English
한국어
日本語
中文 (中国)
Lưỡi bị nứt là một tình trạng thường gặp nhưng lại gây ra nhiều phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày như khó chịu khi ăn uống, đau rát khi nói chuyện, thậm chí ảnh hưởng đến tâm lý người mắc phải. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến hiện tượng lưỡi bị nứt? Có phải đây là dấu hiệu của bệnh lý nguy hiểm? Làm thế nào để điều trị và ngăn ngừa hiệu quả? Hãy cùng Nha khoa BeDental tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau
Lưỡi Bị Nứt Là Gì? Tình Trạng Này Có Nguy Hiểm Không?
Lưỡi bị nứt (fissured tongue) là tình trạng bề mặt trên của lưỡi xuất hiện các rãnh, khe nứt hoặc vết hằn rõ rệt, có thể chạy dọc hoặc chia lưỡi thành nhiều phần nhỏ. Trong hầu hết các trường hợp, đây là một tình trạng lành tính, không nguy hiểm đến tính mạng và hiếm khi tiến triển thành biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, theo số liệu của Hiệp hội Nghiên cứu Nha khoa Quốc tế (IADR), khoảng 5% dân số thế giới mắc tình trạng này, và nhiều người trong số đó vẫn sống khỏe mạnh mà không cần điều trị y tế đặc biệt.
Dù không phải là bệnh lý nguy hiểm, lưỡi bị nứt vẫn gây ra khó chịu đáng kể, nhất là khi ăn thực phẩm cay, mặn hoặc nóng. Các khe nứt cũng có thể tích tụ vi khuẩn, vụn thức ăn gây hôi miệng, viêm lưỡi hoặc nhiễm trùng khoang miệng nếu không được vệ sinh kỹ.
Xem thêm: Hình ảnh nổi hạt ở cuống lưỡi
Dấu Hiệu Nhận Biết Lưỡi Bị Nứt
Tình trạng nứt lưỡi có thể dễ dàng được nhận biết thông qua các dấu hiệu đặc trưng sau:
- Bề mặt lưỡi xuất hiện các khe nứt hoặc rãnh sâu, thường thấy rõ ở phần giữa lưỡi.
- Độ sâu của các rãnh có thể từ 2 – 6mm, dễ nhìn thấy bằng mắt thường khi soi gương.
- Các vết nứt có thể chạy dọc hoặc ngang, đôi khi kết nối nhau, khiến lưỡi có vẻ nhăn nheo.
- Không lan sang niêm mạc má, môi hay vòm họng.
- Một số trường hợp xuất hiện thêm viền trắng xung quanh rãnh nếu liên quan đến viêm lưỡi bản đồ.
- Người bệnh thường cảm thấy rát, ngứa, châm chích nhẹ khi ăn đồ cay, nóng, mặn.
Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), lưỡi nứt thường không gây đau, nhưng có thể trở nên nhạy cảm hơn nếu không được chăm sóc đúng cách.
Nguyên Nhân Gây Ra Tình Trạng Lưỡi Bị Nứt
Các nghiên cứu cho thấy, nứt lưỡi có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm yếu tố di truyền, bệnh lý nền và thiếu hụt dinh dưỡng. Cụ thể:
Xem thêm: Cắn vào lưỡi khi ăn
- Yếu Tố Di Truyền
Không ít trường hợp nứt lưỡi được phát hiện ngay từ khi trẻ còn nhỏ, thậm chí trong giai đoạn sơ sinh hoặc trong độ tuổi từ 1 – 5 tuổi. Theo số liệu được công bố bởi Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), yếu tố di truyền đóng vai trò đáng kể. Nếu trong gia đình có cha mẹ hoặc người thân trực hệ từng mắc tình trạng nứt lưỡi, nguy cơ con cháu cũng mắc phải sẽ cao hơn mức trung bình của dân số. Điều này cho thấy vai trò của di truyền học trong hình thái và cấu trúc lưỡi.
- Hội Chứng Di Truyền Đặc Biệt
Một số hội chứng di truyền có liên quan mật thiết đến tình trạng nứt lưỡi, bao gồm:
- Hội chứng Down (Trisomy 21): Đây là một dạng rối loạn nhiễm sắc thể, gây ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, trí tuệ và cấu trúc giải phẫu vùng đầu mặt, bao gồm cả khoang miệng. Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), người mắc hội chứng Down thường có tỷ lệ bị nứt lưỡi cao hơn đáng kể do ảnh hưởng của cấu trúc giải phẫu đặc thù.
