English
한국어
日本語
中文 (中国)
Bướu cổ là một trong những vấn đề y tế liên quan đến tuyến giáp được gặp phải khá phổ biến trong xã hội. Đây là một tình trạng y tế mà tuyến giáp, một tuyến nội tiết quan trọng trong cơ thể, trở nên tăng kích thước không bình thường trong vùng cổ.
Tuyến giáp có vai trò quan trọng trong việc sản xuất các hormone cần thiết để điều chỉnh sự hoạt động của cơ thể, bao gồm tốc độ chuyển hóa, tăng trưởng và phát triển tế bào.
1.Bệnh bướu cổ là gì
Tuyến giáp là một cơ quan nhỏ, hình cánh bướm nằm ở phía trước cổ, có nhiệm vụ tạo ra các hormone kiểm soát sự trao đổi chất. Hormone tuyến giáp giúp cơ thể sử dụng năng lượng, giữ ấm và giữ cho não, tim, tiêu hóa, cơ và các cơ quan khác hoạt động bình thường. Đó là hormone thyroxine (còn được gọi là T4) và triiodothyronine (còn được gọi là T3) được tuyến giáp tiết ra để đi vào máu và đưa đến các mô trong cơ thể.
Bướu cổ thường xuất hiện khi tuyến giáp phải làm việc quá sức để sản xuất hormone, có thể do kích thước tuyến giáp gia tăng hoặc sự phát triển tế bào bất thường tạo thành một hay nhiều cục (nhân) trong tuyến giáp. Bệnh có thể phát triển ở bất kỳ ai nhưng gặp nhiều ở phụ nữ. Đôi khi, bệnh lí trên còn ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp, thay đổi chức năng hoặc tăng hay giảm hormone tuyến giáp.
Bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó phổ biến do tình trạng thiếu iốt trong chế độ ăn uống. Việc điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân, các triệu chứng và các biến chứng do bướu cổ gây ra. Những bướu nhỏ không đáng chú ý và không gây ra vấn đề thường không cần điều trị.
2.Các loại bướu cổ thường gặp
Bướu cổ là một tình trạng tăng kích thước không bình thường của tuyến giáp trong vùng cổ.Được phân loại khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra và các đặc điểm cụ thể.
- Bướu cổ đơn: Đây là loại bướu cổ đơn lẻ, thường là do thiếu iodine trong khẩu phần ăn. Bướu cổ đơn thường không gây ra nhiều triệu chứng nếu kích thước không quá lớn.
- Bướu cổ đa nang: Đây là loại bướu cổ có nhiều cục bướu nhỏ hoặc động dạng, thường là kết quả của tăng sản xuất hormone tuyến giáp do một vấn đề chức năng tuyến giáp, như bệnh Basedow hay bướu độc tử cung đa nang.
- Bướu cổ viêm nhiễm: Bướu cổ có thể phồng lên do viêm nhiễm, thường do nhiễm trùng. Tuyến giáp sưng to để đáp ứng với vi khuẩn hoặc viêm nhiễm trong vùng cổ.
- Bướu cổ áp lực: Đây là loại bướu cổ có thể tạo áp lực lên các cơ, mạch máu và dây thần kinh xung quanh, dẫn đến các triệu chứng như khó thở, khó nuốt, và thay đổi giọng nói.
- Bướu cổ áp xe: Đây là loại bướu cổ tạo áp lực lên các cơ và mạch máu trong vùng cổ, làm hạn chế sự tuần hoàn máu và chức năng cơ.
- Bướu cổ áp xe cắn lưỡi: Đây là trường hợp hiếm khi bướu cổ tạo áp lực lên cơ bắp đặc biệt là cơ bắp đưa lưỡi ra ngoài. Điều này có thể dẫn đến triệu chứng cắn lưỡi.
- Bướu cổ ung thư: Một trường hợp hiếm gặp nhưng nên được theo dõi. Bướu cổ có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến giáp hoặc ung thư vùng cổ.
3.Nguyên nhân hình thành nên bướu cổ
Nguyên nhân chính gây nên bệnh có thể bao gồm nhiều yếu tố khác nhau. Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất đó là do sự thiếu hụt iot, một khoáng chất thiết yếu cần thiết cho sự hoạt động của tuyến giáp. Sự thiếu hụt iot trong khẩu phần ăn hàng ngày có thể dẫn đến tình trạng tăng kích thước của tuyến giáp, khi tuyến giáp cố gắng tăng kích thước để sản xuất đủ hormone để duy trì hoạt động cơ thể.
