1. Men gan cao là gì
Trước hết ta hiểu men gan chính là lượng protein do gan tiết ra có chức năng giúp tăng cường các phản ứng hoá học trong cơ thể, gồm: sản xuất mật và các enzyme ngăn máu đông, phá vỡ thức ăn và độc tố, đồng thời chống lại sự nhiễm trùng.
Lượng protein này trong máu là một dấu hiệu cho biết sức khoẻ của gan có ổn định hay không. Tuy nhiên, nồng độ men gan cao không phải lúc nào cũng báo hiệu gan bị suy yếu hoặc mắc căn bệnh nguy hiểm nào đó.
ôi khi, các yếu tố như thay đổi nội tiết tố hoặc phản ứng với thuốc có thể làm tăng nồng độ men gan tạm thời. Mức độ tăng cao gây ra bởi những yếu tố này thường sẽ trở lại bình thường trong khoảng 2 đến 4 tuần mà không cần điều trị.
Các loại men gan phổ biến bao gồm:
– Alanin transaminase (ALT)
– Aspartate transaminase (AST)
– Gamma-glutamyl transferase (GGT)
– Phosphatase kiềm (ALP)
Men gan cao có thể là dấu hiệu của tình trạng viêm hoặc tổn thương ở tế bào gan như: Viêm gan hoặc các bệnh lý về gan. Theo đó, khi các tế bào gan bị viêm hoặc bị tổn thương sẽ giải phóng men gan vào máu, với nồng độ cao hơn bình thường và gây tăng men gan khi xét nghiệm máu.
Men gan cao sẽ được phát hiện qua quá trình làm xét nghiệm máu định kỳ. Với phần lớn các bệnh nhân, nồng độ men gan chỉ tăng nhẹ và tăng tạm thời. Men gan cao cũng không phải là triệu chứng của một vấn đề mạn tính hoặc bất thường về gan.
2. Nguyên nhân men gan tăng cao
Có nhiều lý do khiến nồng độ men gan thay đổi. Một số nguyên nhân là tạm thời và sẽ tự giải quyết. Một số nguyên nhân khác sẽ nghiêm trọng hơn và cần được điều trị y tế:
- Viêm gan:
- Viêm gan virus: Có thể do nhiều loại virus như viêm gan B (HBV) hoặc viêm gan C (HCV).
- Viêm gan do nhiễm trùng vi khuẩn: Ví dụ như viêm gan do rối loạn chức năng tụy (pancreatitis) hoặc viêm gan do bệnh vi khuẩn khác.
- Viêm gan do nhiễm trùng ký sinh trùng: Ví dụ như viêm gan do giun kim (fascioliasis).
- Bệnh tiểu đường: Người mắc tiểu đường có nguy cơ cao bị tăng men gan.
- Bệnh béo phì và bệnh mỡ gan không cồn (NAFLD – Non-Alcoholic Fatty Liver Disease): Là tình trạng tích tụ mỡ trong gan mà không liên quan đến việc uống rượu.
- Sử dụng chất kích thích, rượu, bia: Gây tổn thương gan và là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến việc tăng men gan.
- Thuốc lợi tiểu: Một số loại thuốc dùng để giảm lượng nước trong cơ thể có thể gây tăng men gan.
- Dùng thuốc trị bệnh: Một số loại thuốc có thể gây tác động tiêu cực đến gan và dẫn đến việc tăng men gan.
- Các vấn đề về chế độ ăn uống: Thức ăn không lành mạnh, thức ăn nhanh, hoặc thức ăn chứa chất béo cao có thể gây căng gan.
- Các bệnh lý khác: Có thể là do các bệnh lý khác nhau như bệnh tự miễn dịch, bệnh lý tim mạch, hoặc suy thận.
3. Triệu chứng có thể gặp khi bị men gan cao
Vàng da
Vàng da xảy ra khi có quá nhiều bilirubin (một sắc tố màu vàng) trong máu – một tình trạng được gọi là tăng bilirubin trong máu. Ở những bệnh nhân tăng bilirubin có nồng độ men gan cao bất thường phải được phân biệt với tổn thương gan do ứ mật. Vàng da có thể chỉ ra một tình trạng cơ bản nghiêm trọng nên việc chẩn đoán kịp thời là cần thiết.