- Hội chứng Melkersson – Rosenthal: Là hội chứng thần kinh hiếm gặp, đặc trưng bởi ba dấu hiệu chính: liệt mặt không hoàn toàn, sưng môi tái phát, và nứt lưỡi sâu. Dù ít gặp, nhưng khi có mặt, hội chứng này thường gây ra các biểu hiện rõ rệt trên bề mặt lưỡi.
- Thiếu Hụt Dinh Dưỡng
Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến hiện tượng nứt lưỡi là do thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là các nhóm vitamin quan trọng như:
- Vitamin B12 và B9 (acid folic): Đây là hai loại vitamin nhóm B cần thiết cho sự tái tạo tế bào và duy trì sức khỏe niêm mạc miệng. Việc thiếu hụt chúng có thể dẫn đến khô miệng, nứt nẻ và thậm chí viêm loét.
- Vitamin A: Đóng vai trò trong việc bảo vệ biểu mô miệng, bao gồm cả bề mặt lưỡi. Thiếu vitamin A có thể khiến lưỡi dễ bị tổn thương, khô ráp và xuất hiện các đường nứt.
Những người ăn uống kém, người cao tuổi, bệnh nhân sau phẫu thuật dạ dày, hoặc người ăn chay không bổ sung hợp lý rất dễ rơi vào tình trạng thiếu vi chất này.
- Bệnh Lý Hệ Miễn Dịch & Da Liễu
Một số bệnh lý tự miễn và da liễu cũng có thể ảnh hưởng đến cấu trúc lưỡi, bao gồm:
- Bệnh vảy nến: Đây là một rối loạn miễn dịch mạn tính, có thể gây ảnh hưởng đến da và cả niêm mạc miệng. Bệnh nhân vảy nến đôi khi xuất hiện các vết nứt trên lưỡi kèm theo cảm giác rát, khô.
- Viêm lưỡi bản đồ (Geographic tongue): Đây là một dạng biến thể của nứt lưỡi, được đặt tên theo hình thái đặc biệt của lưỡi – với các mảng hình bất thường có viền trắng bao quanh, tương tự như hình ảnh bản đồ. Mặc dù không gây nguy hiểm, nhưng tình trạng này có thể kéo dài và gây cảm giác khó chịu khi ăn uống.
Xem thêm: Lưỡi trắng
Vậy Lưỡi Bị Nứt Có Phải Là Bệnh Không?
Lưỡi bị nứt thường không được coi là một bệnh lý nghiêm trọng mà là dấu hiệu lâm sàng có thể phản ánh những bất thường tiềm ẩn trong cơ thể. Mặc dù nhiều người vẫn có thể sống khỏe mạnh mà không cần điều trị khi lưỡi bị nứt, song trong một số trường hợp, tình trạng này có thể gợi ý đến các vấn đề sức khỏe cần quan tâm như:
- Suy dinh dưỡng kéo dài hoặc hấp thu kém.
- Bệnh lý tự miễn hoặc hội chứng di truyền.
- Viêm nhiễm mãn tính tại khoang miệng hoặc rối loạn miễn dịch toàn thân.
Vì vậy, khi thấy lưỡi xuất hiện nhiều rãnh nứt bất thường, đặc biệt là khi đi kèm các triệu chứng khác như đau rát, thay đổi màu sắc lưỡi, hơi thở có mùi hoặc mệt mỏi kéo dài, bạn nên chủ động thăm khám tại cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác và có hướng xử lý phù hợp. Việc tự ý dùng thuốc bôi hoặc áp dụng các mẹo dân gian mà không rõ nguyên nhân có thể gây biến chứng hoặc khiến tình trạng nặng hơn.
Cách Khắc Phục Tình Trạng Lưỡi Bị Nứt
Theo khuyến nghị từ Hiệp hội Nha khoa Thế giới (FDI World Dental Federation), điều trị lưỡi nứt cần kết hợp giữa chăm sóc tại nhà và thăm khám định kỳ tại nha khoa. Dưới đây là các biện pháp hiệu quả được các bác sĩ tại BeDental khuyên dùng:
- Chăm Sóc Và Vệ Sinh Răng Miệng Đúng Cách
- Đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày bằng bàn chải lông mềm.
- Dùng chỉ nha khoa và nước súc miệng không cồn để loại bỏ vi khuẩn và vụn thức ăn khỏi các khe nứt.
