Phụ Khoa - Góc Phụ Nữ
U XƠ TỬ CUNG, 1 SỐ LƯU Ý QUAN TRỌNG VỀ U XƠ
U xơ tử cung là gì? Hãy cùng nghiên cứu qua bài viết dưới đây nhé
U xơ tử cung là khối u cơ trơn bất thường của tử cung. U xơ thường gây xuất huyết tử cung nhiều và tỳ đè vào vùng chậu và có thể gây ra các triệu chứng tiêu hoá hoặc triệu chứng viêm đại tràng, tiêu chảy hoặc các triệu chứng do mang thai.
Chẩn đoán qua thăm khám vùng chậu, siêu âm hoặc các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh khác. Điều trị bệnh nhân dựa trên các triệu chứng và chức năng sinh dục và sự mong muốn việc điều trị phẫu thuật.
Trong quá trình điều trị có thể sử dụng biện pháp ngừa thai estrogen-progestin, hormone progestin, axit tranexamic và các phương pháp phẫu thuật (cắt cụt tử cung, bóc bỏ u xơ)
U xơ tử cung là khối u vùng chậu lớn nhất, xảy ra với hơn 70% số phụ nữ da trắng và 80% số người da đen tại Mỹ dưới lứa tuổi trẻ 50.
Nhiều u xơ nhỏ hoặc không có triệu chứng. Ở chủng tộc da đen, họ có kinh nguyệt sớm, thường bị béo phì và cao huyết áp nên góp phần gia tăng tỷ lệ u xơ tử cung và số lần sinh nở cao (3 lần sinh nở trở lên)
U xơ là khối u cơ trơn lành tính xuất phát từ tổ chức nội mạc tử cung. Vị trí của u xơ tử cung là:
- Dưới tâm mạc
- Trong cơ
- Dưới niêm mạc
Đôi khi, u xơ xảy ra trên màng ngoài , niêm mạc tử cung, hoặc ít phổ biến hơn nữa là trên đường ống dẫn trứng.
Một số u xơ có cuống và một vài u xơ không cuống. U xơ dưới niêm mạc có thể xâm lấn tới buồng tử cung Mỗi u xơ mọc trên một mô cơ trơn duy nhất, và u xơ có nguồn gốc đơn loại. Bởi vì khi thích ứng với estrogen, u xơ có khuynh hướng lớn hơn trong lứa tuổi sinh sản và mất đi sau thời kỳ tiền mãn kinh.
U xơ có thể tiếp cận sớm với sự thiếu máu và thoái hoá. Thoái hoá được miêu tả như là thoái hoá thuỷ tinh thể, u niêm, calci hoá, sừng hoá, thoái hoá chất béo, sắc tố đỏ Mặc dù bệnh nhân hay lo lắng về ung thư ở u xơ, nhưng việc chuyển biến sang sarcoma xảy ra với dưới 1% số bệnh nhân.
Các triệu chứng và biểu hiện của u xơ tử cung:
-Nhiều u xơ tử cung không có triệu chứng và từ 15% đến 30% các trường hợp mắc u xơ có triệu chứng nặng . U xơ có thể gây chảy máu tử cung thất thường. Tình trang mất máu quá nhiều sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ thể
-Các triệu chứng tiết niệu, như đau khung xương chậu hoặc cảm giác nặng khung xương chậu, là vì kích cỡ hoặc hình dạng của u xơ hoặc tử cung phì đại của u xơ.
-Các triệu chứng đi tiểu có thể là hậu quả của sự tắc nghẽn niệu đạo, và các triệu chứng hệ tiêu hoá (như táo bón) đôi khi là của việc tắc nghẽn ống tiêu hoá.
-Bên cạnh đó cũng có một số trường hợp hiếm gặp đó là u xơ tiến triển và thoái hoá nếu u xơ có cuống thắt chặt và có thể liên quan với cảm thấy chướng nặng hoặc đau bụng âm ỉ hoặc kéo dài.
