English
한국어
日本語
中文 (中国)
Nguyên nhân đau họng rất đa dạng, có thể xuất phát từ những tình trạng nhẹ như cảm lạnh, dị ứng cho đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn như nhiễm khuẩn hoặc trào ngược dạ dày. Mặc dù đau họng là triệu chứng phổ biến mà hầu hết ai cũng từng gặp, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ đâu là nguyên nhân thực sự gây ra tình trạng này.
Việc nhận biết đúng nguyên nhân đau họng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị và phòng ngừa biến chứng hiệu quả.
Các nguyên nhân đau họng phổ biến
- Nhiễm virus (Phổ biến nhất): Đây là nguyên nhân hàng đầu gây đau họng, thường liên quan đến cảm lạnh, cúm, sởi, thủy đậu, tăng bạch cầu đơn nhân (mononucleosis) hoặc COVID-19.
- Nhiễm vi khuẩn: Điển hình nhất là liên cầu khuẩn Streptococcus nhóm A (gây viêm họng liên cầu), bạch hầu, ho gà. Viêm họng do vi khuẩn thường nghiêm trọng hơn và cần điều trị bằng kháng sinh.
- Dị ứng: Các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi nhà, lông thú cưng, nấm mốc có thể kích hoạt phản ứng viêm ở họng, dẫn đến đau và ngứa.
- Môi trường và yếu tố kích thích:
- Không khí khô: Không khí trong nhà quá khô (đặc biệt vào mùa đông hoặc khi sử dụng điều hòa/quạt sưởi) có thể làm khô họng và gây đau rát.
- Ô nhiễm không khí: Khói thuốc lá (chủ động hoặc thụ động), khói bụi, hóa chất, hoặc các chất gây ô nhiễm trong không khí có thể kích ứng họng.
- Căng cơ: Nói quá to, hát nhiều, la hét trong thời gian dài có thể làm căng các cơ ở cổ họng, dẫn đến đau.
- Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản và họng gây kích ứng niêm mạc, dẫn đến cảm giác nóng rát, đau họng, khàn tiếng, đặc biệt là vào buổi sáng.
- Chấn thương hoặc tổn thương cơ học: Dị vật mắc kẹt trong họng (ví dụ xương cá), tổn thương do nuốt thức ăn quá nóng/quá cứng, hoặc vết xước do dụng cụ y tế.
- Bệnh lý nghiêm trọng: Một số trường hợp hiếm gặp, đau họng có thể là triệu chứng của các bệnh lý nghiêm trọng hơn như áp xe quanh amidan, khối u vùng họng, ung thư vòm họng, hoặc một số bệnh hệ thống khác.
Xem thêm: Trồng răng hàm số 6 giá bao nhiêu? Giải pháp nào tối ưu khi mất răng ăn nhai chính?
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Đau họng là một triệu chứng phổ biến và thường tự khỏi trong vài ngày. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đau họng có thể là dấu hiệu của tình trạng bệnh lý nghiêm trọng hơn, đòi hỏi phải được thăm khám và điều trị y tế kịp thời. Bạn cần nhanh chóng đi khám bác sĩ nếu đau họng đi kèm với bất kỳ dấu hiệu nào dưới đây:
Đau họng dữ dội hoặc kéo dài
Nếu cơn đau họng quá mức chịu đựng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng ăn uống, nói chuyện, hoặc kéo dài liên tục hơn một tuần mà không có dấu hiệu thuyên giảm dù đã áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà. Đau họng kéo dài có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng dai dẳng, viêm mãn tính, hoặc các vấn đề nghiêm trọng hơn.
Sốt cao
Nhiệt độ cơ thể lên đến 38.5°C (101.3°F) hoặc cao hơn. Sốt cao thường là dấu hiệu của nhiễm trùng nghiêm trọng (vi khuẩn, virus nặng) cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh biến chứng.