Ngoài ra, các vấn đề liên quan đến chức năng tuyến giáp cũng có thể dẫn đến sự phình to của tuyến giáp,hoặc cũng có thể do các nguyên nhân như sau:
- Thiếu iot: Iot là một nguyên tố vi lượng cần thiết cho tuyến giáp sản xuất các hormone tiroxin (T4) và triiodotironin (T3). Thiếu iodine trong khẩu phần ăn hàng ngày có thể dẫn đến bướu cổ, khi tuyến giáp phải làm việc quá sức để cố gắng sản xuất đủ hormone. Điều này thường gặp ở những vùng đất thiếu iodine trong nguồn nước và thực phẩm.
- Bệnh tuyến giáp: Các vấn đề chức năng của tuyến giáp, như bệnh Basedow (tăng sản xuất hormone) hoặc bệnh Hashimoto (viêm tuyến giáp), có thể dẫn đến sự tăng kích thước của tuyến giáp và gây ra bướu cổ.
- Yếu tố di truyền: Một số người có nguy cơ cao mắc bệnh bướu cổ do yếu tố di truyền, nghĩa là nếu trong gia đình có người đã mắc bệnh bướu cổ thì khả năng mắc bệnh này cũng tăng lên.
- Tiểu đường: Một số nghiên cứu đã liên kết giữa tiểu đường và nguy cơ mắc bệnh bướu cổ.
- Nhiễm trùng: Các nhiễm trùng trong vùng cổ có thể gây viêm nhiễm tuyến giáp, dẫn đến sưng to và bướu cổ.
- Tác động ngoại vi: Một số yếu tố, như tác động từ các vết thương, vi khuẩn, hoặc tác động áp lực lên vùng cổ, có thể gây ra sự sưng to của tuyến giáp và dẫn đến bướu cổ.
- Ung thư tuyến giáp: Một trường hợp hiếm khi, bướu cổ có thể là biểu hiện của ung thư tuyến giáp.
4. Đối tượng dễ mắc bệnh bướu cổ
Bệnh lí trên có thể ảnh hưởng đến tất cả mọi người, nhưng có một số đối tượng có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn. Các đối tượng dễ mắc bao gồm:
- Người thiếu iot: Thiếu hụt iot trong khẩu phần ăn hàng ngày là một nguyên nhân chính gây ra bướu cổ. Các khu vực nơi nguồn nước và thực phẩm thiếu iodine thường có nguy cơ mắc bệnh này cao.
- Người có tiền sử mắc hoặc do yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người đã mắc bệnh bướu cổ, nguy cơ mắc bệnh này ở các thế hệ sau cũng tăng lên.
- Phụ nữ: Phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh bướu cổ cao hơn so với nam giới, đặc biệt là trong giai đoạn mang thai hoặc sau sinh, do nhu cầu hormone tăng trong thời kỳ này.
- Người có tiểu đường: Một số nghiên cứu cho thấy người mắc tiểu đường có nguy cơ cao hơn mắc bệnh bướu cổ.
- Người mắc các bệnh tuyến giáp khác: Các bệnh tuyến giáp khác như bệnh Basedow hoặc bệnh Hashimoto có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bướu cổ.
- Người tiếp xúc với tia Xạ: Tiếp xúc với tia Xạ trong quá trình điều trị các bệnh khác, đặc biệt là vùng cổ, có thể tăng nguy cơ mắc bệnh bướu cổ.
- Người trên 40 tuổi: Nghiên cứu đã cho thấy những người ở độ tuổi cao các chức năng suy giảm có thể ảnh hưởng đến tuyến giáp.
5. Dấu hiệu nhận biết người bị mắc bệnh bướu cổ
Kích thước bướu cổ có thể biểu hiện từ rất nhỏ, khó nhận biến đến rất lớn. Đa số các biểu hiện đều không gây đau nhưng nếu bị viêm tuyến giáp, cảm giác đau có thể xuất hiện.
- Sưng to ở vùng cổ: Một trong những dấu hiệu đáng chú ý nhất của bệnh bướu cổ là sưng to ở vùng cổ, gần hạt giáp. Bướu có thể ở một bên hoặc cả hai bên của cổ.
- Khó thở hoặc cảm giác áp lực ở cổ: Bướu cổ lớn có thể tạo áp lực lên đường hô hấp và dây thần kinh, gây ra triệu chứng khó thở hoặc cảm giác bị áp lực ở vùng cổ.
- Khó nuốt hoặc đau khi nuốt thức ăn: Bướu cổ có thể gây cản trở trong việc nuốt thức ăn hoặc nước, dẫn đến cảm giác khó chịu hoặc đau khi nuốt.
- Thay đổi giọng nói: Bướu cổ có thể ảnh hưởng đến dây thanh quản, làm thay đổi giọng nói thành giọng nói cạn cằn, hấp hối hoặc thay đổi khái niệm âm điệu.
- Mệt mỏi, khó tập trung: Bệnh cũng có thể gây ra các triệu chứng không rõ ràng như mệt mỏi, khó tập trung, lo lắng hoặc thay đổi tâm trạng.
- Cảm giác sưng, áp lực hoặc đau ở vùng cổ: Một số người có thể cảm nhận sưng, áp lực hoặc đau ở vùng cổ, đặc biệt khi cười, hoặc vận động cổ.
- Sự thay đổi về cân nặng: bệnh có thể gây ra sự thay đổi về cân nặng một cách không thường xuyên, do ảnh hưởng đến sự kiểm soát chuyển hóa của cơ thể.
6.Phương pháp chuẩn đoán bệnh bướu cổ
Các bất thường của tuyến giáp có thể được phát hiện qua khám bệnh (nhìn, sờ, nghe, hoặc một số nghiệm pháp đặc biệt). Hoặc phát hiện sớm qua khám sức khỏe định kỳ. Sau đó bác sĩ có thể sử dụng một số xét nghiệm để chẩn đoán và đánh giá mức độ bệnh, bao gồm:
Xét nghiệm máu chức năng tuyến giáp
Xét nghiệm này giúp đo nồng độ hormone tuyến giáp, cho biết tuyến giáp có hoạt động bình thường hay không.
Xét nghiệm kháng thể
Đây là xét nghiệm nhằm tìm kiếm kháng thể được tạo ra khi mắc một số dạng bướu cổ. Kháng thể là một loại protein được sinh ra bởi các tế bào bạch cầu.
Siêu âm tuyến giáp
Siêu âm là một thủ thuật đơn giản và hiệu quả để đánh giá các bất thường của tuyến giáp. Qua siêu âm bác sĩ có thể “nhìn thấy” tuyến giáp, biết được kích thước và xem xét có hay không sự xuất hiện các nhân giáp.
Xét nghiệm sinh thiết
Sinh thiết là kỹ thuật lấy một mẫu mô hoặc tế bào, tiến hành xem xét dưới kính hiển vi trong phòng thí nghiệm. Nếu có những nhân giáp bất thường trên siêu âm người bệnh cần thực hiện sinh thiết tuyến giáp bằng kim nhỏ (FNA). Kỹ thuật này được thực hiện để loại trừ ung thư.
Đo hấp thụ i-ốt phóng xạ
Xét nghiệm nhằm cung cấp thông tin về kích thước và chức năng của tuyến giáp. Xét nghiệm được thực hiện bằng cách lấy một lượng nhỏ chất phóng xạ tiêm vào tĩnh mạch để hình ảnh tuyến giáp hiện rõ trên màn hình máy tính. Tuy nhiên, kỹ thuật này không thường được chỉ định vì chỉ cần thiết trong một số trường hợp nhất định.
Chụp CT hoặc MRI (chụp cộng hưởng từ) tuyến giáp
Nếu bướu giáp kích thước lớn hoặc lan xuống ngực, khi ấy chụp CT hoặc MRI sẽ được áp dụng để đo kích thước và sự lan rộng của bướu cổ.
7. Điều trị bệnh bướu cổ
Việc chữa trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ sưng to của bướu, triệu chứng và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân
- Sử dụng hormone tuyến giáp: Trong trường hợp bướu cổ do thiếu iodine hoặc sự mất cân bằng hoocmon tuyến giáp, bác sĩ có thể kê đơn cho bạn dùng hormone tuyến giáp như levothyroxine để cân bằng hormone trong cơ thể.
- Phẫu thuật loại bỏ bướu: Nếu bướu cổ quá lớn gây áp lực lên đường hô hấp hoặc gây khó chịu lớn, phẫu thuật để loại bỏ bướu có thể được thực hiện. Quá trình này thường bao gồm loại bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp.
- Thuốc chống viêm non-steroid (NSAIDs): Trong trường hợp bướu cổ bị viêm nhiễm, bác sĩ có thể kê đơn thuốc NSAIDs như ibuprofen để giảm đau và viêm nhiễm.
- I-131 (Iodine-131) điều trị bằng tia Xạ: Đây là một phương pháp điều trị thông qua việc tiêm một liều keo Iodine-131 vào cơ thể. Phương pháp này có thể được sử dụng để điều trị bướu cổ do tuyến giáp hoạt động quá mức hoặc ung thư tuyến giáp.
- Giám sát và theo dõi: Trong trường hợp bướu cổ nhẹ và không gây ra các triệu chứng quá nặng, bác sĩ có thể quyết định theo dõi tình trạng và chỉ định kiểm tra định kỳ để xem xét sự thay đổi.
- Thay đổi lối sống và dinh dưỡng: Đối với những người có nguy cơ mắc bệnh bướu cổ do thiếu iodine, việc bổ sung iodine thông qua thức ăn giàu iodine như cá biển, rau biển có thể hữu ích.
- Phương pháp tự nhiên hỗ trợ: Một số người tìm đến các phương pháp tự nhiên như thảo dược, yoga hoặc massage cổ để giảm triệu chứng. Tuy nhiên, việc này nên được thực hiện dưới sự giám sát của chuyên gia y tế.
8.Phòng ngừa bệnh bướu cổ
Phòng ngừa bệnh có thể giúp hạn chế nguy cơ mắc bệnh hoặc giảm thiểu tình trạng sưng to của tuyến giáp
- Bổ sung iodine trong khẩu phần ăn: Iodine là yếu tố quan trọng để tuyến giáp sản xuất hormone. Đảm bảo rằng khẩu phần ăn hàng ngày của bạn cung cấp đủ iodine từ thực phẩm như cá biển, rau biển, muối iodized và sữa chua.
- Dinh dưỡng cân đối và giàu dinh dưỡng: Duy trì một chế độ ăn uống cân đối, giàu chất dinh dưỡng và chứa đủ vitamin và khoáng chất có thể giúp hỗ trợ chức năng tuyến giáp và hệ thống nội tiết tổng thể.
- Tránh tiếp xúc với tia Xạ: Nếu có thể, hạn chế tiếp xúc với tia Xạ và tác nhân gây xạ trực tiếp đối với vùng cổ, vì nó có thể làm tăng nguy cơ bướu cổ.
- Tìm hiểu về lịch sử gia đình: Nếu trong gia đình đã có người mắc bệnh bướu cổ, bạn cần nắm rõ thông tin này để cung cấp cho bác sĩ. Điều này có thể giúp trong việc đánh giá nguy cơ cá nhân và thực hiện theo dõi sớm hơn.
- Thường xuyên kiểm tra sức khỏe: Kiểm tra sức khỏe định kỳ với bác sĩ giúp phát hiện và giải quyết sớm bất kỳ vấn đề tuyến giáp hoặc triệu chứng bướu cổ.
[block id=”popupbsquang”]
BEDENTAL – HỆ THỐNG NHA KHOA TIÊU CHUẨN HÀNG ĐẦU
CHI NHÁNH HÀ NỘI
CS1: 7B Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090
CS2: Tòa nhà CC2, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Mai, Hà Nội (Bên trong Truehope) - 0934.61.9090
CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)
CS1: 53 -55 -57 Phó Đức Chính, Nguyễn Thái Bình, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080
CS2 :Số 25, đường số 7 khu đô thị Cityland Gò Vấp (Ngõ 672A Phan Văn Trị), Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam - 093 181 0680
CHI NHÁNH THÀNH PHỐ VINH - NGHỆ AN
CS1: 39A Đ. Lê Hồng Phong, Hưng Bình, Thành phố Vinh, Nghệ An - 0934.61.9090
GIỜ HOẠT ĐỘNG:
09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần
Website: https://bedental.vn/