U xơ có thể dẫn đến sẩy thai, nhất là nếu u xơ ở dưới niêm mạc, có nguy cơ nhau thai vỡ hoặc phải phẫu thuật gắp thai. U xơ cũng có thể gây xuất huyết sau sinh
Tham khảo thêm: 7 dấu hiệu mắc ung thư cổ tử cung chị em cần biết
Chẩn đoán u xơ tử cung:
-Hình ảnh (siêu âm, siêu âm bơm nước buồng tử cung, chụp MRI) Siêu âm là phương pháp thường qui giúp tầm soát và phát hiện u xơ rất phổ biến
Chẩn đoán u xơ tử cung có thể xảy ra nếu kiểm tra khoang xương chậu không đồng đều và bất thường.
-Nếu tử cung lớn, không đồng đều, có thể là một dấu hiệu hoặc khi thăm khám bộ phận xương chậu xuất hiện những dấu hiệu bất thường
Lưu ý cần phải làm những xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh nhằm chẩn đoán u xơ hoặc bệnh lý phụ khoa liên quan ( khối u ở tử cung). Chẩn đoán hình ảnh cũng có thể được thực hiện nếu bệnh nhân có các dấu hiệu mới ( chảy máu, đau đớn).
Khi có chỉ định chẩn đoán hình ảnh, siêu âm sẽ là xét nghiệm đầu tiên được thực hiện. Nếu nghi ngờ u xơ dưới niêm mạc có tổn thương trong ổ bụng hoặc chảy máu tử cung bất thường, có thể thực hiện siêu âm bơm nước muối sinh lý.
Trong siêu âm bơm nước muối sinh lý, nước muối sinh lý được bơm trở lại tử cung, giúp bác sĩ siêu âm quan sát hình ảnh buồng tử cung rõ ràng hơn. Nếu siêu âm, bao gồm cả siêu âm bơm nước muối sinh lý không chẩn đoán được, bác sĩ sẽ sử dụng MRI. Nếu có thể, cần quét MRI ở bệnh nhân trước khi bóc tách u xơ nhằm đánh giá kích thước u xơ.
Nội soi tử cung có thể được thực hiện nhằm mục đích xem hình ảnh u xơ tử cung dưới niêm mạc trực tràng và, nếu cần, tiến hành sinh thiết để bóc tách các u xơ nhỏ. Bệnh nhân thường xuyên chảy máu sau mãn kinh cần phải được kiểm tra liệu có ung thư tử cung không.
Điều trị u xơ tử cung:
- Thuốc nội tiết tố hoặc thuốc không nội tiết tố nhằm giảm chảy máu (ví dụ: thuốc chống viêm không steroid thuốc tránh thai estrogen-progestin hoặc progestin)
- Thủ thuật cắt bỏ u xơ hoặc lấy bỏ túi tử cung
- U xơ không triệu chứng không phải điều trị. Bệnh nhân phải được khám sức khoẻ định kì
- Đối với u xơ có triệu chứng, thì phương án nội khoa nên được sử dụng đầu tiên, trước khi xem xét đến biện pháp điều trị như thủ thuật hoặc ngoại khoa. Điều trị dùng thuốc sẽ có tác dụng không triệt để.
- Ở những bệnh nhân mãn kinh có các triệu chứng nghiêm trọng, có thể bắt đầu điều trị theo mong muốn và các triệu chứng có thể hết khi u xơ giảm kích cỡ hoặc khi phẫu thuật.
Tham khảo thêm: Vắc xin phòng ung thư tử cung và tầm quan trọng của nó
Thuốc sử dụng để điều trị u xơ tử cung có thể là nội tiết tố hoặc không nội tiết tố:
- Thuốc tránh thai estrogen-progestin
- Progestin ( đặt vòng trong tử cung có levonorgestrel [DCTC])
- Acid tranexamic
- Các thuốc giảm viêm không có steroid (NSAID)
- Thuốc tránh thai estrogen-progestin hoặc bao cao su có levonorgestrel là những phương án hữu hiệu đối với những bệnh nhân cũng mong muốn ngừa thai.
