Paracetamol là loại thuốc thường được sử dụng để điều trị các bệnh lý như đau đầu, cảm lạnh, đau răng, . .. Tuy được sử dụng phổ biến nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về tác dụng, liều dùng hay những thận trọng khi dùng thuốc.
1) Paracetamol có những tác dụng gì?
Paracetamol (hay có tên gọi khác là acetaminophen) là một dạng thuốc giảm đau không kê đơn. Loại thuốc này chủ yếu được sử dụng trong những trường hợp giảm đau nhẹ và trung bình hoặc có thể được dùng làm thuốc hạ sốt hoặc thuốc để điều trị cảm lạnh hoặc cảm cúm. (1)
Không giống với các loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), thuốc paracetamol không có hoạt tính kháng viêm cũng như có độ an toàn cao và không gây ra những tổn thương làm ảnh hưởng đến tim mạch hay đường tiêu hoá, … Vì vậy, loại thuốc này có thể được sử dụng cho cả trẻ em và phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú (với liều lượng phù hợp theo khuyến cáo).
Tuy nhiên, những trường hợp sử dụng thuốc paracetamol không đủ liều cũng có thể gây nên một số phản ứng phụ không mong muốn. Vì thế, mỗi người cần tìm hiểu rõ những chỉ định và chống chỉ định cũng như cách dùng và liều dùng paracetamol để đảm bảo có thể dùng thuốc paracetamol hiệu quả nhất.
Thông thường thuốc được chỉ định điều trị trong các trường hợp đau nhức như đau đầu, đau cơ, đau răng, đau lưng, . .. và hạ sốt. Thuốc gần như không gây ra các ảnh hưởng tiêu cực đến tim mạch hay hệ hô hấp, không gây mất cân bằng acid và base, không gây kích ứng hay xước niêm mạc dạ dày, . .. trong quá trình sử dụng. Và chỉ gây tác động nhẹ đến hệ thần kinh.
Thời điểm phát huy tác dụng giảm đau của thuốc khoảng 30 – 60 phút sau khi sử dụng. Ảnh hưởng này được duy trì trong vòng 3 – 4 giờ đồng hồ.
2) Chỉ định và chống chỉ định sử dụng thuốc paracetamol
Paracetamol được chỉ định sử dụng trong những trường hợp nào?
Thông thường, paracetamol có thể được sử dụng nhằm làm giảm những cơn đau, chẳng hạn như đau đầu, đau lưng, đau răng, đau khớp, đau cơ bắp hoặc đau do viêm khớp. .. Ngoài ra, thuốc cũng có tác dụng hạ sốt đối với những trường hợp sốt do cảm cúm hoặc sốt do tiêm vaccine, . ..
Chống chỉ định sử dụng
Mặc dù paracetamol được chứng minh là một loại thuốc giảm đau an toàn và ít để lại tác dụng phụ nhưng vẫn có một số trường hợp chống chỉ định sử dụng paracetamol hoặc nên sử dụng theo chỉ định của bác sĩ. Cụ thể gồm:
- Người bệnh dị ứng hoặc mẫn cảm với paracetamol.
- Người có tiền sử mắc các bệnh lý về gan hoặc bị tổn thương gan.
- Người nghiện bia rượu hoặc hay sử dụng đồ uống có cồn và những loại chất kích thích khác.
- Suy dinh dưỡng nghiêm trọng.
- Đang sử dụng một số loại thuốc khác có thể gây tương tác thuốc không tốt đối với người bệnh.
Chưa có nghiên cứu chứng minh tác dụng phụ của thuốc paracetamol đối với 2 nhóm đối tượng phụ nữ mang thai và đang cho con bú. Do đó, những trường hợp mang thai hay đang cho con bú sữa mẹ có thể sử dụng thuốc nhưng tốt nhất nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
Hiện nay không có nghiên cứu nào chỉ ra thuốc có tác dụng phụ với phụ nữ mang thai và phụ nữ đang cho con bú. Tuy nhiên, đây là những đối tượng này thường nhạy cảm và dễ bị tác động, do đó, vẫn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.
3) Các dạng bào chế và hàm lượng thông thường của thuốc.
- Thuốc paracetamol được điều chế thành nhiều dạng khác nhau, gồm dạng viên nén, viên nang, dạng bột, viên hoà tan và kể cả dạng thuốc truyền theo đường tĩnh mạch. Tuỳ theo mỗi dạng điều chế mà thuốc sẽ có hàm lượng khác nhau từ 250mg đến 325mg hoặc 500 mg, . ..
- Viên nén: Thuốc được điều chế dưới dạng viên nén đặc trưng nhất chính là Panadol. Thông thường, paracetamol dạng viên nén có hàm lượng 325mg và 500mg.
- Viên đặt hậu môn: Paracetamol có thể được bào chế dưới dạng viên nhét hậu môn và có các mức hàm lượng như 80mg, 150mg và 300mg. Đây là dạng thuốc phổ biến dành cho trẻ em.
