Viêm họng cấp: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Viêm họng cấp là một trong những bệnh lý tai mũi họng phổ biến, thường xảy ra vào mùa đông hoặc giai đoạn giao mùa khi thời tiết thay đổi đột ngột. Bệnh đặc trưng bởi những cơn đau họng kéo dài, gây khó chịu trong sinh hoạt hằng ngày. Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ, có tới 60 – 70% trường hợp đau họng cấp tính là do virus và thường gặp nhiều nhất ở trẻ em, thanh thiếu niên do sức đề kháng còn yếu.

Trong bài viết này, BeDental sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị viêm họng cấp cũng như biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Viêm họng cấp là gì?

Viêm họng cấp là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc và tổ chức bạch huyết ở thành sau họng trong thời gian ngắn, thường do virus hoặc vi khuẩn lây truyền qua đường hô hấp. Bệnh có thể xuất hiện độc lập hoặc đi kèm với các bệnh lý khác như viêm mũi, viêm amidan.

Các triệu chứng thường gặp gồm: sưng đỏ cổ họng, đau rát, ho, khàn giọng, khó nuốt, sốt, mệt mỏi. Thông thường, viêm họng cấp kéo dài từ 5 – 10 ngày nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách.

Nguyên nhân gây viêm họng cấp

Có nhiều tác nhân gây viêm họng cấp, trong đó gồm:

Nhiễm virus: Chiếm khoảng 50 – 80% các ca viêm họng cấp, thường gặp là virus cúm, adenovirus, rhinovirus.

Nhiễm vi khuẩn: Vi khuẩn liên cầu khuẩn beta tan huyết nhóm A là tác nhân nguy hiểm, có thể gây biến chứng thấp tim, viêm cầu thận cấp. Các tác nhân này thường lây lan qua đường hô hấp khi tiếp xúc gần với người bệnh, hít phải dịch tiết hoặc dùng chung đồ cá nhân.

Yếu tố thời tiết: Thời tiết lạnh, thay đổi đột ngột làm cơ thể giảm sức đề kháng.

Môi trường sống: Ô nhiễm, khói bụi, thuốc lá khiến niêm mạc họng dễ bị tổn thương.

Thói quen xấu: Uống nước đá, ăn đồ cay nóng, nói to kéo dài, vệ sinh răng miệng kém.

Triệu chứng viêm họng cấp

Xem thêm: Răng khôn mọc ở đâu?

Các biểu hiện lâm sàng của bệnh có sự khác biệt rõ rệt tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh là virus hay vi khuẩn, giúp bác sĩ có cơ sở để chẩn đoán và điều trị phù hợp.

1. Triệu Chứng Viêm Họng Cấp Do Virus

Phần lớn các trường hợp viêm họng cấp là do virus gây ra, với các loại virus khác nhau mang lại các nhóm triệu chứng đặc trưng:

Tác nhân Virus	Triệu chứng Đặc trưng
Adenovirus	Gây ra tình trạng sốt, sung huyết (đỏ rực) ở hầu họng và viêm amidan. Đặc biệt, viêm họng do Adenovirus thường đi kèm với biểu hiện viêm kết mạc (đỏ mắt), tạo thành hội chứng viêm họng kết mạc.
Enterovirus	Bệnh nhân thường có biểu hiện sốt cao, đau họng rõ rệt, sưng amidan và xuất hiện các hạch cổ sưng to, đau.
Herpangina	Là dạng viêm họng đặc trưng gây ra bởi Coxsackie virus. Triệu chứng nổi bật là sốt cao đột ngột (có thể lên tới 39.5∘C), kèm theo sự xuất hiện của mụn nước nhỏ và sau đó là loét rất đau ở vùng họng và màn hầu.
Coxsackie A16	Là nguyên nhân chính gây ra bệnh tay chân miệng. Biểu hiện viêm họng là các mụn nước ở họng, đồng thời có các nốt phát ban, mụn nước điển hình ở tay và chân.
HSV (Herpes Simplex Virus)	Thường gây ra loét miệng và mụn nước xung quanh vùng môi (mụn rộp). Đặc biệt, nhiễm HSV cấp tính ở trẻ nhỏ còn có thể kèm theo viêm nướu răng cấp tính (lợi sưng đỏ, dễ chảy máu).
Virus Sởi	Viêm họng thường là một phần của bệnh Sởi toàn thân. Các triệu chứng bao gồm ho, sốt cao, viêm kết mạc (chảy nước mắt, sợ ánh sáng), và đặc biệt là sự xuất hiện của đốm Koplik (các đốm trắng nhỏ như hạt muối) trong miệng.

Xem thêm: Tại Sao Lại Bị Viêm Amidan?

2. Triệu Chứng Viêm Họng Cấp Do Vi Khuẩn

Viêm họng do vi khuẩn tuy ít phổ biến hơn nhưng thường diễn tiến nặng và cần được điều trị bằng kháng sinh.