- Vệ sinh lưỡi nhẹ nhàng mỗi ngày bằng dụng cụ chuyên dụng để ngăn mùi hôi và viêm nhiễm.
- Tránh sử dụng thực phẩm quá cay, nóng, mặn vì chúng dễ kích ứng vết nứt.
- Bổ Sung Đầy Đủ Vitamin Và Khoáng Chất
Xem thêm: Hình ảnh trước và sau khi lấy cao răng
Một chế độ ăn uống cân bằng đóng vai trò quan trọng giúp cải thiện cấu trúc niêm mạc lưỡi:
- Bổ sung vitamin B12, B9, A, D từ thực phẩm như trứng, gan động vật, rau xanh đậm, sữa chua, cá hồi.
- Uống đủ nước và tránh thức uống có cồn hoặc chứa caffeine vì chúng làm khô miệng.
- Thăm Khám Nha Khoa Định Kỳ
Thăm khám nha sĩ 2 lần mỗi năm giúp phát hiện sớm các tổn thương niêm mạc miệng và xử lý kịp thời. Tại BeDental, các bác sĩ sẽ:
- Kiểm tra chính xác nguyên nhân gây nứt lưỡi bằng thiết bị chẩn đoán hiện đại.
- Tư vấn phác đồ điều trị phù hợp nếu có liên quan đến bệnh lý nền.
- Hướng dẫn bạn chế độ chăm sóc lưỡi chuyên sâu để hạn chế tái phát.
BeDental – Địa Chỉ Chăm Sóc Sức Khỏe Răng Miệng Uy Tín Hàng Đầu
BeDental tự hào là hệ thống nha khoa tiên phong ứng dụng công nghệ hiện đại kết hợp y học chính xác trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý vùng miệng, bao gồm cả tình trạng nứt lưỡi. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa có chứng chỉ quốc tế, cùng hệ thống trang thiết bị đạt chuẩn FDA và ISO, BeDental luôn đảm bảo mang đến giải pháp an toàn, hiệu quả và cá nhân hóa cho từng khách hàng.
Lưỡi bị nứt tuy không phải là bệnh lý nguy hiểm nhưng lại là dấu hiệu tiềm ẩn nhiều yếu tố liên quan đến sức khỏe toàn thân và vệ sinh khoang miệng. Để ngăn ngừa và cải thiện hiệu quả tình trạng này, bạn cần:
- Chủ động vệ sinh răng miệng đúng cách mỗi ngày.
- Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các vitamin thiết yếu.
- Đến nha khoa thăm khám định kỳ để phát hiện và xử lý sớm các vấn đề bất thường.
Hãy liên hệ với BeDental ngay hôm nay để được tư vấn và chăm sóc sức khỏe răng miệng một cách toàn diện và khoa học nhất.
Tư vấn chuyên môn bài viết:
BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA
Tại BeDental, khách hàng có thể an tâm điều trị với dịch vụ bảo lãnh viện phí nha khoa nhanh chóng và tiện lợi. BeDental hiện liên kết với nhiều công ty bảo hiểm uy tín, hỗ trợ thanh toán trực tiếp chi phí các dịch vụ nha khoa như nhổ răng, trám răng, điều trị tủy, phục hình răng sứ... Quy trình linh hoạt, minh bạch giúp tiết kiệm thời gian và tối ưu chi phí. Hãy liên hệ BeDental để được tư vấn chi tiết và tận hưởng trải nghiệm chăm sóc răng miệng chuyên nghiệp, không lo gánh nặng tài chính.
🔹 Các đơn vị nha khoa chấp nhận bảo lãnh bao gồm : Hùng Vương Insurance, Bảo Long Insurance, BSH (Bảo hiểm BSH), FWD Insurance Cathay Life Fubon Insurance, Tokio Marine Insurance Group VNI (Bảo hiểm Hàng không), HD Insurance MSIG AAA Insurance PTI (Bảo hiểm Bưu điện), BIDV MetLife, PJICO, Techcom, Insurance, AIA, Dai-ichi Life MIC GIC DBV Insurance VBI (Bảo hiểm VietinBank)
🔹 Các công ty bảo hiểm BeDental có thể xuất hóa đơn: Manulife Dai-ichi Life Prudential AIA Hanwha Life PVI VCLI (Bảo hiểm nhân thọ Vietcombank - Cardif) BIC (Bảo hiểm BIDV), Bảo Việt Insurance và PVI
