Phụ Khoa - Góc Phụ Nữ
Đau bụng kinh – Nguyên nhân, chẩn đoán và cách phòng ngừa
Đau bụng kinh là tình trạng thường diễn ra trong các kỳ hành kinh đối với nữ giới. Mức độ đau khác nhau đối với từng người, có người bị đau mức độ nhẹ, cũng có người thì đau nặng hơn nữa. Vậy cơn đau bụng kinh thế nào là bình thường và khi nào nên khám ngay ?
Đau bụng kinh là gì ?
Đau bụng kinh, còn được gọi là đau kinh nguyệt, là một triệu chứng phổ biến mà phụ nữ thường gặp trong thời kỳ kinh nguyệt hàng tháng. Đau bụng kinh thường xuất hiện từ vài ngày trước khi kinh nguyệt bắt đầu và kéo dài trong suốt quá trình kinh nguyệt. Mức độ đau có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người phụ nữ.
Theo Hiệp hội Sản Phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG), hơn ½ phụ nữ bị đau bụng kinh nguyệt khoảng 1-2 ngày mỗi tháng. Thông thường cơn đau ở mức vừa phải, nhưng ở một vài phụ nữ thì tình trạng đau nặng hơn và họ khó tiến hành những vận động sinh hoạt và làm việc thường nhật trong một vài ngày.
Nguyên nhân gây ra đau bụng kinh
Nguyên nhân gây ra đau bụng kinh có liên quan chủ yếu đến quá trình kinh nguyệt và các thay đổi sinh lý trong cơ tử cung. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:
- Co bóp cơ tử cung: Trong quá trình kinh nguyệt, tử cung co bóp để giúp lột bỏ lớp niêm mạc tử cung không cần thiết. Khi cơ tử cung co bóp mạnh, nó có thể làm giảm lưu lượng máu đến tử cung và gây ra đau bụng kinh.
- Prostaglandin: Prostaglandin là một loại chất hóa học được sản xuất trong tử cung để giúp cơ tử cung co bóp. Một số phụ nữ có mức độ sản xuất prostaglandin cao hơn trong quá trình kinh nguyệt, dẫn đến cơn đau mạnh hơn.
- Tổn thương niêm mạc tử cung: Một số phụ nữ có lớp niêm mạc tử cung dày hơn hoặc có những tổn thương nhỏ trên niêm mạc. Điều này có thể gây ra đau bụng kinh.
- Chu kỳ kinh nguyệt không đều: Khi chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc kéo dài, cơ tử cung có thể co bóp lâu hơn và mạnh hơn, gây ra đau bụng kinh kéo dài.
- Bệnh tử cung: Một số bệnh như viêm tử cung, tử cung lệch, tử cung co quắt, tử cung dạ con,… có thể gây ra đau bụng kinh.
- Tình trạng sức khỏe tổng thể: Các yếu tố như căng thẳng, tình trạng sức khỏe không tốt, thiếu dinh dưỡng, thiếu vận động, tình trạng tâm lý cũng có thể ảnh hưởng đến mức độ đau bụng kinh.
- Yếu tố di truyền: Nếu có người trong gia đình có tiền sử đau bụng kinh, có khả năng bạn cũng sẽ gặp tình trạng tương tự.
Đau bụng kinh có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ, và nếu bạn gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng hoặc cảm thấy lo ngại, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị thích hợp.
Đau bụng kinh có mấy loại
Đau bụng kinh có thể được phân loại thành ba loại chính dựa vào mức độ và triệu chứng đi kèm:
Đau bụng kinh bình thường (Primary dysmenorrhea)
Đau bụng kinh bình thường là loại đau phổ biến nhất và thường xảy ra trong quá trình kinh nguyệt hàng tháng. Đây là dạng đau kinh phổ biến ở phụ nữ trẻ tuổi và không liên quan đến bất kỳ bệnh nào khác. Nguyên nhân chính của đau bụng kinh bình thường là sự co bóp cơ tử cung và sản xuất prostaglandin. Triệu chứng thường bao gồm đau bụng kèm theo cơn co bóp cơ tử cung, có thể kéo dài vài giờ đến vài ngày và thường giảm đi sau khi kinh nguyệt kết thúc.
Đau bụng kinh kèm theo vấn đề tử cung (Secondary dysmenorrhea)
Đau bụng kinh loại này là kết quả của các vấn đề sức khỏe khác liên quan đến tử cung và bên trong bụng. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm viêm tử cung, tử cung lệch, tử cung co quắt, tử cung dạ con, polyp tử cung, viêm buồng trứng, nhiễm trùng âm đạo, sẹo tử cung, endometriosis và cả u xơ tử cung. Đau bụng kinh kèm theo vấn đề tử cung thường xuất hiện sau khi bạn đã có một khoảng thời gian kinh nguyệt bình thường và thường trở nên nặng hơn theo thời gian.
Đau kinh trung gian (Mid-cycle pain)
Đau kinh trung gian là đau bụng xảy ra giữa hai kỳ kinh nguyệt. Đây thường là triệu chứng của quá trình rụng trứng (ovulation) hoặc các biến đổi tổn thương trong buồng trứng (ovarian cysts). Đau thường tập trung ở một bên bụng và thường kéo dài trong vài giờ đến một ngày.
Nếu bạn gặp phải đau bụng kinh mà không biết nguyên nhân, hoặc triệu chứng đau kinh gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống hàng ngày, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và chẩn đoán chính xác.
Các triệu chứng của đau bụng kinh
Triệu chứng đặc trưng của đau bụng kinh nguyệt là đau âm ỉ ở bụng dưới, đôi khi đau quặn hoặc đau dữ dội. Thông thường, cơn đau bụng sẽ xuất hiện 1-2 ngày trước hoặc giữa thời kỳ kinh nguyệt, mức độ đau cao nhất trong khoảng 24 giờ đầu và dịu bớt sau khoảng 2-3 ngày. Cơn đau sẽ tỷ lệ thuận với mức độ co bóp của tử cung và sẽ lan toả đến cả vùng thắt lưng và đùi.
Ngoài ra, còn có những triệu chứng khác như sau:
- Đau bụng: Đây là triệu chứng chính và phổ biến nhất của đau bụng kinh. Đau thường xuất hiện ở vùng bụng dưới, quanh khu vực tử cung, và có thể lan đến vùng lưng và đùi.
- Cơn co bóp cơ tử cung: Các cơn co bóp cơ tử cung là nguyên nhân chính gây ra đau bụng kinh. Cảm giác co bóp có thể từ nhẹ đến mạnh và kéo dài trong vài giờ đến vài ngày.
- Thay đổi tâm trạng: Phụ nữ có thể cảm thấy cáu gắt, lo lắng, hay buồn rầu trong thời gian kinh nguyệt.
- Buồn nôn và nôn mửa: Một số phụ nữ có thể cảm thấy buồn nôn và thậm chí nôn mửa trong quá trình kinh nguyệt.
- Tiêu chảy hoặc táo bón: Thay đổi trong cơ tử cung và prostaglandin cũng có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, dẫn đến tiêu chảy hoặc táo bón.
- Mệt mỏi và căng thẳng: Đau bụng kinh có thể làm cho phụ nữ cảm thấy mệt mỏi và căng thẳng.
- Nhức đầu: Một số phụ nữ có thể gặp nhức đầu trong thời gian kinh nguyệt.
- Thay đổi về vòng kinh: Đau bụng kinh cũng có thể đi kèm với các thay đổi về vòng kinh như chu kỳ kinh nguyệt không đều, kinh nguyệt kéo dài hơn bình thường hoặc ngược lại.
- Khó chịu và khó tập trung: Đau bụng kinh có thể làm cho phụ nữ cảm thấy khó chịu và ảnh hưởng đến khả năng tập trung trong công việc và hoạt động hằng ngày.
Các triệu chứng của đau bụng kinh có thể giảm nhẹ hoặc được quản lý bằng các biện pháp tự nhiên như đặt nước nóng ở vùng bụng, tập luyện nhẹ, nghỉ ngơi, và giảm căng thẳng. Tuy nhiên, nếu đau kinh gây khó khăn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị thích hợp.
Xem thêm bài viết >>> Chu kỳ kinh nguyệt – Các giai đoạn và cách tính
Đau bụng kinh có nguy hiểm không ?
Hiện tượng đau bụng kinh khởi phát sớm trước kỳ kinh và dài bất thường so với triệu chứng đau bụng kinh thông thường có thể là triệu chứng cảnh báo chị em đang gặp bệnh lý nguy hiểm, trong đó có thể nhắc đến:
- U xơ tử cung: các khối u lành tính gây sức ép lên tử cung gây rối loạn kinh nguyệt và đau bụng kinh. Nữ giới bị bệnh lý phụ khoa sẽ gặp nhiều triệu chứng phiền toái bao gồm đau vùng bụng dưới, đau vùng xương chậu, đi tiểu khó, táo bón, trễ kinh hoặc cường kinh…
- Lạc nội mạc tử cung: lạc nội mạc tử cung có thể hình thành trong cơ tử cung, đường ống dẫn trứng , buồng trứng, ở ống tiêu hoá dưới hoặc bàng quang. Những khối mô nội mạc tử cung phát triển sẽ gây sưng, viêm và chảy máu tại khu vực “đi lạc” và gây ra các triệu chứng đau giữa kỳ kinh nguyệt.
- Hẹp cổ tử cung: cổ tử cung quá nhỏ sẽ làm việc cầm máu giữa kỳ kinh trở nên khó hơn và dẫn đến chị em có triệu chứng đau bụng nhiều hơn.
- Viêm vòi trứng: bệnh lý không gây tổn thương đến vùng chậu, vì vậy chị em sẽ thường xuyên cảm thấy đau bụng trước và giữa kỳ kinh hoặc có thể đau không ảnh hưởng đến kỳ kinh. Ngoài ra, bệnh viêm vòi trứng có thể gây ra nhiều triệu chứng bất thường như rối loạn kinh nguyệt, khí hư có màu bất thường, chóng mặt, buồn nôn…
- Ung thư cổ tử cung: ở thời điểm trước ung thư thường sẽ không có dấu hiệu rõ rệt, khi những tế bào ung thư phát triển nặng thì có thể gây ra nhiều triệu chứng bất thường như đau bụng kinh âm ỉ, đau vùng xương chậu, đau khi quan hệ, tiết dịch âm đạo bất thường… vì vậy chị em không nên xem thường.
Cách chẩn đoán đau bụng kinh
Chẩn đoán đau bụng kinh thường được thực hiện thông qua một quá trình đánh giá sức khỏe toàn diện, bao gồm lịch sử bệnh và các triệu chứng cụ thể. Bác sĩ sẽ thực hiện các bước sau để chẩn đoán đau bụng kinh:
- Tiến hành cuộc trò chuyện và lấy lịch sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về lịch sử sức khỏe của bạn, bao gồm tần suất và mức độ đau bụng kinh, thời gian xuất hiện triệu chứng, các triệu chứng kèm theo và liệu có các yếu tố gia đình liên quan không.
- Khám cơ tử cung và vùng bụng: Bác sĩ sẽ thực hiện khám cơ tử cung và vùng bụng để tìm kiếm các dấu hiệu của vấn đề tử cung hoặc bất thường khác.
- Các xét nghiệm hỗ trợ: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu một số xét nghiệm bổ sung như siêu âm tử cung, chụp CT hoặc MRI để hình dung cơ tử cung và các cơ quan xung quanh, giúp đánh giá vấn đề tử cung và loại trừ các bệnh khác.
- Chẩn đoán phân biệt: Bác sĩ sẽ thực hiện việc loại trừ các nguyên nhân khác gây ra đau bụng, như viêm ruột, viêm tụy, viêm phụ khoa, hoặc các vấn đề hệ tiêu hóa khác.
Dựa vào các thông tin thu thập được từ quá trình chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra một kết luận và xác định nguyên nhân gây ra đau bụng kinh của bạn. Từ đó, bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp điều trị phù hợp, bao gồm các biện pháp tự nhiên như thay đổi lối sống, kiểm soát đau bằng thuốc, hay các phương pháp điều trị hóa trị hoặc phẫu thuật nếu cần thiết.
Những cách giảm đau bụng kinh
Đau bụng kinh có thể làm bạn khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Dưới đây là một số cách giảm đau bụng kinh mà bạn có thể thử:
- Sử dụng nhiệt ấm: Đặt một chiếc túi nước nóng hoặc gói ấm lên vùng bụng để giảm cơn đau và co bóp cơ tử cung. Nhiệt ấm giúp giãn nở các mạch máu và làm giảm cơn đau.
- Tập luyện nhẹ: Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, tập yoga, hoặc các bài tập giãn cơ có thể giúp giảm đau bụng kinh bằng cách kích thích tuần hoàn máu và giảm cơn co bóp cơ tử cung.
- Massage: Massage nhẹ nhàng vùng bụng và lưng có thể giúp giảm cơn đau và thư giãn cơ bắp.
- Thuốc giảm đau: Uống thuốc giảm đau không chứa aspirin như paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau hiệu quả. Tuy nhiên, hãy hỏi ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng thuốc và tuân thủ liều lượng đề xuất.
- Thay đổi chế độ ăn uống: Tránh ăn thức ăn có nhiều chất béo, đồ ăn chứa cafein và đồ ăn nhanh, vì chúng có thể làm tăng sự co bóp cơ tử cung và làm tăng đau bụng kinh. Thay vào đó, tăng cường tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất xơ và vitamin, có tác dụng giảm đau tự nhiên như các loại rau xanh, hoa quả, hạt và ngũ cốc nguyên hạt.
- Áp dụng chế độ ăn uống chống viêm: Một số thực phẩm chống viêm như cá hồi, hạt lanh, gừng, nghệ, dầu ôliu có thể giúp giảm đau bụng kinh bằng cách giảm sự sản sinh prostaglandin.
- Nghỉ ngơi: Đôi khi, việc nghỉ ngơi và giảm căng thẳng có thể giúp giảm đau bụng kinh.
- Áp dụng khuếch tán tinh dầu: Một số loại tinh dầu như tinh dầu hương thảo, tinh dầu lavender có thể giúp giảm cơn đau và thư giãn.
- Hạn chế thuốc lá và cồn: Thuốc lá và cồn có thể làm tăng mức đau bụng kinh, vì vậy nên hạn chế hoặc tránh sử dụng chúng trong thời gian kinh nguyệt.
Xem thêm bài viết >>> Đau dạ dày – Dấu hiệu và nguyên nhân
Tư vấn chuyên môn bài viết:
TS.BÁC SĨ NGUYỄN HỮU QUANG
BEDENTAL – HỆ THỐNG NHA KHOA TIÊU CHUẨN HÀNG ĐẦU
CHI NHÁNH HÀ NỘI
CS1: 7B Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090
CS2: Tòa nhà CC2, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Mai, Hà Nội (Bên trong Truehope) - 0934.61.9090
CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)
CS1: 53 -55 -57 Phó Đức Chính, Nguyễn Thái Bình, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080
CS2 :Số 25, đường số 7 khu đô thị Cityland Gò Vấp (Ngõ 672A Phan Văn Trị), Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam - 093 181 0680
CHI NHÁNH THÀNH PHỐ VINH - NGHỆ AN
CS1: 39A Đ. Lê Hồng Phong, Hưng Bình, Thành phố Vinh, Nghệ An - 0934.61.9090
GIỜ HOẠT ĐỘNG:
09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần
Website: https://bedental.vn/