- Lỏng: Một số loại thuốc có thành phần chủ yếu là paracetamol được điều chế dưới dạng dung dịch hoặc dạng siro uống với các hàm lượng như 160 mg/5 ml (120 ml , 473 ml); 160 mg/5 ml (118 ml); 500 mg/5 ml (240 ml); . ..
- Viên hoà tan hoặc dạng bột hoà tan: Thuốc paracetamol còn có ở dạng viên nén hay dạng bột có thể dễ dàng hoà tan trong dung dịch rất dễ dàng. Thông thường, gói bột paracetamol có hàm lượng 80mg, 150mg và 250mg (thường dành cho trẻ em) trong khi viên sủi có hàm lượng 500mg (thường dành cho người lớn).
- Thuốc truyền tĩnh mạch: Một dạng điều chế paracetamol khác đặc biệt hơn chính là thuốc truyền qua đường tĩnh mạch. Tuy nhiên, dạng này chỉ được chỉ định và thực hiện bởi bác sĩ.
Open this in UX Builder to add and edit content
4) Công dụng của paracetamol
Paracetamol là một loại thuốc giảm đau và hạ sốt phổ biến được sử dụng rộng rãi. Dưới đây là các công dụng chính của paracetamol:
- Giảm đau: Paracetamol có tác dụng giảm đau nhẹ đến vừa, bao gồm đau đầu, đau cơ, đau răng, đau sau phẫu thuật và đau do viêm.
- Hạ sốt: Paracetamol giúp giảm sốt trong các trường hợp như cảm lạnh, cúm, viêm họng, viêm nhiễm và các bệnh nhiễm trùng khác.
- Giảm đau trong các bệnh lý khác: Paracetamol cũng được sử dụng để giảm đau trong các trường hợp như viêm khớp, bệnh gout, đau sau khi tiêm vắc xin và các bệnh lý khác.
Paracetamol được coi là một loại thuốc an toàn khi sử dụng đúng liều lượng và theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc hướng dẫn trên bao bì. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng sử dụng quá liều paracetamol có thể gây hại cho gan. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về cách sử dụng paracetamol hoặc tình trạng sức khỏe của bạn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc nhân viên y tế.
Tác dụng của paracetamol có thể được dùng để điều trị giảm đau thay thế cho aspirin. Tuy nhiên, loại thuốc này không có khả năng điều trị viêm như aspirin, chỉ một số trường hợp viêm khớp nhẹ mới sử dụng.
5) Liều dùng của thuốc trong các trường hợp
Liều dùng hạ sốt cho người lớn
- Dùng liều chung từ 325 – 650 mg/liều sử dụng cách 4 – 6 giờ đồng hồ.
- Với thuốc đặt hậu môn hoặc dạng uống sử dụng tối đa 1000 mg/liều từ 6 – 8 giờ đồng hồ. Nếu sử dụng thuốc dạng viên nén 500mg thì nên dùng 1 – 2 viên trong 4 – 6 giờ đồng hồ.
Liều dùng giảm đau cho người lớn
- Liều dùng chung từ 325 – 650 mg/liều cách 4 – 6 giờ đồng hồ.
- Thuốc dạng uống hay thuốc đặt hậu môn dùng với hàm lượng 500 mg/liều mỗi 6 -8 giờ. Nếu dùng thuốc dạng viên nén 500mg dùng 1 viên/liều cách nhau khoảng 4 – 6 giờ.
Liều dùng hạ sốt và giảm đau cho trẻ em
Hạ sốt :
- Trẻ từ 4 tháng đến 9 tuổi: nên duy trì sử dụng liều dùng 30 mg/kg trong 6 – 8 giờ.
- Trẻ trên 12 tuổi: có thể sử dụng liều dùng như với người lớn là từ 325 – 650 mg/liều trong 4 – 6 giờ hoặc 1000 mg/liều trong 6 – 8 giờ.
Giảm đau:
- Trẻ dưới 1 tháng tuổi: dùng từ 10 – 15 mg/kg/liều cách nhau 4 – 6 giờ. Chỉ dùng khi thực sự cần thiết.
- Trẻ từ 1 tháng đến 12 tuổi: từ 10 – 15 mg/kg/liều mỗi 4 – 6 giờ và tối đa 5 liều/ngày.
Thông thường, sẽ có các dạng thuốc dành riêng cho trẻ nhỏ, do đó phụ huynh nên lưu ý các cách sử dụng. Khi cho trẻ nhỏ sử dụng thuốc, cần kiểm tra và theo dõi chặt chẽ tình trạng để đảm bảo sự an toàn của trẻ trong suốt quá trình điều trị.
5) Những lưu ý khi sử dụng thuốc
- Khi sử dụng paracetamol cần làm theo chỉ định của bác sĩ hoặc hướng dẫn trên bao bì thuốc.