Xác định nhanh chóng nguyên nhân dựa vào việc lấy bệnh sử thích hợp, khám sức khỏe và giải thích các xét nghiệm huyết thanh và sinh hóa. Kết quả sinh hóa gan sẽ cho biết vàng da có liên quan đến tình trạng men gan tăng cao và các bệnh gan nội tại hay không.
Sưng phù chân tay
Tăng men gan có thể gây ra tình trạng gọi là sưng phù, đặc biệt ở các bộ phận như chân và tay. Sưng phù xảy ra khi gan không xử lý nước hiệu quả và dẫn đến tích tụ nước trong cơ thể.
Đau vùng bụng
Đau vùng bụng phía trên bên phải là một triệu chứng phổ biến của tăng men gan. Đau này có thể làm cho người bệnh cảm thấy không thoải mái và căng thẳng. Đau có thể là do tổn thương gan hoặc sưng tăng kích thước gan gây ra áp lực lên các cơ quan xung quanh.
Rối loạn tiêu hóa
Người có men gan cao dẫn tới xơ gan thường có một số đặc điểm của rối loạn chức năng tiêu hóa, gây tác động nghiêm trọng đến tình trạng dinh dưỡng, chất lượng cuộc sống và sức khỏe của bệnh nhân.
Các triệu chứng rối loạn tiêu hóa thường gặp ở người men gan cao có thể liên quan đến các yếu tố, mức độ nghiêm trọng của bệnh gan, dẫn đến giảm lượng thức ăn hàng ngày góp phần làm suy giảm tình trạng dinh dưỡng ở bệnh nhân xơ gan.
Ngứa da
Ngứa là một triệu chứng của bệnh gan mạn tính, nguyên nhân có thể do men gan tăng cao, tuy nhiên không phải ai men gan tăng cao cũng phát triển bệnh này. Cần phân biệt với ngứa do cơ chế dị ứng rất thường gặp ở người không có bệnh gan.
Bạn có thể bị ngứa ở cánh tay dưới hoặc có thể là ngứa toàn thân. Ngứa một chút và khỏi ngay sau đó thì không cần lo lắng. Tuy nhiên, nếu ngứa liên tục có thể cản trở giấc ngủ và dẫn đến một loạt các vấn đề khác. Khi tình trạng ngứa xảy ra, đây cũng là một mối quan tâm nghiêm trọng về sức khỏe.
4. Biến chứng nguy hiểm từ men gan tăng cao
Khi men gan tăng cao và không được điều trị kịp thời hoặc không được quản lý tốt, có thể xảy ra một số biến chứng nghiêm trọng. Các biến chứng này phụ thuộc vào nguyên nhân gây tăng men gan và mức độ tổn thương gan.
- Xơ gan: Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất của men gan tăng cao. Xơ gan là quá trình lành sẹo và tổn thương mô gan, là kết quả của việc gan cố gắng tự phục hồi khỏi tổn thương. Xơ gan gây cản trở chức năng gan, dẫn đến suy gan và các biến chứng liên quan khác như suy thận, viêm nội mạc đông máu, và tăng áp lực trong cửa chảy của gan (portal hypertension).
- Suy gan: Trong giai đoạn cuối của xơ gan hoặc nếu men gan không được điều trị kịp thời, gan có thể không còn khả năng hoạt động bình thường và dẫn đến suy gan. Suy gan là tình trạng nguy hiểm và đòi hỏi chăm sóc y tế chuyên môn ngay lập tức.
- Viêm gan mãn tính: Men gan tăng cao do viêm gan mãn tính (chronic hepatitis) như viêm gan virus B (HBV) hoặc viêm gan virus C (HCV) có thể dẫn đến tổn thương cấu trúc gan, làm giảm chức năng gan và gây ra xơ gan.
- Sưng não: Khi men gan tăng cao, gan có thể không loại bỏ được các chất độc tố trong máu, dẫn đến tích tụ trong cơ thể và ảnh hưởng đến chức năng não. Sưng não có thể gây ra các triệu chứng như mất trí nhớ, lú mờ, rối loạn tâm thần, và thậm chí bất tỉnh.
- Viêm tụy: Men gan tăng cao có thể gây ra viêm tụy, một tình trạng viêm nhiễm của tụy. Viêm tụy gây ra đau bụng nghiêm trọng và yêu cầu chăm sóc y tế ngay lập tức.
