Loạn thị là tật khúc xạ khá phổ biến. Bệnh thường xảy ra khi mắc các bệnh về mắt hoặc chấn thương mắt. Tuỳ vào mức độ loạn thị mà bạn có thể lựa chọn điều trị bằng sử dụng kính hoặc phẫu thuật.
1) Loạn thị là gì?
Mỗi người có một mức độ nhìn khác nhau. Trong đó, lý tưởng nhất là nhãn cầu có hình dạng như một quả bóng tròn làm ánh sáng chiếu vào và uốn cong đều để giúp bạn nhìn rõ.
Loạn thị là tình trạng mắt không ở trạng thái có kích thước tròn đều. Khi đó mắt có hình dạng như hình elip, ánh sáng chiếu vào võng mạc sẽ bị uốn cong theo một hướng hơn là phân tán toàn bộ mắt. Nghĩa là chỉ một phần sự vật được nhìn thấy rõ, còn lại xung quanh trông mờ và lượn sóng.
Loạn thị thường đi cùng với cận thị hoặc viễn thị. Các bệnh về mắt này được gọi chung là tật khúc xạ và đều liên quan đến độ cong của giác mạc. Loạn thị thường xảy ra sau các thủ thuật đặt kính áp tròng hoặc phẫu thuật mắt.
Tham khảo thêm : Phân biệt loạn thị và lão thị, nguyên nhân và 1 số cách phòng tránh
Phân loại loạn thị
3 loại loạn thị
Có ba loại loạn thị chính:
Loạn thị dạng cận thị.
Một hoặc tất cả hai kinh tuyến chính của mắt bị cận. (Nếu tất cả hai kinh tuyến đều bị cận thì cả hai kinh tuyến đều bị cận với mức độ bằng nhau. )
Loạn thị dạng viễn thị.
Một hoặc cả hai đường thẳng kinh tuyến chính bị viễn. (Nếu cả hai đều bị viễn, cả hai kinh tuyến chính bị viễn với mức độ bằng nhau. )
Loạn thị dạng hỗn hợp.
Một kinh tuyến chính là cận và kinh tuyến kia lại là viễn.
Loạn thị cũng được gọi là loạn thị đều hoặc không đều. Trong loạn thị đều, mỗi kinh tuyến chính nằm cách khoảng 90 độ (đối diện với mắt). Trong loạn thị không đều, mỗi kinh tuyến chính không đối xứng.
Hầu hết loạn thị là loạn thị giác mạc đều và khiến mặt phía trước của mắt có hình tam giác.
Loạn thị không đều có thể vì chấn thương mắt đã tạo ra sẹo trên giác mạc hoặc vì một số loại phẫu thuật mắt như mắc chứng giác mạc hình nón – một bệnh làm mỏng dần giác mạc.
Loạn thị có tăng độ không?
“Loạn thị có tăng độ không” là câu hỏi có khá đông bạn đọc quan tâm cần được tư vấn. Theo các bác sĩ Chuyên khoa thì mức độ loạn thị không thay đổi theo tuổi tác giống cận thị hay viễn thị. Trong hầu hết các trường hợp, loạn thị thường hình thành ngay khi mới chào đời nên lý do đưa đến loạn thị bị ảnh hưởng bởi nếp sống và mức độ dùng mắt.
Có trường hợp loạn thị hình thành sau khi bị một chấn thương trên mắt.Trường hợp loạn thị bẩm sinh được hình thành xuyên suốt sự tăng trưởng của thân thể thì khi đến tuổi thành niên (sau 25 tuổi) độ loạn sẽ không hề tăng giảm. Khi kích cỡ và hình dạng mắt cận không hề thay đổi nữa thì độ không cân xứng về bề dài trục mắt và năng lực phản xạ của mắt cũng không thay đổi.
Dấu hiệu của loạn thị
Nhức đầu
Mắt nhìn nhoè ở nhiều cự ly
Dấu hiệu cho thấy thị lực của bạn đang giảm sút là mắt nhìn nhoè tại nhiều cự ly và kèm theo chứng đau đầu và nhức mắt thì nguy cơ cao bạn đã mắc loạn thị. Dù vật thể đang rất gần hay là xa thì người loạn thị cũng thấy mờ và nhoè, nheo mắt hay cúi người khi nhìn sẽ hỗ trợ bạn tập trung tốt hơn, nhưng mắt luôn ở trong trạng thái mệt mỏi.
