Đau Lưỡi Là Bệnh Gì? Dấu Hiệu Và Cách Nhận Biết Các Bệnh Về Lưỡi

Đau lưỡi là tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp phải ít nhất một lần trong đời. Dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng cảm giác đau rát, sưng tấy hay nổi hạt đỏ ở lưỡi lại gây ra nhiều bất tiện trong ăn uống, giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày. Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), có đến 65% người trưởng thành từng trải qua ít nhất một biểu hiện bất thường ở lưỡi, trong đó viêm lưỡi chiếm gần 40% các trường hợp.

Vậy đau lưỡi là dấu hiệu của bệnh gì, nguyên nhân do đâu và làm sao để nhận biết, điều trị hiệu quả? Hãy cùng BeDental tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Đau lưỡi là bệnh gì?

Đau lưỡi hay còn gọi là viêm lưỡi là tình trạng lưỡi bị sưng, tấy đỏ, thay đổi màu sắc hoặc mất gai lưỡi. Khi đó, người bệnh có thể cảm thấy rát, nóng, đau khi ăn uống hoặc khó cảm nhận mùi vị. Một số trường hợp còn xuất hiện mụn nhỏ hoặc vết loét ở bề mặt lưỡi.

Theo Bộ Y tế Việt Nam, nguyên nhân gây viêm và đau lưỡi thường liên quan đến:

• Thiếu vitamin nhóm B (đặc biệt là B12), sắt hoặc folate.
• Nhiễm khuẩn, nấm miệng (Candida albicans).
• Dị ứng với thực phẩm, kem đánh răng, thuốc súc miệng.
• Chấn thương do cắn lưỡi, răng nhọn hoặc răng giả cọ xát.
• Vệ sinh răng miệng kém, hút thuốc, uống rượu bia nhiều.

Xem thêm: TOP thuốc viêm răng lợi hiệu quả và an toàn nhất hiện nay

2. Các dạng đau lưỡi thường gặp

Dựa trên mức độ và đặc điểm tổn thương, tình trạng đau lưỡi được chia thành ba dạng chính:

2.1. Viêm lưỡi cấp tính

Xảy ra đột ngột, gây sưng đỏ, rát bỏng và có thể kèm theo dị ứng. Người bệnh thường cảm thấy đau khi ăn cay, nóng hoặc chua.

2.2. Viêm lưỡi mạn tính

Tình trạng đau lưỡi kéo dài, tái phát nhiều lần. Thường gặp ở người thiếu dinh dưỡng hoặc mắc các bệnh lý nền như viêm dạ dày, thiếu máu.

2.3. Viêm lưỡi teo (viêm lưỡi Hunter)

Các nhú lưỡi bị mất dần, bề mặt lưỡi nhẵn bóng và đổi màu. Dạng này thường liên quan đến thiếu vitamin B12 hoặc bệnh thiếu máu ác tính.

3. Dấu hiệu nhận biết các bệnh về lưỡi

Để phát hiện sớm và điều trị hiệu quả, bạn cần quan sát kỹ hình dạng và màu sắc của lưỡi. Một số dấu hiệu thường gặp gồm:

• Lưỡi sưng, đỏ, đau hoặc xuất hiện hạt nhỏ.
• Bề mặt lưỡi trơn nhẵn, mất gai lưỡi.
• Có mảng trắng, vết loét hoặc nứt kẽ.
• Khó ăn, rát khi uống nước nóng hoặc ăn đồ cay.

Nếu tình trạng đau lưỡi kéo dài hơn 7 ngày hoặc xuất hiện kèm sốt, khó nuốt, hôi miệng, bạn nên đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác.

Xem thêm: Chữa Viêm Lợi Răng Tại Nhà

4. Các bệnh lý thường gây đau lưỡi

4.1. Viêm lưỡi bệnh lý

Lưỡi bị nhiễm khuẩn, nấm hoặc kích ứng. Có thể là bệnh nguyên phát ở lưỡi hoặc là dấu hiệu của bệnh toàn thân như thiếu máu, giang mai, lichen phẳng.

Triệu chứng:

• Lưỡi sưng đỏ, đau, nổi mụn hoặc nứt kẽ.
• Bề mặt lưỡi láng bóng, nhợt nhạt hoặc đổi màu.
• Cảm giác rát khi ăn uống, đặc biệt là đồ cay hoặc nóng.

