Khớp Cắn Chéo Là Gì? Các Loại Khớp Cắn Chéo ,Nguyên Nhân Và Giải Pháp Khắc Phục

Khớp cắn chéo là một trong những biến dị của khớp cắn, có ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ nụ cười và chức năng ăn nhai của hàm răng. Do những tác hại và biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra, việc nhận biết những đặc điểm và các phương pháp khắc phục khớp cắn chéo là việc làm hết sức cần thiết. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về nguyên nhân, phân loại, tác hại và đưa ra các giải pháp điều trị toàn diện.

1. Khớp Cắn Chéo Là Gì? Định Nghĩa Về Sự Sai Lệch Tương Quan Hai Hàm

Khớp cắn chéo được định nghĩa là sự sai lệch của hàm răng khi mà các răng trên cung hàm chia thành nhiều nhóm thò thụt khác nhau, phá vỡ sự đối xứng hoàn toàn của hai hàm răng trên và dưới. Tình trạng này gây ra sự mất cân đối hài hòa của toàn bộ răng trên cung hàm, ảnh hưởng trực tiếp đến sự cân xứng của khuôn mặt khi nhìn ở tư thế nghỉ hoặc khi cười.

• Đặc điểm nhận diện: Sai lệch khớp cắn chéo có thể thấy rõ khi quan sát sự tương quan giữa các răng cửa và răng hàm. Trên cùng một cung răng, có thể bị phân chia thành nhiều nhóm răng sai lệch khác nhau, nhóm thò ra, nhóm thụt vào rất mất cân đối, không thể phân biệt được đó là hô vẩu hay móm. Đoạn thì nằm ngoài, đoạn thì nằm trong, tạo ra sự nhầm lẫn về vị trí chuẩn của hai hàm.
• Mất đối xứng nghiêm trọng: Sự mất đối xứng này diễn ra với cả tổng thể hai hàm răng và ngay cả khi xét trên từng nhóm răng, từng răng và kẽ răng. Đặc biệt, khi khớp cắn chéo xảy ra ở răng cửa, đường nối từ đỉnh mũi qua kẽ răng cửa hàm trên và dưới tới trung tâm của cằm không tạo thành một đường thẳng mà bị gấp khúc, phá vỡ đường giữa mặt (midline) lý tưởng.

2. Phân Loại Khớp Cắn Chéo Theo Vị Trí Sai Lệch

Khớp cắn chéo được chia thành hai loại chính dựa trên vị trí xảy ra sai lệch: phía trước miệng (răng cửa) hoặc hai bên miệng (răng hàm).

Xem thêm: Khớp cắn ngược có tập Mewing được không?

2.1. Khớp Cắn Chéo Phía Trước (Anterior Crossbite)

• Đặc điểm: Khớp cắn chéo phía trước là tình trạng một số răng cửa hàm trên nằm sau răng cửa hàm dưới, trong khi một số răng cửa hàm trên khác lại nằm trước răng cửa hàm dưới.
• Tương quan: Tình trạng này tương tự như móm (khớp cắn ngược) nhưng ở mức độ cục bộ và nhẹ hơn, nên đôi khi khó nhận biết và dễ bị nhầm lẫn với khớp cắn sâu. Để phân biệt, nếu toàn bộ nhóm răng cửa hàm trên đều nằm sau răng cửa hàm dưới thì đó là khớp cắn ngược (móm). Ngược lại, nếu răng cửa có cái thò cái thụt (xen kẽ) thì đó là khớp cắn chéo phía trước. Khớp cắn chéo phía trước chiếm khoảng 4-5% dân số.

2.2. Khớp Cắn Chéo Phía Sau (Posterior Crossbite)

• Đặc điểm: Khớp cắn chéo phía sau (phía lưỡi hoặc phía má) là hiện tượng một hoặc nhiều răng trong nhóm răng hàm (răng nanh, răng tiền hàm, răng hàm) hàm trên nằm thụt lùi vào trong theo chiều ngang so với nhóm răng hàm phía dưới.
• Hậu quả chức năng: Sự tiếp xúc giữa các nhóm răng ở cả hàm trên và dưới không đạt tiêu chuẩn tốt nhất, ảnh hưởng đến quá trình tạo lực khi ăn nhai không chuẩn và không đầy đủ. Theo thống kê, khoảng 16% dân số trên thế giới có khớp cắn chéo phía sau.

3. Nguyên Nhân Sâu Xa Gây Ra Khớp Cắn Chéo

Có hai nguyên nhân chính gây ra tình trạng khớp cắn chéo: yếu tố di truyền bẩm sinh và sự phát triển không bình thường của răng và xương hàm.