Tầm nhìn đôi (Đối thị)
Tầm nhìn đôi là dấu hiệu thể hiện độ trầm trọng của người loạn thị. Người loạn thị nghiêm trọng sẽ thấy hai hay là nhiều ảnh trái ngược lại về một vật và thường nheo mắt hoặc chớp mắt nhằm nhận biết ảnh giả và ảnh thiệt.
Nếu bạn có kèm các triệu chứng về đau mắt như thường xuyên ứa lệ hay khó chịu khi đọc sách báo hay đi lại. .. chứng tỏ bạn đang dần loạn thị đến mức độ nghiêm trọng nên cải thiện ngay. Vì có thể đó là dấu hiệu cho thấy mắt đang bị lão hoá và không có khả năng tự hồi phục.
Thường xuyên mỏi và đau hoặc nhức
Mỏi mắt, đau hoặc ngứa là dấu hiệu dễ thấy đối với người bị những bệnh về kính mắt trong đó có loạn thị. Mắt người loạn thị kém hơn thông thường nên phải tập cách căng mắt chỉnh lại thị lực để có thể thấy đồ vật sắc nét hơn hoặc khi mắt hoạt động quá sức mà không có thời gian nghỉ ngơi sẽ bị đau mắt và buồn ngủ.
Nhạy cảm với ánh sáng
Người có thị lực yếu rất nhạy cảm với ánh sáng. Thông qua hành vi dùng bàn tay che chắn mắt để tránh những ánh sáng hướng vào mắt và tránh đến các địa điểm có nhiều ánh sáng đèn điện như phòng karaoke hay quầy bar. .. Đây cũng là hành vi như một cách phản xạ tự nhiên hay thấy đối với người loạn thị để chủ động chăm sóc mắt của bản thân.
Trên đây là những dấu hiệu tiêu biểu có thể nhận biết bạn đang bị bệnh loạn thị, nếu kèm với những biểu hiện sau: mất tập trung khi nhìn hay cảm thấy khó chịu khi làm việc tại môi trường ít ánh sáng như rạp chiếu bóng hay ngại di chuyển giữa đêm tối. .. sẽ là nguyên nhân tiềm tàng có thể dẫn tới suy nhược mắt, hoặc giảm thị lực vĩnh viễn.
Tham khảo thêm : Các loại cận thị thường gặp và cách điều trị
Nguyên nhân loạn thị
Loạn thị (hay còn gọi là mắt lác) là hiện tượng mắt không đồng đều trong việc quan sát và đôi khi diễn ra ở một hoặc cả hai mắt. Nguyên nhân loạn thị chủ yếu liên quan các vấn đề với hệ thị giác và tác động của mắt đối với vỏ não. Dưới đây là một số lý do phổ biến xảy ra loạn thị:
- Yếu giai đoạn phát triển mắt: Trong quá trình phát triển đầu tiên, mắt sẽ không phát triển đầy đủ và không đồng nhất với mắt kia.
- Sai lệch cơ hoành và cơ dọc của mắt: Nếu các cơ hoành và cơ dọc không làm việc đúng thì mắt sẽ không chuyển động một cách đồng bộ.
- Cận thị và viễn thị: Khi có sự khác biệt giữa các lực lắp thấu kính của mắt, việc nhìn vào những vật thể gần hoặc xa sẽ khiến mắt cận thị.
- Chấn thương mắt: Một số trường hợp loạn thị sẽ xuất hiện sau chấn thương đầu hoặc khi hệ thống thị giác bị tổn thương.
- Tổn thương thị giác: Bất cứ tổn thương nào liên quan đến mắt, dây thần kinh thị giác hoặc cơ hoành và cơ dọc cũng sẽ gây ra loạn thị.
- Yếu tố gia đình: Loạn thị bẩm sinh được thừa hưởng từ trường đời trước.
- Thiếu tập trung vào một mắt trong thời gian dài: Việc dùng thường xuyên một mắt khi đọc, viết, hoặc thực hiện những công việc khác sẽ dẫn đến loạn thị.
- Thiếu can thiệp kịp thời: Nếu bị loạn thị sớm nhưng không được điều trị hoặc khám mắt định kì thì tình trạng sẽ trở nên trầm trọng thêm và khó khăn điều trị hơn.