- Suy thận: Tăng men gan và các biến chứng liên quan có thể gây tổn thương đến thận và gây suy thận. Suy thận có thể là một biến chứng nghiêm trọng của men gan tăng cao.
5. Điều trị men gan cao
- Điều trị nguyên nhân gốc: Nếu men gan cao do viêm gan virus B (HBV) hoặc viêm gan virus C (HCV), điều trị sẽ hướng đến loại bỏ virus khỏi cơ thể. Các loại thuốc chống viêm gan và thuốc kháng virus có thể được sử dụng để kiểm soát nhiễm vi-rút và giảm sự tổn thương gan.
- Thay đổi lối sống: Thay đổi lối sống là một phần quan trọng trong điều trị men gan cao. Điều này bao gồm hạn chế hoặc ngừng uống rượu, không hút thuốc lá, tập luyện đều đặn và duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh.
- Thuốc giảm men gan: Một số loại thuốc có thể được sử dụng để giảm men gan và cải thiện chức năng gan. Tuy nhiên, việc sử dụng các loại thuốc này cần được hướng dẫn và giám sát bởi bác sĩ chuyên khoa.
- Tiêm phòng viêm gan: Đối với người bị men gan cao do viêm gan virus B, tiêm phòng bằng vắc-xin phòng viêm gan B
6. Phòng tránh nguy cơ mắc men gan cao
Để giảm nguy cơ mắc men gan cao, bạn có thể thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau đây:
- Tiêm phòng viêm gan: Để bảo vệ chống lại viêm gan virus B (HBV), bạn nên tiêm phòng bằng vắc-xin phòng viêm gan B. Nếu bạn làm công việc y tế hoặc tiếp xúc với chất lỏng cơ thể nguy hiểm, cần tuân thủ đầy đủ quy định về tiêm phòng để bảo vệ sức khỏe gan.
- Tránh uống rượu và thuốc lá: Uống rượu và hút thuốc lá là các yếu tố rủi ro lớn khiến men gan tăng cao. Hạn chế hoặc tránh uống rượu và không hút thuốc lá để bảo vệ gan.
- Ăn uống lành mạnh: Duy trì chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh, tăng cường tiêu thụ rau quả, thực phẩm giàu chất xơ và giảm thiểu thức ăn nhanh và thực phẩm có nhiều chất béo.
- Tập luyện đều đặn: Vận động thường xuyên có thể giúp giảm mỡ trong gan và cải thiện chức năng gan.
- Tránh tiếp xúc với chất độc hại: Cố gắng tránh tiếp xúc với các chất độc hại, hóa chất độc hại, chất gây nhiễm độc hoặc thuốc trái phép.
- Kiểm soát cân nặng: Đối với những người có cân nặng cao hoặc béo phì, giảm cân có thể giảm nguy cơ mắc men gan cao.
- Sử dụng thuốc một cách hợp lý: Tránh sử dụng lạm dụng các loại thuốc có thể gây hại cho gan, đặc biệt là thuốc không có đơn thuốc và thuốc cần uống dài hạn.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đi khám sức khỏe định kỳ và thực hiện các xét nghiệm máu để theo dõi sức khỏe gan.
Tư vấn chuyên môn bài viết:
TS.BÁC SĨ NGUYỄN HỮU QUANG
BEDENTAL – HỆ THỐNG NHA KHOA TIÊU CHUẨN HÀNG ĐẦU
CHI NHÁNH HÀ NỘI
CS1: 7B Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090
CS2: Tòa nhà CC2, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Mai, Hà Nội (Bên trong Truehope) - 0934.61.9090
CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)
CS1: 53 -55 -57 Phó Đức Chính, Nguyễn Thái Bình, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080
CS2 :Số 25, đường số 7 khu đô thị Cityland Gò Vấp (Ngõ 672A Phan Văn Trị), Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam - 093 181 0680
CHI NHÁNH THÀNH PHỐ VINH - NGHỆ AN
CS1: 39A Đ. Lê Hồng Phong, Hưng Bình, Thành phố Vinh, Nghệ An - 0934.61.9090
GIỜ HOẠT ĐỘNG:
09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần
Website: https://bedental.vn/
https://bedental.vn/nhung-dia-chi-nha-khoa.html
Bị Đau Răng Cấm Nên Làm Gì? 9 Nguyên Nhân Gây Đau Răng Cấm Và Cách Điều Trị
