Vàng da ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không – Phân biệt vàng sinh lý với bệnh lý

Vàng da là hiện tượng hồng cầu bị vỡ khiến chức năng chuyển hoá bilirubin của gan không hoàn chỉnh. Vàng da bệnh lý đối với trẻ sơ sinh có thể gây biến chứng vàng da nhân não và có thể khiến trẻ thiệt mạng hoặc để lại di chứng chậm phát triển ở trẻ. 

1) Phân biệt vàng sinh lý và vàng bệnh lý

Ở trẻ sơ sinh có thể bị vàng da sinh lý hoặc vàng da bệnh lý. Vàng da sinh lý thường sẽ biến mất sau một thời gian ngắn. Trong khi đó, nếu bị vàng da bệnh lý sẽ rất nguy hiểm do trẻ có thể bị hôn mê , co giật, vì vậy các bậc cha mẹ cần biết cách phát hiện bệnh ở trẻ sơ sinh.

1.1. Vàng da sinh lý

Vàng da sinh lý có thể ở mức độ nhẹ , với trẻ đủ tháng, bình thường vàng da được coi là sinh lý khi hiện tượng này xuất hiện sau 24 giờ tuổi, và thường sẽ biến mất trong vòng 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần với trẻ non tháng.

Mức độ vàng da nhẹ là chỉ vàng da đơn thuần (chỉ vàng ở vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn) không kèm theo các triệu chứng bất thường khác (thiếu máu, gan lách to, bỏ bú, lừ đừ, . ..) . Nồng độ Bilirubin/máu không quá 12 mg% ở trẻ đủ tháng và không quá 14 mg% ở trẻ thiếu tháng, . .. Tốc độ gia tăng Bilirubin/máu không quá 5 mg% trong 24 giờ. Ngoài ra, nước tiểu của trẻ sơ sinh có màu tối hoặc màu vàng (nước tiểu của trẻ sơ sinh thường không màu) và phân nhạt màu.

Nguyên nhân gây hiện tượng vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh là do sự tích tụ của Bilirubin, một chất có màu vàng được sinh ra khi các tế bào hồng cầu bị phá vỡ giải phóng ra. Hiện tượng này xảy ra phổ biến ở trẻ sơ sinh vì các bé có lượng tế bào hồng cầu cao , các tế bào này thường xuyên bị phá vỡ cần được thay mới.

Trong khi đó, gan của trẻ lại chưa đủ trưởng thành để lọc bỏ hết Bilirubin khỏi máu vì vậy gây ra vàng da. Khi trẻ được khoảng 2 tuần tuổi thì gan đã phát triển đầy đủ hơn và đủ sức xử lý Bilirubin nên bệnh vàng da sẽ tự khỏi mà không gây ra bất kỳ nguy hiểm nào

1.2. Vàng da bệnh lý

Trong một số trường hợp, vàng da là biểu hiện của một căn bệnh tiềm tàng nào đó và ở những trường hợp này vàng da sẽ xuất hiện sớm , trong vòng 24 giờ sau sinh. Biểu hiện của vàng da sơ sinh bệnh lý là da bị vàng đậm xuất hiện sớm, không hết vàng sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ thiếu tháng, mức độ vàng toàn thân, lòng bàn tay, bàn chân và cả kết mạc mắt.

Đồng Thời với vàng da còn có sự xuất hiện của các triệu chứng bất thường khác như: trẻ lừ đừ, bỏ bú, co giật ,. .. Xét nghiệm Bilirubin trong máu tăng hơn bình thường. Nếu không phát hiện và điều trị vàng da sơ sinh bệnh lý kịp thời có thể xảy ra biến chứng nhiễm độc thần kinh do Bilirubin gián tiếp thấp vào não khiến cho trẻ tử vong hoặc bị hại não suốt đời.

Một số nguyên nhân gây vàng da sơ sinh bệnh lý như: bất đồng nhóm máu mẹ con (ABO, Rh) , bệnh lý tan máu (thiếu men G6PD, hồng cầu hình liềm, nhiễm trùng) , xuất huyết dưới da, chậm đi phân su do nhiễm virus bào thai, bệnh lý gan mật bẩm sinh (teo ống mật, giãn đường mật) .

2) Dấu hiệu trẻ cần đi khám

Khi trẻ có một trong số những dấu hiệu sau thì cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế khám và tìm nguyên nhân điều trị kịp thời.