Nếu bạn thường xuyên có vấn đề với mắt hoặc có nghi vấn bị loạn thị thì nên tìm tư vấn từ bác sỹ chuyên khoa mắt để được thăm khám và chẩn đoán chính xác cũng như được hướng dẫn các biện pháp điều trị thích hợp.
Chẩn đoán loạn thị
Triệu chứng loạn thị thường xuất hiện một cách từ từ. Do đó, bạn nên đi khám bác sĩ khi thấy tầm nhìn bị thay đổi hay hạn chế. Khi tiến hành thăm khám, bác sĩ sẽ kiểm tra mức độ nhìn rõ sự vật bằng cách yêu cầu bạn đo thị lực. Ngoài ra, họ cũng sẽ sử dụng các dụng cụ khác để đo lường tầm nhìn của bạn, cụ thể là:
- Phoropter: Bạn nhìn qua một loạt các ống kính để tìm ra tầm nhìn rõ nét nhất.
- Keratometer/topogograph: Sử dụng một vòng tròn ánh sáng để đo đường cong giác mạc.
- Autorefractor: Chiếu ánh sáng vào mắt và đo xem nó thay đổi như thế nào trên màn hình. Điều này giúp bác sĩ chọn được loại kính mà bạn cần.
Cách nhận biết dấu hiệu loạn thị chuyển biến nặng?
Nhận biết dấu hiệu loạn thị chuyển biến nặng qua độ lệch khoảng 2 đến 3 DIOP, người có độ lệch trong mức trên có nguy cơ đối diện với tình huống tệ nhất là giảm thị lực hoặc thậm chí mù loà. Khi ấy mắt không còn ở trạng thái loạn thị nữa mà đã bước sang tình trạng thoái hoá mắt, thị lực rất kém và trầm trọng. Độ tuổi khác nhau thì cách nhận biết cũng sẽ không như nhau.
Cách nhận biết dấu hiệu loạn thị nặng ở trẻ em
Song thị là dấu hiệu loạn thị nặng hay bắt gặp ở trẻ em.
Độ tuổi còn nhỏ vì vậy trẻ chưa biết mắt của trẻ đang có hiện tượng như thế nào, do đó phụ huynh nên theo dõi trẻ nhằm nhanh chóng nhận biết dấu hiệu trên, bằng cách trẻ mô tả lại một số ảnh nhìn thấy được từ một vật khác hoàn toàn so với các hình ảnh thông thường thì khi ấy trẻ đã lâm vào tình trạng nặng của loạn thị. Cùng với những dấu hiệu sau:
- Trẻ phải kề sát mắt khi đọc: khi sử dụng những phương tiện điện tử hay đọc sách báo.
- Dụi mắt liên tục: để giúp mắt nhìn rõ ràng hơn.
- Đọc nhầm nhanh: trẻ đọc ảnh giả thay vì ảnh thực và không biết xác định nội dung theo thứ tự.
- Triệu chứng sợ ánh sáng: đặc biệt mỗi khi ngủ dậy thì trẻ thường nhìn thấy ánh sáng đột ngột, thường dùng tay bịt mắt lại.
- Nếu trẻ cũng có một trong những dấu hiệu trên thì nguy cơ cao trẻ đã bị loạn thị cấp độ nặng và phải được đi thăm khám ngay và chẩn đoán bệnh sớm nhằm kịp thời điều trị, nếu để lâu dài sẽ làm ảnh hưởng đến mắt của trẻ về sau này. Các bệnh về mắt ở trẻ em nếu được chẩn đoán và chữa trị sớm sẽ giúp cải thiện và duy trì thị lực tốt.
Cách nhận biết dấu hiệu loạn thị nặng ở người lớn
Dấu hiệu loạn thị nặng ở người lớn cũng tương tự với trẻ nhỏ tuổi, ngoại trừ những các dấu hiệu thông thường như nhìn đâu cũng thấy ảnh ảo và nhoè, những thói quen sinh hoạt hàng ngày dễ dàng nói lên họ là kẻ mắc chứng loạn thị nặng:
- Đau đầu, nhức mắt: mắt thường xuyên phải điều tiết liên tục và hoạt động không ngừng khiến mắt mỏi và sinh ra nhức.
- Khó nhìn và điều khiển được thiết bị vào đêm tối: ánh sáng mạnh hay yếu điều khiến người loạn thị thấy khó chịu và sợ bị suy giảm khả năng nhìn.