4.2. Viêm lưỡi di trú (Lưỡi bản đồ di động)

Là bệnh lành tính, đặc trưng bởi những vùng teo đỏ trên bề mặt lưỡi, có viền vàng nhạt bao quanh. Hình dạng các mảng này thay đổi vị trí, giống như hình bản đồ nên có tên gọi đặc biệt.

Mặc dù không nguy hiểm nhưng bệnh có thể gây đau rát nhẹ khi ăn thức ăn mặn, chua hoặc cay. Việc vệ sinh răng miệng sạch sẽ và tránh thức ăn kích ứng sẽ giúp bệnh tự khỏi sau vài ngày.

4.3. Viêm lưỡi bản đồ

Dấu hiệu nhận biết là vùng đỏ sẫm xen kẽ các viền trắng ngoằn ngoèo trên lưỡi. Các gai lưỡi ở khu vực này bị mất, khiến lưỡi trông giống như bản đồ địa hình.

Viêm lưỡi bản đồ không ác tính và có thể điều trị bằng thuốc kháng viêm, giảm đau hoặc thuốc bôi ngoài da, kết hợp vệ sinh miệng sạch sẽ.

4.4. Loét lưỡi Apthae (Nhiệt miệng)

Là dạng loét nông, tròn nhỏ ở mặt dưới hoặc đầu lưỡi, gây đau rát và khó ăn uống. Theo thống kê của Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ, khoảng 20% dân số bị loét Apthae ít nhất một lần mỗi năm.

Điều trị chủ yếu bằng thuốc bôi giảm đau, dung dịch súc miệng sát khuẩn và bổ sung vitamin B, C để tăng sức đề kháng.

4.5. Lưỡi trắng

Khi bề mặt lưỡi xuất hiện mảng trắng dày hoặc mốc, nguyên nhân có thể do:

• Nấm miệng (Candida).
• Vệ sinh kém, khô miệng, hút thuốc lá.
• Dùng kháng sinh lâu dài.

Người bệnh nên vệ sinh răng miệng kỹ, cạo lưỡi nhẹ mỗi ngày và uống nhiều nước để cải thiện tình trạng này.

Xem thêm: Tại Sao Lại Bị Viêm Amidan?

4.6. Bạch sản

Là tổn thương có nguy cơ ác tính cao, biểu hiện bằng mảng trắng đồng đều, không bong tróc ở lưỡi hoặc sàn miệng. Bệnh thường gặp ở người hút thuốc hoặc uống rượu lâu năm.

Cần được sinh thiết và theo dõi định kỳ để phòng ngừa tiến triển thành ung thư.

4.7. Ung thư lưỡi

Đây là dạng ung thư vùng miệng phổ biến nhất, thường gặp ở nam giới trên 40 tuổi. Biểu hiện ban đầu là vết loét dai dẳng, không đau, có thể kèm mảng trắng hoặc đỏ ở rìa lưỡi.

Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 200.000 ca ung thư lưỡi mới được phát hiện trên toàn cầu. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp tăng tỷ lệ sống thêm trên 80%.

5. Cách phòng ngừa đau lưỡi hiệu quả

Để phòng ngừa tình trạng đau và viêm lưỡi tái phát, việc xây dựng một thói quen vệ sinh và sinh hoạt lành mạnh là vô cùng quan trọng. Dưới đây là các biện pháp chi tiết giúp bạn bảo vệ sức khỏe lưỡi và khoang miệng.

5.1. Duy Trì Vệ Sinh Răng Miệng Tuyệt Đối

Vệ sinh là yếu tố nền tảng để ngăn chặn sự tích tụ của vi khuẩn và nấm, nguyên nhân chính gây viêm và đau lưỡi.

Đánh răng đều đặn: Thực hiện chải răng ít nhất hai lần mỗi ngày (sáng sau khi thức dậy và tối trước khi đi ngủ) bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng có Fluor. Việc này giúp loại bỏ mảng bám trên răng và nướu, giảm thiểu lượng vi khuẩn trong khoang miệng.

Cạo lưỡi thường xuyên: Lưỡi là nơi tích tụ một lượng lớn vi khuẩn và cặn thức ăn. Bạn nên sử dụng dụng cụ cạo lưỡi chuyên dụng hoặc mặt sau của bàn chải để làm sạch bề mặt lưỡi hai lần mỗi ngày. Thói quen này không chỉ giúp lưỡi sạch sẽ, giảm nguy cơ nhiễm trùng mà còn cải thiện đáng kể tình trạng hơi thở có mùi.

Xem thêm: Răng khôn mọc ở đâu?