Tác nhân Vi khuẩn	Triệu chứng Đặc trưng
Liên cầu nhóm A (Streptococcus Group A)	Là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm họng do vi khuẩn. Triệu chứng là đau họng đột ngột, sốt cao, sưng amidan (thường có mủ trắng hoặc vàng), và hạch cổ sưng to, đau. Đây là tác nhân nguy hiểm vì có thể gây biến chứng thấp tim.
Bạch hầu (Corynebacterium Diphtheriae)	Triệu chứng kinh điển là sự xuất hiện của giả mạc màu trắng xám, dai, khó bóc bám chặt ở họng và amidan. Người bệnh thường sốt nhẹ và có biểu hiện khó thở (do giả mạc che bít đường thở), đây là một bệnh lý cực kỳ nguy hiểm.
Fusobacterium Necrophorum	Thường gây ra hội chứng Lemierre (nhiễm trùng huyết). Bệnh nhân có cổ sưng đau dữ dội và có nguy cơ cao hình thành áp xe thành sau họng, gây nguy hiểm tính mạng.
Arcanobacterium Haemolyticum	Viêm họng do loại vi khuẩn này thường đi kèm với ban đỏ và bong tróc da ở lòng bàn tay.
Haemophilus influenzae	Gây ra viêm họng cấp kèm sốt cao. Loại vi khuẩn này dễ gây ra các biến chứng đường hô hấp nghiêm trọng như viêm thanh quản, viêm nắp thanh quản, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.

Việc xác định chính xác triệu chứng và tác nhân gây viêm họng cấp là vô cùng quan trọng để bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị kịp thời, đặc biệt trong các trường hợp nghi ngờ do liên cầu khuẩn hoặc bạch hầu.

Viêm họng cấp có nguy hiểm không?

Xem thêm: Tư vấn nha khoa: Bạn cần biết gì khi làm răng sứ?

Viêm họng cấp thông thường có thể tự khỏi sau vài ngày, nhưng nếu xuất hiện những dấu hiệu sau, người bệnh cần thăm khám ngay:

• Sốt cao liên tục trên 39 độ C.
• Đau họng dữ dội, không thể nuốt nước bọt.
• Xuất hiện mủ dày đặc ở amidan.
• Khó thở, khò khè.

Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể gây ra biến chứng nặng:

• Viêm phổi, viêm phế quản, viêm tai giữa.
• Áp xe thành sau họng.
• Viêm cầu thận, viêm tim do liên cầu khuẩn.
• Viêm màng não hoặc viêm cơ tim ở bệnh nhân nhiễm Enterovirus.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 10% trường hợp viêm họng cấp do liên cầu khuẩn có nguy cơ biến chứng thấp tim nếu không điều trị kháng sinh kịp thời.

Chẩn đoán viêm họng cấp

Để xác định chính xác tình trạng, bác sĩ sẽ tiến hành:

• Khám lâm sàng, quan sát họng, amidan.
• Xét nghiệm dịch họng để tìm vi khuẩn liên cầu.
• Đánh giá mức độ sưng viêm và tình trạng toàn thân.

Việc chẩn đoán chính xác giúp phân biệt viêm họng do virus (thường tự khỏi) và do vi khuẩn (cần dùng kháng sinh).

Xem thêm: Răng thưa: Nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục hiệu quả

Cách điều trị viêm họng cấp

1. Điều trị bằng thuốc

Kháng sinh: dùng khi xác định do vi khuẩn (Penicillin, Amoxicillin).

Thuốc giảm đau – hạ sốt: Paracetamol, Ibuprofen.

Thuốc kháng viêm, giảm ho, thuốc xịt họng.

Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc kháng sinh khi chưa có chỉ định bác sĩ.

2. Điều trị hỗ trợ tại nhà

• Súc miệng bằng nước muối sinh lý 0,9%.
• Uống trà thảo dược ấm (trà gừng, hoa cúc, bạc hà).
• Dùng mật ong để giảm đau rát họng.
• Xông hơi với tinh dầu sả, gừng, bạc hà để giảm nghẹt mũi.

3. Điều trị ngoại khoa

Trường hợp biến chứng nặng như áp xe thành sau họng, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật dẫn lưu mủ.

Biện pháp phòng ngừa viêm họng cấp

Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ, việc vệ sinh răng miệng đúng cách giúp giảm 30% nguy cơ mắc các bệnh viêm họng. Bạn nên:

• Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt nơi đông người.
• Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Giữ ấm cơ thể, tránh uống nước đá lạnh.
• Vệ sinh răng miệng hằng ngày, súc miệng bằng nước muối.
• Thăm khám sức khỏe và răng miệng 6 tháng/lần tại nha khoa uy tín.

Xem thêm: Viêm Lợi Răng Hàm: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị Hiệu Quả Và Phòng Ngừa Tái Phát

BeDental – Địa chỉ chăm sóc sức khỏe răng miệng và phòng ngừa viêm họng hiệu quả

BeDental là hệ thống nha khoa hiện đại, chuyên cung cấp dịch vụ thăm khám – điều trị các bệnh răng miệng và tai mũi họng liên quan. Với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, trang thiết bị chuẩn quốc tế, BeDental cam kết mang đến cho khách hàng:

• Khám và tư vấn chi tiết tình trạng răng miệng – họng.
• Phác đồ điều trị phù hợp, an toàn.
• Chi phí minh bạch, hợp lý.

Viêm họng cấp là bệnh lý thường gặp nhưng không nên chủ quan, bởi bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm triệu chứng, tuân thủ phác đồ điều trị và kết hợp chăm sóc tại nhà sẽ giúp bệnh nhanh chóng hồi phục.

Để bảo vệ sức khỏe răng miệng và phòng ngừa các bệnh lý hô hấp, hãy duy trì khám sức khỏe định kỳ tại BeDental – địa chỉ uy tín được nhiều khách hàng tin tưởng

Xem thêm: Nha khoa giá rẻ ở Hà Nội có tốt hay không?

Tư vấn chuyên môn bài viết:

BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA

Bác sĩ chỉnh nha tổng hợp

Ngôn ngữ giao tiếp: Tiếng Việt, Tiếng Anh, Tiếng Nga

Đặt Lịch Hẹn Xem Hồ Sơ