- Dùng thuốc rửa mắt nhiều lần mỗi ngày: mắt bị thô cùng ngứa khiến người bị loạn thị tìm đến dung dịch rửa mắt nhằm giúp mắt trong veo và sáng sủa hơn.
- Hãy đi kiểm tra mắt ngay khi có những dấu hiệu khác thường nhằm được chẩn đoán và có những phương pháp điều trị kịp thời để giữ gìn thị lực.
5) Cách đọc toa kính mắt cho người loạn thị
Trên đơn kính sẽ xuất hiện một số chữ cái và số. Trong đó, OD nghĩa là kết quả đo thị lực mắt phải, OS là kết quả đo thị lực mắt trái , OU là kết quả đo thị lực cả hai mắt. Các con số được đo lường bằng diopters (đơn vị đo công suất quang của thấu kính) :
- Số đầu tiên được gọi là hiệu chỉnh hình cầu: Nếu nó có dấu trừ, bạn bị cận thị. Nếu có một dấu cộng, bạn bị viễn thị. Một Số cao hơn có nghĩa là tầm nhìn mờ.
- Số thứ hai là hiệu chỉnh hình trụ: Đây là con số biểu hiện mức độ loạn thị.
- Số thứ ba là trục: Vị trí loạn thị trên giác mạc.
Ví dụ, một toa kính “OD -1.00 x -2.00 x 155”, có nghĩa là mắt phải của bạn bị cận thị 1 diopter và mức độ loạn thị là 2 diopters ở vị trí 155 độ trên giác mạc.
Ví dụ, một toa kính “OD -1.00 x -2.00 x 155”, có nghĩa là mắt phải của bạn bị cận thị 1 diopter và mức độ loạn thị là 2 diopters ở vị trí 155 độ trên giác mạc.
Tham khảo thêm: Nguyên nhân nên gây bệnh hoa mắt ? 4 cách phòng tránh hoa mắt, chóng mặt
6) Điều trị loạn thị
Kính hay kính áp tròng có thể điều chỉnh hầu hết các trường hợp bị loạn thị. Nhưng nếu bạn chỉ bị loạn thị nhẹ và không có vấn đề về thị lực khác thì bạn có thể không cần đến chúng.
Có hai phương pháp điều trị loạn thị phổ biến:
- Kính điều chỉnh khúc xạ: Nếu bạn bị loạn thị thì bác sĩ có thể sẽ kê đơn một loại kính áp tròng phù hợp với mức độ loạn của bạn. Nếu trường hợp nghiêm trọng hơn, bạn có thể sử dụng kính áp tròng cứng thấm khí được gọi là Ortho-K. Đeo kính áp tròng trong thời gian ngủ giúp bạn định hình lại giác mạc. Bạn sẽ cần đeo kính để duy trì mức độ điều chỉnh loạn thị nhưng không nhất thiết phải đeo thường xuyên.
- Phẫu thuật khúc xạ: Phẫu thuật laser cũng giúp điều chỉnh hình dạng giác mạc. Phẫu thuật khúc xạ gồm có 2 loại là LASIK và PRK. Bạn nên cân nhắc đến tình trạng loạn thị hiện tại và các phương pháp điều trị để đảm bảo đôi mắt khoẻ mạnh mà không có vấn đề về võng mạc hoặc sẹo giác mạc.
7) Loạn thị ở trẻ em
Nhiều trẻ sinh ra đã bị loạn thị, nhưng chúng thường sẽ mất đi trước khi bé được 1 tuổi. Tuy nhiên, phụ huynh nên đưa trẻ khám mắt định kỳ bắt đầu từ khoảng 6 tháng tuổi vì trẻ vẫn còn bé chưa ý thức được về vấn đề thị lực và không nói được thành lời với bố mẹ. Trong khi trường hợp trẻ bị loạn thị nặng, nó có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập ở trường.
8) Chữa loạn thị với kính áp tròng
Sử dụng kính áp tròng để chữa loạn thị là một trong các phương pháp an toàn và hiệu quả hiện nay, nhất là với trẻ em. Kính áp tròng có khả năng sửa hai giác mạc và tình trạng loạn thị ở thể thuỷ tinh. Phương pháp này nhằm mục đích chính là đẩy lùi tật khúc xạ và cải thiện tầm nhìn của mắt mỗi ngày.