3.1. Do Di Truyền Và Cấu Trúc Bẩm Sinh

• Yếu tố gia đình: Cấu trúc xương hàm và sự sắp xếp của răng có thể được di truyền. Nếu có thành viên trong gia đình mắc phải tình trạng khớp cắn chéo, thì khả năng di truyền cho thế hệ sau là rất cao.
• Kích thước hàm: Một số trẻ sơ sinh đã có cấu trúc hàm dưới lớn hơn hàm trên, hoặc cung răng trên bị hẹp bẩm sinh. Khi trẻ lớn lên, tình trạng lệch khớp cắn chéo càng trở nên rõ ràng.

Xem thêm: Niềng răng mất bao lâu?

3.2. Do Quá Trình Phát Triển Răng Bất Thường Và Thói Quen Xấu

Có nhiều yếu tố tác động trong quá trình phát triển răng và dẫn đến khớp cắn chéo, bao gồm:

• Thói quen xấu từ nhỏ: Bú ngón tay, đẩy lưỡi, sử dụng núm vú giả hoặc bình sữa quá lâu có thể tạo ra lực đẩy bất thường, làm thay đổi sự phát triển của xương hàm và dẫn đến khớp cắn chéo.
• Thở bằng miệng: Thói quen thở bằng miệng khi ngủ làm thay đổi sự phát triển của khuôn mặt và cơ hàm. Trẻ em có hàm trên nhỏ và thường thở bằng miệng khi ngủ có nguy cơ bị khớp cắn chéo cao hơn.
• Mất răng sữa sai thời điểm: Mất răng sữa quá sớm ảnh hưởng đến sự hình thành khớp cắn và sắp xếp các răng vĩnh viễn. Răng bên cạnh nghiêng vào khoảng trống do răng sữa bị mất, khiến răng vĩnh viễn mọc lên không có đủ chỗ, dẫn đến lệch khớp cắn.
• Mọc răng vĩnh viễn trễ: Khi thay răng, nếu răng sữa vẫn còn bám chặt vào nướu, sẽ cản trở sự mọc lên của răng vĩnh viễn. Điều này dẫn đến việc răng vĩnh viễn không có đủ chỗ để mọc và do đó phải mọc lệch.

4. Tác Hại Toàn Diện Của Khớp Cắn Chéo

Khớp cắn chéo gây ra nhiều nguy cơ cho sức khỏe răng miệng và cơ thể, đặc biệt khi xảy ra ở phía trước.

• Ảnh hưởng Thẩm mỹ và khuôn mặt: Khi bị khớp cắn chéo, hàm răng chuyển động không bình thường gây ra trạng thái mất cân bằng cơ trong hệ thống sọ mặt, lâu dài có thể dẫn đến méo mặt và lệch cằm rõ rệt, đặc biệt là trong trường hợp khớp cắn chéo phía sau một bên.
• Giảm Khả năng Ăn nhai: Khớp cắn chéo làm ảnh hưởng lớn đến khả năng ăn nhai, gây khó khăn trong việc cắn xé và nghiền nát thức ăn. Thức ăn không được nhai nhỏ đã đi thẳng xuống dạ dày, gây ra nhiều bệnh lý về đường ruột và dạ dày.
• Tổn thương răng: Răng bị nứt, mòn hoặc vỡ do lực nhai phân bố không đều và không cắn chính xác giữa hai hàm. Sự phân bố không đều của lực ăn nhai cũng gây đau khi nhai hoặc cắn thức ăn.
• Nguy cơ bệnh lý nha chu: Khó khăn trong việc vệ sinh răng miệng do răng lệch lạc, tăng nguy cơ mắc bệnh sâu răng, viêm nướu và nha chu.
• Vấn đề cơ hàm và khớp thái dương hàm (TMJ): Khớp cắn chéo gây đau và mỏi ở khớp hàm hoặc cơ mặt, dẫn đến rối loạn thái dương hàm (TMJ). Răng lệch còn làm tăng thói quen nghiến răng, gây ra đau đầu, đau răng, và đau hàm.
• Ảnh hưởng chức năng khác: Gặp khó khăn trong việc ngậm miệng và đặt lưỡi đúng cách, khó khăn trong việc nói (nói ngọng hoặc giọng gió) và giấc ngủ kém chất lượng.

Xem thêm: Niềng răng hô là gì?

5. Phương Pháp Điều Trị Khớp Cắn Chéo Hiệu Quả

Có nhiều phương pháp để điều trị khớp cắn chéo, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng.

5.1. Can Thiệp Chức Năng Và Khí Cụ (Cho trẻ em)

• Điều trị loại bỏ thói quen xấu: Loại bỏ các thói quen xấu như thở bằng miệng, bú ngón tay, hay sử dụng núm vú giả gây ra khớp cắn chéo là bước đầu tiên cần thiết.
• Can thiệp nắn chỉnh răng bằng khí cụ: Đối với trẻ em, bác sĩ khuyến nghị điều trị bằng phương pháp mở rộng hàm kết hợp với niềng răng. Khí cụ nong hàm giúp mở rộng cung răng trên, tạo điều kiện cho răng phát triển đúng hướng và khỏe mạnh. Dụng cụ này an toàn, thoải mái và hiệu quả, khó phát hiện khi đeo trong miệng.

5.2. Niềng Răng Khớp Cắn Chéo (Chỉnh nha)

• Chỉ định: Trường hợp khớp cắn chéo do răng (dental crossbite), bác sĩ chỉ định thực hiện niềng răng. Phương pháp này phù hợp cho mọi lứa tuổi. Niềng răng sử dụng lực kéo chỉnh để đưa răng về đúng vị trí, di chuyển các răng về đúng khớp cắn.
• Giải pháp thẩm mỹ: Phương pháp chỉnh nha bằng khay trong suốt (Invisalign) cũng đang ngày càng được ưa chuộng. Đối với những trường hợp lệch lạc nhẹ, khay trong suốt không chỉ giúp điều chỉnh răng mà còn mang lại hiệu quả thẩm mỹ cao và sự thoải mái trong suốt quá trình điều trị.

5.3. Phẫu Thuật Chỉnh Hình Xương Hàm (Cho người lớn)

• Chỉ định: Trong trường hợp lệch khớp cắn do xương hàm phát triển quá mức hoặc có dị tật tạo khe hở ở vòm miệng.
• Yêu cầu: Phương pháp này chỉ được áp dụng cho người bệnh từ 18 tuổi trở lên, khi xương hàm đã phát triển đầy đủ và ổn định, đảm bảo đủ tiêu chuẩn sức khỏe để tiến hành phẫu thuật.

Dưới đây là mục “Chi phí điều trị Khớp Cắn Chéo” được viết bổ sung vào bài viết của bạn, cung cấp thông tin chi tiết về các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí.

Xem thêm: Lệch khớp cắn?

6. Phân Tích Chi Phí Điều Trị Khớp Cắn Chéo

Chi phí điều trị khớp cắn chéo là một trong những mối quan tâm hàng đầu của bệnh nhân và phụ huynh. Tuy nhiên, rất khó để đưa ra một con số cố định vì chi phí này phụ thuộc vào nhiều yếu tố then chốt, bao gồm mức độ phức tạp của sai lệch, nguyên nhân gây bệnh (do răng hay do xương), độ tuổi của bệnh nhân và phương pháp điều trị được lựa chọn.

Dưới đây là phân tích chi phí điều trị khớp cắn chéo theo từng phương pháp phổ biến:

6.1. Chi Phí Can Thiệp Sớm Bằng Khí Cụ Chức Năng (Trẻ em)

Đây là phương pháp can thiệp tối ưu nhất và thường có chi phí thấp nhất.

• Phạm vi: Áp dụng cho trẻ em đang trong giai đoạn phát triển (khoảng 6 – 12 tuổi) với các khí cụ như nong hàm, khí cụ tháo lắp chức năng để mở rộng cung hàm hoặc điều chỉnh thói quen xấu.
• Mức chi phí: Chi phí cho các khí cụ này thường dao động trong khoảng thấp hơn so với niềng răng toàn diện. Việc can thiệp sớm giúp ngăn ngừa sự phát triển nặng thêm của khớp cắn chéo và giảm đáng kể chi phí, thời gian điều trị khi trẻ trưởng thành.

6.2. Chi Phí Điều Trị Bằng Niềng Răng (Chỉnh Nha)

Phương pháp này được áp dụng rộng rãi cho hầu hết các trường hợp khớp cắn chéo do răng và cả xương hàm ở mức độ nhẹ đến trung bình.

Phương Pháp Chỉnh Nha	Đặc Điểm	Chi Phí Tham Khảo
Niềng răng Mắc Cài Kim Loại	Là phương pháp truyền thống, chi phí thấp nhất nhưng hiệu quả chỉnh khớp cắn chéo cao.	Thấp hơn so với các loại khác.
Niềng răng Mắc Cài Sứ	Hiệu quả tương đương mắc cài kim loại nhưng thẩm mỹ hơn.	Cao hơn mắc cài kim loại.
Niềng răng Trong Suốt (Invisalign)	Thẩm mỹ tối đa, dễ vệ sinh. Rất hiệu quả trong điều trị khớp cắn chéo do răng.	Cao nhất, phụ thuộc vào số lượng khay (mức độ phức tạp).

Lưu ý: Chi phí niềng răng cho khớp cắn chéo có thể cao hơn một chút so với niềng răng thông thường, do có thể cần kết hợp thêm các khí cụ hỗ trợ như mắc cài mini, dây chun liên hàm để điều chỉnh tương quan hai hàm.

6.3. Chi Phí Phẫu Thuật Chỉnh Hình Xương Hàm

Đây là phương pháp điều trị đắt đỏ nhất và phức tạp nhất, chỉ áp dụng cho người trưởng thành (trên 18 tuổi) với các trường hợp khớp cắn chéo nặng do sai lệch xương hàm nghiêm trọng.

• Phạm vi: Bao gồm chi phí phẫu thuật cắt và di chuyển xương hàm (phẫu thuật hàm trên hoặc hàm dưới), chi phí gây mê, và chi phí nằm viện.
• Mức chi phí: Chi phí phẫu thuật chỉnh hình xương hàm rất cao. Hơn nữa, phẫu thuật thường phải kết hợp với niềng răng (chỉnh nha tiền phẫu và hậu phẫu) để sắp xếp răng về đúng vị trí sau khi xương hàm được điều chỉnh, làm tổng chi phí điều trị càng lớn.

Xem thêm: Răng Vẩu là gì?

7. Cách Phòng Ngừa Khớp Cắn Chéo

Để Cách phòng ngừa khớp cắn chéo hiệu quả, bạn cần thực hiện các biện pháp can thiệp sớm ngay từ khi còn nhỏ:

• Chăm sóc răng miệng từ nhỏ: Dạy trẻ cách chăm sóc răng miệng đúng cách từ khi còn nhỏ bao gồm chải răng 2 lần/ngày kết hợp dùng chỉ nha khoa và nước súc miệng giúp ngừa nhiều vấn đề về răng miệng, bao gồm khớp cắn chéo.
• Loại bỏ thói quen xấu sớm: Các thói quen xấu như bú ngón tay, sử dụng núm vú giả hoặc bình sữa quá lâu sẽ gây ra lệch khớp cắn. Vì vậy cần bỏ những thói quen này từ khi còn nhỏ để ngừa tình trạng này.
• Khám nha định kỳ 6 tháng/lần: Giúp phát hiện sớm các vấn đề về răng miệng, bao gồm khớp cắn chéo. Khi phát hiện sớm, bác sĩ sẽ tiến hành điều trị kịp thời bằng khí cụ chức năng, giúp ngăn chặn sự tiến triển của tình trạng, giảm thiểu nhu cầu phẫu thuật khi trưởng thành.

8. Nha Khoa Bedental: Giải Pháp Chỉnh Khớp Cắn Chéo Chuyên Sâu

Nha khoa Bedental là trung tâm chuyên sâu về chỉnh nha, cung cấp giải pháp toàn diện để điều trị và khắc phục triệt để tình trạng khớp cắn chéo ở mọi lứa tuổi.

• Chẩn đoán bằng công nghệ tiên tiến: Chúng tôi sử dụng Phần mềm phân tích chuyên sâu Vceph để xác định chính xác nguyên nhân (xương hay răng) và mức độ lệch lạc của khớp cắn chéo.
• Phác đồ Cá nhân hóa: Đối với trẻ em, Bedental áp dụng các khí cụ nong hàm, Headgear để điều chỉnh xương hàm trong giai đoạn tăng trưởng. Đối với người lớn, chúng tôi sử dụng kỹ thuật niềng răng mắc cài hoặc Invisalign để dịch chuyển răng về tương quan khớp cắn chuẩn xác.
• Đội ngũ Bác sĩ Chỉnh nha Chuyên sâu: Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, đảm bảo quá trình niềng khớp cắn chéo diễn ra an toàn, hiệu quả, giúp khôi phục thẩm mỹ khuôn mặt và chức năng nhai hoàn hảo.

 

Tư vấn chuyên môn bài viết:

BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA

Bác sĩ chỉnh nha tổng hợp

Ngôn ngữ giao tiếp: Tiếng Việt, Tiếng Anh, Tiếng Nga

Đặt Lịch Hẹn Xem Hồ Sơ