Khó thở, khó nuốt
Đây là một trong những dấu hiệu nguy hiểm nhất. Nếu bạn cảm thấy nghẹn, thở khò khè, khó thở hoặc rất đau khi nuốt (đặc biệt là nuốt nước bọt), có thể là dấu hiệu của sưng tấy nghiêm trọng ở cổ họng, tắc nghẽn đường thở hoặc áp xe. Tình trạng này cần được cấp cứu y tế ngay lập tức.
Sưng hạch cổ
Các hạch bạch huyết ở vùng cổ (dưới cằm, hai bên cổ) sưng to, đau khi chạm vào. Hạch sưng thường là phản ứng của hệ miễn dịch khi cơ thể đang chống lại nhiễm trùng. Tuy nhiên, nếu hạch sưng kéo dài hoặc không giảm kích thước, có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nặng hơn hoặc thậm chí là bệnh lý ác tính.
Ban đỏ
Xuất hiện các nốt ban đỏ trên da, đặc biệt là phát ban đỏ có thể kèm theo ngứa. Ban đỏ cùng với đau họng có thể là dấu hiệu của một số bệnh truyền nhiễm như sốt tinh hồng nhiệt (do liên cầu khuẩn), sởi, hoặc phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
Có mủ hoặc đốm trắng trên amidan/họng
Quan sát thấy các mảng trắng, đốm mủ, hoặc lớp phủ dày trên amidan hoặc thành họng. Đây là dấu hiệu rất rõ ràng của nhiễm trùng vi khuẩn (chẳng hạn như viêm họng liên cầu khuẩn) hoặc nhiễm nấm, cần điều trị bằng kháng sinh hoặc thuốc chống nấm.
Khàn tiếng kéo dài
Giọng nói bị khàn hoặc thay đổi kéo dài hơn 2 tuần. Mặc dù khàn tiếng thường do viêm thanh quản cấp tính, nhưng nếu tình trạng này kéo dài, có thể là dấu hiệu của các vấn đề dây thanh âm mãn tính, polyp, u nang, hoặc trong những trường hợp hiếm là ung thư thanh quản.
Có máu trong đờm hoặc nước bọt
Phát hiện máu khi ho, khạc đờm hoặc trong nước bọt. Đây là một dấu hiệu đáng báo động và cần được thăm khám ngay lập tức để loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng như nhiễm trùng nặng, viêm loét hoặc bệnh lý ác tính ở đường hô hấp trên hoặc dưới.
Đau khớp, đau cơ dữ dội
Cảm giác đau nhức toàn thân, đặc biệt ở các khớp và cơ bắp. Đau họng kèm đau khớp, đau cơ dữ dội có thể là dấu hiệu của một số bệnh toàn thân như cúm nặng, tăng bạch cầu đơn nhân, hoặc trong một số trường hợp hiếm là biến chứng hậu nhiễm liên cầu khuẩn (như sốt thấp khớp).
Sụt cân không rõ nguyên nhân
Giảm cân đáng kể không chủ ý, đặc biệt khi đi kèm với đau họng kéo dài. Đây có thể là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn nghiêm trọng hơn, bao gồm cả các bệnh lý ác tính.
Xem thêm: Trồng răng sứ và 3 điều cần biết
Điều trị đau họng như thế nào?
Phương pháp điều trị đau họng sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh:
Đau họng do Virus
- Điều trị: Vì kháng sinh không có tác dụng với virus, việc điều trị chủ yếu tập trung vào giảm nhẹ triệu chứng và hỗ trợ cơ thể tự hồi phục.
- Biện pháp: Nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước (nước ấm, trà thảo mộc, súp), súc miệng bằng nước muối ấm 2-3 lần/ngày, ngậm kẹo ngậm hoặc viên ngậm đau họng để làm dịu cổ họng, sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như Paracetamol hoặc Ibuprofen (nếu cần và không có chống chỉ định).