Ưu điểm
Những lợi ích mà kính áp tròng mang lại đối với người bị loạn thị:
- Thiết kế của kính áp tròng được cân nhắc và điều chỉnh theo độ cong của giác mạc với nhiều kích thước khác nhau. Do Đó mà người sử dụng có thể dễ dàng gắn vào mắt, kể cả trẻ em trước khi đi ngủ mỗi đêm.
- Việc gắn kính áp tròng sẽ kích thích mắt tạo ra một lớp nước mắt ở giữa nhằm điều chỉnh lại lớp tế bào trên bề mặt giác mạc. Từ đó sẽ thay đổi độ hội tụ hình ảnh của mắt trong một thời điểm nhất định.
- Khi thức dậy, người bị loạn mắt có thể tháo kính áp tròng ra. Việc này giúp hoạt động của mắt trở lại bình thường mà không cần sử dụng kính thường xuyên.
Nhược Điểm
- Việc sử dụng kính áp tròng chỉ mang tính tạm thời chứ không có tính lâu dài. Người dùng cần đeo kính áp tròng cứng nhắc trong khoảng vài giờ đến khi độ cong giác mạc được cải thiện.
- Trường hợp nếu không sử dụng thường xuyên hay ngưng chữa loạn thị thì mắt sẽ trở lại hình dạng tật khúc xạ ban đầu.
- Hiện nay, kính áp tròng chữa loạn thị Ortho-K được sử dụng rộng rãi, đã được Cục quản lý Thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ đảm bảo độ an toàn. Sản phẩm được đánh giá không gây hại hay để lại biến chứng nguy hiểm nào cho mắt. Theo các bác sĩ chuyên khoa , trường hợp điều trị loạn thị ở trẻ em thì tốt nhất nên đeo kính cho tới khi đủ 18 tuổi mỗi đêm.
9) Một số lưu ý để hỗ trợ quá trình chữa loạn thị hiệu quả
Bên cạnh các phương pháp điều trị loạn thị nói trên, bạn cần phải lưu ý một số vấn đề sau:
- Cung cấp đầy đủ các loại thực phẩm bổ sung dinh dưỡng và tăng cường thị lực để giúp mắt nhanh chóng phục hồi.
- Thực hiện các bài tập dành riêng cho mắt để giúp thư giãn và nghỉ ngơi nhiều hơn.
- Massage mắt hoặc dùng khăn ấm đắp lên mắt. Có Thể thay khăn ấm bằng khăn lạnh. Việc này sẽ giúp cho sự lưu thông máu cũng như điều hoà hoạt động của mắt.
- Luyện tập quan sát mắt với những màu sắc khác nhau là cách để kích thích bán cầu hai bên não để hỗ trợ tầm nhìn hiệu quả hơn.
- Hạn chế làm việc với mắt quá nhiều, đặc biệt là các thiết bị điện tử và cần để mắt được nghỉ ngơi trong sau một thời gian hoạt động liên tục.
Trường hợp người bị tật khúc xạ hầu hết đều sử dụng kính đeo thay kính áp tròng. Tuy nhiên, đây là biện pháp khắc phục tình trạng và giúp cân bằng khả năng nhìn của mắt. Phương pháp này không giúp mắt trở lại như bình thường. Do Vậy mà người bị loạn thị cần phải tìm những phương pháp điều trị phù hợp nhằm chữa khỏi vấn đề ở mắt hoàn toàn
Tư vấn chuyên môn bài viết:
TS.BÁC SĨ NGUYỄN HỮU QUANG
BEDENTAL – HỆ THỐNG NHA KHOA TIÊU CHUẨN HÀNG ĐẦU
CHI NHÁNH HÀ NỘI
CS1: 7B Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090
CS2: Tòa nhà CC2, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Mai, Hà Nội (Bên trong Truehope) - 0934.61.9090
CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)
CS1: 140 Nguyễn Văn Thủ, Đa Kao, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080
CS2 :Số 25, đường số 7 khu đô thị Cityland Gò Vấp (Ngõ 672A Phan Văn Trị), Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam - 093 181 0680
CHI NHÁNH THÀNH PHỐ VINH - NGHỆ AN
CS1: 39A Đ. Lê Hồng Phong, Hưng Bình, Thành phố Vinh, Nghệ An - 0934.61.9090
GIỜ HOẠT ĐỘNG:
09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần
Website: https://bedental.vn/
HƯỚNG DẪN ĐI KHÁM TẠI BỆNH VIỆN RĂNG HÀM MẶT TRUNG ƯƠNG NĂM 2023