Progestins nội sinh có thể ngăn chặn một phần nào các tác động của estrogen đối với việc phát triển u xơ tử cung. Progestin có thể làm giảm chảy máu tử cung nhưng không làm u xơ teo lại nhanh bằng các hormone chủ vận GnRH.
Có thể dùng Medroxyprogesterone acetate 5 hoặc 10 mg uống một liều mỗi ngày hoặc megestrol acetate 40 mg uống một liều mỗi ngày trong 10 hoặc 14 ngày của mỗi chu kì kinh nguyệt có thể ngăn ngừa chảy máu nghiêm trọng, chỉ sau 1 đến 2 tuần điều trị.
Ngoài ra, các nhóm thuốc trên có thể được sử dụng điều trị thường xuyên với liệu pháp làm giảm chảy máu và hỗ trợ tránh thai.:Depot medroxyprogesterone acetate 150 mg thuốc tiêm tĩnh mạch mỗi 3 tháng có hiệu quả giống với loại thuốc uống thông thường.
Trước khi điều trị thuốc tiêm tĩnh mạch, progestin dạng uống cũng nên được thử nghiệm nhằm đánh giá liệu bệnh nhân có thể chịu đựng được các phản ứng bất lợiLiệu pháp progestin làm giảm u xơ tử cung đối với một vài phụ nữ. Ngoài ra, một liệu pháp phẫu thuật tử cung giải phóng levonorgestrel có thể được sử dụng nhằm làm giảm chảy máu tử cung.
Axit tranexamic có thể làm giảm chảy máu âm đạo cho đến 40%. Liều dùng là 1300 mg mỗi 8 giờ trong khoảng 5 ngày. Vai trò của thuốc đang sử dụng NSAID có thể được sử dụng để điều trị chảy máu mặc dù không có khả năng làm giảm chảy máu.
Các nhóm thuốc thay thế có thể được sử dụng để điều trị u xơ có triệu chứng như
- Thuốc tương tự GnRH
- Kháng progestin
- Chọn lọc thụ thể estrogen thực vật (SERM)
- Danazol
- Thuốc tương tự GnRH là thuốc chủ vận ( leuprolide) hoặc thuốc ức chế (elagolix and relugolix) lên trục phía dưới niêm vòi trứng và làm suy estrogen, đưa đến giảm sản xuất estrogen.
Nói chung, không nên sử dụng những nhóm thuốc tương tự trong thời hạn lâu dài bởi vì u xơ thay đổi kích cỡ trước khi điều trị trong khoảng 6 tháng là phổ biến.
Việc sử dụng thuốc tương tự GnRH cũng bị giới hạn bởi các tác dụng phụ của giảm estrogen như là các triệu chứng tiền mãn kinh, những biến đổi bất thường về nồng độ lipid and/hoặc giảm khối lượng cơ.
Để tránh giảm mật độ khoáng chất ở xương khi sử dụng loại thuốc này trong thời kỳ lâu dài, bác sỹ điều trị cũng nên cho bệnh nhân bổ sung estrogen
Ngoài ra, các loại thuốc được cho dùng trước phẫu thuật để làm giảm thể tích u xơ và tử cung, cho phép phẫu thuật dễ dàng hơn về mặt kĩ thuật và giảm thiếu máu trong khi phẫu thuật.
Thuốc GnRH có thể dùng được trong những trường hợp sau:
- IM dạng chích dưới da (thí dụ, leuprolide 3,75 mg UỐNG hàng tháng, goserelin 3,6 mg chích dưới da mỗi 28 ngày)
- Dạng một ống dưới da
- Dạng thuốc nhỏ tai (chẳng hạn, nafarelin)
- Thuốc ức chế GnRH có sẵn dưới dạng thuốc được điều chế cho liệu pháp bổ sung liều thấp nhằm hạn chế tác dụng phụ của giảm estrogen.
Đối với thuốc kháng progestin (chẳng hạn như mifepristone), liều dùng là 5 hoặc 50 mg một liều mỗi ngày trong 3 hoặc 6 tháng.