Đau họng do Vi khuẩn
- Điều trị: Cần sử dụng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn. Bác sĩ thường kê đơn Penicillin hoặc Amoxicillin.
- Biện pháp: Uống đủ liều và đủ thời gian theo chỉ định của bác sĩ, ngay cả khi triệu chứng đã thuyên giảm, để tránh tái phát và đề kháng kháng sinh. Các biện pháp hỗ trợ như súc miệng nước muối, uống nhiều nước cũng có ích.
Đau họng do Dị ứng
- Điều trị: Tránh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng (dị nguyên) là yếu tố quan trọng nhất.
- Biện pháp: Có thể dùng thuốc kháng histamin (theo chỉ định của bác sĩ hoặc dược sĩ) để giảm phản ứng dị ứng. Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ, vệ sinh nhà cửa sạch sẽ cũng giúp giảm bụi và phấn hoa.
Đau họng do Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
- Điều trị: Kiểm soát lượng axit dạ dày. Bác sĩ có thể kê các loại thuốc ức chế bơm proton (PPIs) hoặc thuốc kháng thụ thể H2.
- Biện pháp: Điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống: tránh ăn khuya, chia nhỏ bữa ăn, hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, cà phê, rượu bia. Nâng cao đầu giường khi ngủ cũng có thể hữu ích.
Đau họng do Tổn thương cơ học hoặc căng cơ
- Điều trị: Nghỉ ngơi và tránh các hoạt động làm tổn thương họng thêm.
- Biện pháp: Tránh nói to, la hét, hạn chế nói chuyện khi cần thiết. Uống nước ấm, ngậm kẹo ngậm có thể giúp làm dịu. Theo dõi các dấu hiệu nhiễm trùng nếu có vết xước hoặc tổn thương.
Đau họng có thể chỉ là triệu chứng nhẹ và tự khỏi, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm. Việc nhận biết đúng nguyên nhân đau họng sẽ giúp bạn điều trị hiệu quả, tránh tự dùng thuốc sai cách – đặc biệt là lạm dụng kháng sinh. Nếu triệu chứng kéo dài, hãy chủ động đi khám để được tư vấn chính xác từ bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng.
Xem thêm: Bị đắng cổ họng: Nguyên nhân, dấu hiệu đi kèm và 3 cách khắc phục hiệu quả
Tư vấn chuyên môn bài viết:
BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA
Tại BeDental, khách hàng có thể an tâm điều trị với dịch vụ bảo lãnh viện phí nha khoa nhanh chóng và tiện lợi. BeDental hiện liên kết với nhiều công ty bảo hiểm uy tín, hỗ trợ thanh toán trực tiếp chi phí các dịch vụ nha khoa như nhổ răng, trám răng, điều trị tủy, phục hình răng sứ... Quy trình linh hoạt, minh bạch giúp tiết kiệm thời gian và tối ưu chi phí. Hãy liên hệ BeDental để được tư vấn chi tiết và tận hưởng trải nghiệm chăm sóc răng miệng chuyên nghiệp, không lo gánh nặng tài chính.
🔹 Các đơn vị nha khoa chấp nhận bảo lãnh bao gồm : Hùng Vương Insurance, Bảo Long Insurance, BSH (Bảo hiểm BSH), FWD Insurance Cathay Life Fubon Insurance, Tokio Marine Insurance Group VNI (Bảo hiểm Hàng không), HD Insurance MSIG AAA Insurance PTI (Bảo hiểm Bưu điện), BIDV MetLife, PJICO, Techcom, Insurance, AIA, Dai-ichi Life MIC GIC DBV Insurance VBI (Bảo hiểm VietinBank)
🔹 Các công ty bảo hiểm BeDental có thể xuất hóa đơn: Manulife Dai-ichi Life Prudential AIA Hanwha Life PVI VCLI (Bảo hiểm nhân thọ Vietcombank - Cardif) BIC (Bảo hiểm BIDV), Bảo Việt Insurance và PVI