5.2. Chế Độ Sinh Hoạt Lành Mạnh

Lối sống có ảnh hưởng trực tiếp đến sức đề kháng và tình trạng viêm nhiễm của cơ thể.

Uống đủ nước: Uống nhiều nước (tối thiểu 1.5 – 2 lít nước mỗi ngày) giúp giữ ẩm cho khoang miệng, thúc đẩy quá trình sản xuất nước bọt. Nước bọt đóng vai trò quan trọng trong việc trung hòa axit và tự làm sạch miệng, từ đó giảm nguy cơ khô miệng và viêm nhiễm.

Hạn chế rượu bia và thuốc lá: Các chất kích thích như rượu bia và nicotine trong thuốc lá là kẻ thù của niêm mạc miệng. Chúng gây kích ứng, làm khô miệng, và làm suy yếu khả năng tự bảo vệ của niêm mạc lưỡi, tạo điều kiện thuận lợi cho các vết loét và viêm nhiễm phát triển.

5.3. Bổ Sung Dinh Dưỡng Thiết Yếu

Chế độ ăn uống cân bằng giúp tăng cường hệ miễn dịch và khả năng hồi phục của các mô trong miệng.

Tăng cường Vitamin B và C: Các vitamin nhóm B (đặc biệt là B12) và Vitamin C đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sức khỏe của niêm mạc và tăng cường sức đề kháng. Bổ sung các loại vitamin này giúp niêm mạc lưỡi nhanh hồi phục và giảm tần suất viêm loét.

Bổ sung Sắt và Kẽm: Khoáng chất Sắt và Kẽm tham gia vào quá trình tái tạo tế bào và chức năng miễn dịch. Thiếu hụt các chất này thường là nguyên nhân gây ra các vấn đề về lưỡi, vì vậy, việc bổ sung đầy đủ là cần thiết.

5.4. Khám Răng Miệng Định Kỳ

Việc thăm khám nha khoa không chỉ để kiểm tra răng mà còn là cách để kiểm soát sức khỏe tổng thể của khoang miệng.

Bạn nên đến cơ sở nha khoa uy tín để khám răng miệng định kỳ 6 tháng một lần.

Bác sĩ sẽ kiểm tra toàn diện, phát hiện sớm các dấu hiệu viêm nhiễm, các tổn thương niêm mạc lưỡi hoặc các bệnh lý tiềm ẩn có thể gây đau lưỡi (như sâu răng, cao răng quá nhiều, hay các vấn đề về lưỡi khác). Việc cạo vôi răng định kỳ cũng là một phần không thể thiếu để duy trì môi trường miệng sạch sẽ và khỏe mạnh.

Xem thêm: Viêm họng cấp: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

6. Khám và điều trị đau lưỡi tại BeDental

Tại Nha khoa BeDental, khách hàng được khám lâm sàng và soi khoang miệng bằng thiết bị chẩn đoán hiện đại, giúp xác định chính xác nguyên nhân đau lưỡi.
Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Răng – Hàm – Mặt nhiều năm kinh nghiệm sẽ tư vấn phác đồ điều trị phù hợp:

• Điều trị viêm, loét, nấm miệng bằng thuốc.
• Hướng dẫn chế độ chăm sóc miệng tại nhà.
• Theo dõi định kỳ để ngăn tái phát.

BeDental cam kết mang lại chất lượng điều trị chuẩn y khoa – an toàn – nhẹ nhàng – không đau, giúp khách hàng sớm lấy lại cảm giác ăn uống và tự tin khi giao tiếp.

Đau lưỡi tuy không phải bệnh nguy hiểm nhưng lại là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề răng miệng tiềm ẩn. Việc nhận biết sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp bạn tránh được biến chứng nặng nề, đặc biệt là ung thư khoang miệng.

Nếu bạn đang gặp tình trạng đau lưỡi kéo dài, rát hoặc nổi mụn nhỏ, hãy đến ngay BeDental để được thăm khám, tư vấn và điều trị chuyên sâu.
BeDental – nha khoa chuẩn quốc tế, đồng hành cùng bạn trong hành trình bảo vệ nụ cười và sức khỏe răng miệng trọn đời.

Xem thêm: Nha khoa giá rẻ ở Hà Nội có tốt hay không?

Tư vấn chuyên môn bài viết:

BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA

Bác sĩ chỉnh nha tổng hợp

Ngôn ngữ giao tiếp: Tiếng Việt, Tiếng Anh, Tiếng Nga

Đặt Lịch Hẹn Xem Hồ Sơ