Liều này thấp hơn liều 200 mg dùng để chấm dứt thai nghén và vì vậy, liều này cần được chỉ định cẩn thận từ bác sĩ vì có thể không phải lúc nào cũng sẵn có.
SERMS có thể giúp giảm sự tăng trưởng của u xơ, tuy nhiên việc loại thuốc này có thể làm giảm bất kỳ triệu chứng cũng như các tương tác thuốc khácn thì chưa chắc chắn.
Danazol, một thuốc chủ vận thụ thể androgen, có thể ức chế quá trình phát triển của u xơ, tuy nhiên có tỷ lệ tác dụng phụ cao
- Thủ thuật điều trị u xơ tử cung:
- Thuyên nghẽn động mạch tử cung là một phương pháp điều trị dưới sự dẫn hướng của siêu âm với mục tiêu gây thiếu máu u xơ ở tử cung trong khi bảo toàn tế bào tử cung khoẻ mạnh
- Trong thủ thuật này, tử cung được thể hiện rõ ràng thông qua việc sử dụng phương pháp chụp huỳnh quang, ống thông được đưa vào động mạch đùi và đi vào động mạch tử cung, sau đó các phân tử thuyên tắc được sử dụng nhằm ngăn chặn sự phân phối máu cho u xơ.
Tỷ lệ điều trị thất bại là 20 hoặc 23% và đối với những bệnh nhân như vậy, cần phải điều trị triệt để với phẫu thuật cắt tử cung.
Những bệnh nhân đang xem xét sinh con cũng cần phải được cảnh báo bởi thủ thuật tử cung có thể làm tăng một số biến chứng sau thai sản nghiêm trọng, như sảy thai thứ phát, nạo hút thai và chảy máu sau đẻ
Phẫu thuật siêu âm khu trú dưới chỉ dẫn của sóng điện từ là một thủ thuật qua da, bảo toàn tử cung, sử dụng máy siêu âm tần số cao nhằm cắt bỏ u xơ.
Tham khảo thêm: Viêm lộ tuyến cổ tử cung – 1 số nguyên nhân và cách điều trị
Phẫu thuật cũng được dùng ở phụ nữ với bất cứ trường hợp nào sau đây:
- Khối u ở xương chậu lớn một cách nhanh chóng
- Chảy máu tử cung tái phát kháng thuốc
- Chèn ép gây đau quặn hoặc âm ỉ (chẳng hạn: cần sử dụng thuốc giảm đau để điều trị nếu bệnh nhân không thể chịu đựng được)
- Tử cung to phát triển như một u nang dưới bụng, gây ra các vấn đề về đường tiết niệu hoặc đường tiêu hoá hoặc chèn ép đến các bộ phận lân cận và gây các rối loạn (chẳng hạn như hội chứng thận ứ mật, khó tiểu tiện, đau khi giao hợp)
- Vô sinh (nếu u xơ dưới da có thể ngăn cản sự sinh sản)
- Sảy thai tự nhiên thứ phát (nếu muốn tránh thai)
- Các điều kiện không có lợi đối với phẫu thuật là trì hoãn sự sinh sản và nhu cầu điều trị triệt để của bệnh nhân.
Đối với những bệnh nhân bị chảy máu nhiều, thuốc chủ vận hormone phóng thích gonadotropin (GnRH) có thể được sử dụng trước khi phẫu thuật nhằm thu gọn các tế bào u xơ vì những loại thuốc này làm dừng kinh nguyệt và giúp tăng lưu lượng máu.
Triệt đốt u xơ với tần số vô tuyến điện sử dụng siêu âm theo thời gian thực nhằm phát hiện u xơ và sử dụng tín hiệu tần số vô tuyến điện từ các máy khoan cao bằng hoặc sử dụng phương pháp phẫu thuật bằng nội soi xuyên qua qua eo tử cung.
Nếu phụ nữ muốn có thai hoặc muốn lấy lại tử cung, phương pháp bóc nhân có thể được sử dụng. Trong khi 55% phụ nữ hiếm muộn bị u xơ tử cung, phẫu thuật bóc nhân u xơ có thể phục hồi được chức năng sinh dục, tiến lên thụ thai sau ít nhất 15 tháng.