• Vàng da xuất hiện sớm trước 48 giờ sau sinh.
• Vàng toàn thân, vàng ở lòng bàn tay và lòng bàn chân.
• Vàng da kéo dài trên 1 tuần đối với trẻ đủ tháng và trên 2 tuần với trẻ thiếu tháng.
• Trẻ bị vàng da kèm các dấu hiệu bất thường khác như bú ít, co giật, sốt, phân bạc màu, . ..

Hiện tượng này rất dễ nhận biết bằng mắt thường ở nơi có đầy đủ ánh sáng. Vì vậy, hàng ngày các bà mẹ cần quan sát màu da toàn thân của trẻ ở nơi sáng. Trong trường hợp khó nhận biết (da trẻ đỏ hồng hay đen) , nên ấn nhẹ ngón tay cái lên da trẻ trong một vài giây, sau đó buông ra, nếu trẻ bị vàng da nơi ấn ngón tay sẽ có màu vàng rõ rệt. Khi trẻ có biểu hiện nghi là vàng da, cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ để khám.

3) Phòng ngừa vàng da sơ sinh

• Chăm sóc sức khoẻ tốt khi mang thai, khám thai đầy đủ theo lịch hẹn để có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý trong thai kỳ. Nhờ đó tránh được sinh non, sinh nhẹ cân, quá cân và nhiễm trùng từ mẹ sang con.
• Cho trẻ bú sữa non ngay sau sinh và giữ ấm trẻ để giúp trẻ không bị hạ thân nhiệt, hạ đường huyết và đi phân su sớm ngay sau sinh.
• Phòng trẻ phải có đủ ánh sáng để có thể dễ dàng theo dõi màu sắc da của trẻ.

Có 2 phương pháp để điều trị vàng da sơ sinh bệnh lý do tăng Bilirubin gián tiếp:

• Chiếu đèn là phương pháp điều trị đơn giản, an toàn và hiệu quả. Mục tiêu của phương pháp này là sử dụng năng lượng ánh sáng xuyên qua da giúp chuyển hoá Bilirubin tự do trong máu trở thành chất khác không độc để thải ra ngoài phân và nước tiểu. Khi chiếu đèn, trẻ sẽ được cởi bỏ quần áo ở trần, che kín mắt và bộ phận sinh dục, xoay trở để tăng diện tích da tiếp xúc với ánh sáng.
• Thay máu là biện pháp được sử dụng khi trẻ vàng da ở mức độ nặng thất bại điều trị với liệu pháp chiếu đèn hoặc có triệu chứng thần kinh đi kèm.

Lưu ý: Phơi trẻ dưới nắng vào buổi sáng không giúp điều trị vàng da bệnh lý vì cường độ ánh sáng của nắng sớm quá yếu và trẻ cũng không thể tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài để đạt được hiệu quả.

Để điều trị vàng da sơ sinh bệnh lý do tăng Bilirubin trực tiếp thường tuỳ thuộc vào nguyên nhân bệnh lý mà có các phương pháp điều trị khác nhau. Phẫu thuật nếu trẻ bị bệnh lý teo đường mật hay giãn đường mật bẩm sinh

BEDENTAL – HỆ THỐNG NHA KHOA TIÊU CHUẨN HÀNG ĐẦU

CHI NHÁNH HÀ NỘI

 

CS1: 7B Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090

CS2: 343 Tây Sơn, Ngã Tư Sở, Đống Đa, Hà nội ( nút giao ngã tư sở) - 0934.61.9090

CS3: Tòa nhà CC2, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Mai, Hà Nội (Bên trong Truehope) - 0934.61.9090

 

CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)

 

CS1: 140 Nguyễn Văn Thủ, Đa Kao, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080

CS2 :Số 25, đường số 7 khu đô thị Cityland Gò Vấp (Ngõ 672A Phan Văn Trị), Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam -  093 181 0680

GIỜ HOẠT ĐỘNG:

 

09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần

  Website: https://bedental.vn/  

CHI PHÍ NHỔ RĂNG KHÔN SỐ 8 BAO NHIÊU LÀ HỢP LÝ?

CHI PHÍ NHỔ RĂNG KHÔN SỐ 8 BAO NHIÊU LÀ HỢP LÝ?

 

Xem thêm bài viết >> Vàng da ở người lớn – Nguyên nhân và cách điều trị