- Không sử dụng quá liều quy định của thuốc vì có thể làm tăng nguy cơ nhiễm độc gan. Với người lớn không quá 4000 mg/ngày và không uống quá 1000/liều dùng.
- Không tự ý sử dụng thuốc cho trẻ nhỏ dưới 2 tuổi , chỉ dùng khi có sự chỉ định của bác sĩ. Nên sử dụng đúng các dạng thuốc paracetamol chuyên biệt cho trẻ để thuốc có tác dụng tốt nhất.
- Với thuốc có dạng viên nhai nén, người dùng cần nhai kỹ thuốc trước khi nuốt.
- Khi sử dụng thuốc dạng viên sủi, cần pha một gói thuốc với lượng nước tối thiểu là 118ml. Dùng hỗn hợp ngay sau khi pha.
- Thuốc ở dạng tan rã người dùng không được nhai mà cần đặt trực tiếp lên lưỡi để thuốc tự động tan.
- Khi sử dụng thuốc ở dạng lỏng, thay vì ước lượng liều dùng bạn cần có muỗng hay dụng cụ đo liều dùng. Nếu không có công cụ đó thì bạn nên tham khảo sự tư vấn của dược sĩ hay làm theo chỉ dẫn trên nhãn thuốc. Lắc đều thuốc trước khi sử dụng.
- Không dùng thuốc dạng đặt để uống. Bạn cần phải rửa tay trước và sau khi đặt thuốc tại hậu môn. Hạn chế đi lại và đi vệ sinh sau khi đặt thuốc.
- Không sử dụng thuốc sau khi đã uống rượu bia. Thuốc có thể tương tác với rượu và gây ra ảnh hưởng có hại cho gan.
- Những trường hợp quên uống thuốc theo liều qui định, bạn có thể uống bù thuốc nếu thời gian sau đó không đủ và kéo dài thời gian uống liều thứ 2. Nếu không đảm bảo điều kiện trên, bạn có thể bỏ qua và sử dụng liều tiếp theo đúng thời gian uống.
- Paracetamol là biệt dược xuất hiện trong rất nhiều loại thuốc. Do đó, khi sử dụng thuốc, người bệnh không nên tự ý sử dụng các loại thuốc trị ho, cảm lạnh hay giảm đau khác mà không có sự kê toa của bác sĩ. Bởi điều này có thể khiến bạn vô tình sử dụng thuốc quá liều lượng cho phép.
- Nên ngưng sử dụng thuốc trong các trường hợp như: không giảm sốt sau 3 ngày dùng, xuất hiện các cơn đau sau 5 – 7 dùng thuốc, táo bón, buồn nôn, đau đầu, cơ thể phát ban, sưng tấy,…
Paracetamol là thuốc lành tính nên ít có khả năng mắc phải các tác dụng phụ nếu sử dụng đúng cách và đúng liều lượng cần thiết. Do đó, trước khi sử dụng thuốc, người tiêu dùng cần tìm đến sự tư vấn của bác sỹ hoặc xem kĩ hướng dẫn sử dụng nhằm bảo đảm sự an toàn trong quá trình điều trị.
TS.BS Nguyễn Hữu Quang, Phó trưởng khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ và Phục hồi chức năng, Bệnh viện Da liễu Trung ương - Cố vấn chuyên môn khoa tạo hình thẩm mỹ tại Bedental - Nơi công tác hiện tại : Phó trưởng khoa tạo hình thẩm mỹ tại Viện Da liễu Trung Ương. Bác sĩ Quang đã có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị da liễu và phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ Hiện bác sĩ đang công tác tại Bệnh viện da liễu Trung ương và đồng thời khám chữa bệnh, cố vấn chuyên môn về da liễu và phẫu thuật thẩm mỹ tại Bedental
BEDENTAL – HỆ THỐNG NHA KHOA TIÊU CHUẨN HÀNG ĐẦU
CHI NHÁNH HÀ NỘI
CS1: 7B Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090
CS2: 343 Tây Sơn, Ngã Tư Sở, Đống Đa, Hà nội ( nút giao ngã tư sở) - 0934.61.9090
CS3: Tòa nhà CC2, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Mai, Hà Nội (Bên trong Truehope) - 0934.61.9090
CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)
CS1: 140 Nguyễn Văn Thủ, Đa Kao, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080
CS2 :Số 25, đường số 7 khu đô thị Cityland Gò Vấp (Ngõ 672A Phan Văn Trị), Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam - 093 181 0680
GIỜ HOẠT ĐỘNG:
09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần
Website: https://bedental.vn/
HƯỚNG DẪN ĐI KHÁM TẠI BỆNH VIỆN RĂNG HÀM MẶT TRUNG ƯƠNG NĂM 2023
Xem thêm >> Bệnh cảm cúm là gì,có nguy hiểm không?