Các yếu tố có lợi khi phẫu thuật cắt tử cung bao gồm
- Bệnh nhân không có nhu cầu sinh thêm con trong tương lai.
- Cắt tử cung là phương pháp điều trị hiệu quả. Sau phẫu thuật bóc nhân xơ, các u nang mới có thể tiếp tục tăng trưởng bình thường, và ít nhất 25% phụ nữ được bóc nhân xơ đã phải bị cắt tử cung từ 4 đến 8 năm sau đó.
- Bệnh nhân có những rối loạn khác làm khó khăn cho một cuộc phẫu thuật thông thường để cắt bỏ u xơ (chẳng hạn: dính tử cung, viêm nội mạc tử cung).
- Cắt tử cung sẽ điều trị hoặc làm giảm thiểu nguy cơ phát triển các bệnh lý khác (chẳng hạn: tăng sản lành tính biểu mô niêm mạc tử cung, tăng sản nội mạc tử cung, ung thư nội mạc tử cung, ung thư buồng trứng đối với phụ nữ có đột biến BRCA, hội chứng Lynch).
Những phụ nữ đã phẫu thuật nội soi điều trị u xơ tử cung được coi là có thể bị sarcoma hoặc ung thư tử cung khác không có nghi ngờ, không được phát hiện, nhưng trường hợp này cực kỳ hiếm hoi Không bao giờ được sử dụng phẫu thuật để cắt bỏ nhiều mảnh đối với những bệnh nhân đã bị ung thư tử cung hoặc có các yếu tố nguy cơ cao, nhất là bệnh sarcoma tử cung.
Trước khi phẫu thuật điều trị u xơ tử cung, bệnh nhân cần phải được sàng lọc ung thư tử cung, nếu được yêu cầu, bệnh nhân cần phải được biết rằng nếu sử dụng phương pháp cắt bỏ nhiều mảnh thì sẽ có rất thấp nguy cơ lây lan bệnh ung thư
Điều trị u xơ tử cung nên được cá nhân hoá, mặc dù một vài yếu tố có thể góp phần thay đổi:
- U xơ không triệu chứng: Không điều trị, tiếp tục chăm sóc bệnh nhân
- Phụ nữ sau mãn kinh: Bệnh nhân bị xuất huyết sau mãn kinh cần phải được kiểm tra liệu có ung thư tử cung không. Nếu khối u là ung thư hoặc nếu triệu chứng đau là nguyên nhân chủ yếu, việc kiểm tra điều trị theo thời gian thực là phù hợp (bởi vì các triệu chứng có khuynh hướng cải thiện khi u xơ hạ kích cỡ sau khi mãn kinh)
- U xơ có triệu chứng, hoặc nếu ham muốn có thai: Làm thuyên tắc mạch máu tử cung, hoặc thủ thuật khác (chẳng hạn: siêu âm hội tụ tần số cao), hoặc phẫu thuật cắt bỏ u xơ tử cung
BEDENTAL – HỆ THỐNG NHA KHOA TIÊU CHUẨN HÀNG ĐẦU
CHI NHÁNH HÀ NỘI
CS1: 7B Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090
CS2: Tòa nhà CC2, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Mai, Hà Nội (Bên trong Truehope) - 0934.61.9090
CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)
CS1: 53 -55 -57 Phó Đức Chính, Nguyễn Thái Bình, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080
CS2 :Số 25, đường số 7 khu đô thị Cityland Gò Vấp (Ngõ 672A Phan Văn Trị), Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam - 093 181 0680
CHI NHÁNH THÀNH PHỐ VINH - NGHỆ AN
CS1: 39A Đ. Lê Hồng Phong, Hưng Bình, Thành phố Vinh, Nghệ An - 0934.61.9090
GIỜ HOẠT ĐỘNG:
09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần
Website: https://bedental.vn/
Tư vấn chuyên môn bài viết:
BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA
