Đau Quai Hàm: Dấu Hiệu Không Nên Bỏ Qua Của Sức Khỏe Răng Hàm Mặt

Đau quai hàm là tình trạng không hiếm gặp, có thể ảnh hưởng lớn đến việc ăn uống, nói chuyện và chất lượng cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, nhiều người thường chủ quan, cho rằng chỉ là cơn đau cơ thông thường và tự chịu đựng. Trên thực tế, đau quai hàm có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.

1. Nguyên nhân gây đau quai hàm

Rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ)

Rối loạn khớp thái dương hàm là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau quai hàm. Khớp thái dương hàm nối xương hàm dưới với hộp sọ có thể bị viêm, thoái hóa hoặc tổn thương màng hoạt dịch, dây chằng và cơ quanh khớp. 

Các tình trạng này dẫn đến cơn đau nhức dai dẳng, cảm giác cứng khớp, khó há miệng hoặc cử động hàm, thậm chí có thể nghe thấy tiếng lạo xạo, lụp cụp khi vận động hàm. Viêm khớp thái dương hàm có thể do yếu tố tự miễn, nhiễm trùng hoặc sang chấn cơ học. 

Ngoài ra, thoái hóa khớp hoặc viêm màng hoạt dịch cũng làm bề mặt khớp bị mài mòn, gây đau và giảm chức năng vận động.

Nghiến răng và thói quen mở miệng quá rộng

Nghiến răng, thường xảy ra khi ngủ trong trạng thái căng thẳng, gây áp lực lớn lên khớp thái dương hàm và các cơ vùng quai hàm. Việc này khiến cơ và dây chằng bị tổn thương, gây ra đau mỏi, co cứng vùng quai hàm. 

Tương tự, thói quen há miệng quá rộng đột ngột khi ngáp, cười to hay ăn uống cũng có thể làm sai lệch khớp, dẫn đến sái quai hàm – một dạng tổn thương cơ khớp gây đau, hạn chế vận động hàm và tiếng kêu lục cục.

Các bệnh lý răng miệng

Nhiều vấn đề nha khoa có thể lan tỏa cơn đau sang quai hàm, khiến vùng này trở nên nhạy cảm và đau nhức. Bao gồm viêm nướu, viêm nha chu, sâu răng, áp xe răng, nứt mẻ hay răng mọc lệch đặc biệt là răng khôn mọc ngầm. 

Những tổn thương này không chỉ đau tại chỗ mà còn gây kích thích thần kinh lân cận, làm đau lan tới vùng quai hàm và mặt.

Nhiễm trùng và viêm nhiễm vùng mặt cổ

Viêm xoang, viêm tai giữa, nhiễm trùng răng hoặc các mô mềm vùng mặt cổ có thể lan truyền, làm viêm nhiễm khớp thái dương hàm hoặc các mô kế cận. 

Triệu chứng thường bao gồm đau vùng quai hàm kèm sưng tấy, đỏ, sốt và mệt mỏi toàn thân. Việc điều trị cần phối hợp kháng sinh, giảm đau và chăm sóc chuyên sâu để ngăn ngừa biến chứng.

Chấn thương và các bệnh lý khác

Chấn thương do va đập trực tiếp vùng mặt, tai nạn, ngã hay gãy xương hàm cũng làm tổn thương cơ, khớp và mô quanh quai hàm, gây đau và hạn chế vận động. 

Bên cạnh đó, các bệnh lý viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vẩy nến hoặc viêm màng hoạt dịch cơ xương cũng có thể ảnh hưởng đến khớp hàm, gây đau nhức dai dẳng và suy giảm chức năng vùng quai hàm.

Đau thần kinh và các bệnh hệ thống

Đau dây thần kinh sinh ba hoặc các rối loạn thần kinh vùng mặt là nguyên nhân khác có thể gây đau quai hàm, thường biểu hiện với cơn đau dữ dội, từng cơn hoặc đau liên tục. 

Tình trạng này có thể liên quan đến tổn thương dây thần kinh do viêm, chèn ép hoặc các khối u hiếm gặp. Ngoài ra, các bệnh mạch máu như viêm mạch máu cũng có thể gây đau xương quai hàm do ảnh hưởng đến dây thần kinh hoặc mạch máu khu vực này.

Xem thêm: Những lưu ý khi bé mọc răng hàm cần biết

2. Triệu chứng điển hình của đau quai hàm

Đau xương hàm thường biểu hiện với nhiều mức độ và dấu hiệu đa dạng, ảnh hưởng rõ rệt đến sinh hoạt cũng như tâm lý người bệnh. Cụ thể:

• Đau âm ỉ hoặc dữ dội, tập trung vùng gần tai, mặt hoặc dưới hàm: Cơn đau có thể bắt đầu nhẹ, kéo dài âm ỉ hoặc bùng phát dữ dội, thường tập trung quanh khớp thái dương hàm bên hoặc hai bên mặt. Đau có thể lan ra cả vùng má, cổ, thậm chí vai, làm người bệnh cảm thấy mệt mỏi và khó chịu.
• Cứng cơ quai hàm, khó khăn khi há miệng, nhai, nói chuyện: Biểu hiện co cứng cơ và khớp làm hạn chế vận động hàm, khiến người bệnh không thể há miệng rộng hoặc mở miệng lâu mà không đau, gây khó khăn khi ăn uống, giao tiếp. Hiện tượng này còn gọi là “khóa hàm” hoặc “sái quai hàm”.
• Âm thanh lạo xạo hoặc lụp cụp khi cử động hàm: Khi vận động há, đóng miệng hoặc cử động hàm bên, bệnh nhân có thể nghe hoặc cảm nhận tiếng lục cục, lạo xạo do tổn thương đĩa khớp hoặc co thắt cơ quanh khớp.

3. Khi nào cần đi khám?

Người bệnh đau hàm cần chủ động đi khám khi có các dấu hiệu sau để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nghiêm trọng:

• Bị đau quai hàm kéo dài hơn một tuần: Nếu sau thời gian này cơn đau không thuyên giảm hoặc ngày càng tăng, cần được thăm khám chuyên khoa để làm rõ nguyên nhân.
• Đau ảnh hưởng đến chức năng ăn uống, giao tiếp: Khó mở miệng, há miệng không rộng, đau hàm khi nhai hoặc nói chuyện ảnh hưởng đời sống hàng ngày là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ tổn thương khớp hoặc cơ nghiêm trọng cần can thiệp sớm.

• Kèm theo các triệu chứng bất thường:

1. Sưng tấy, nóng đỏ, sốt cao có thể do nhiễm trùng.
2. Khó mở miệng hoàn toàn hoặc bị khóa hàm.
3. Đau lan rộng ra vùng mặt, cổ, vai hoặc kèm ù tai, chóng mặt, nhức đầu nhiều.
4. Xuất hiện tiếng kêu lớn lạ khi cử động hàm, hoặc cơn đau dữ dội không chịu được.

• Có tiền sử chấn thương vùng mặt hoặc bệnh khớp, dây thần kinh: Cần thăm khám chuyên khoa để được đánh giá toàn diện và xử lý kịp thời.

Xem thêm: Quy trình hàn răng sâu “chuẩn” diễn ra như thế nào ?

4. Bị đau quai hàm phải làm sao? Các cách giảm đau tại nhà

Chườm nóng hoặc chườm lạnh

• Chườm nóng: Sử dụng khăn hoặc túi nước ấm đặt lên vùng quai hàm bị đau từ 15-20 phút mỗi lần, vài lần trong ngày. Nhiệt ấm giúp giãn cơ, làm mềm và giảm căng cứng cơ khớp, đồng thời tăng tuần hoàn máu, giảm đau hiệu quả. Phương pháp này đặc biệt phù hợp khi đau do co cơ hoặc căng thẳng.
• Chườm lạnh: Dùng túi đá hoặc túi lạnh bọc trong khăn mỏng rồi chườm lên vùng đau khoảng 10-15 phút mỗi lần. Nhiệt lạnh làm co mạch, giảm viêm sưng và giảm đau tạm thời, rất tốt với các trường hợp đau kèm theo tụ máu hoặc sưng tấy do viêm hoặc chấn thương cấp tính.

Massage và xoa bóp vùng quai hàm

• Dùng ngón trỏ và ngón giữa ấn nhẹ vào vùng quai hàm đau, thường là vùng ngay trước tai nơi khớp hàm gặp nhau.
• Xoa bóp theo chuyển động tròn từ 5 đến 10 vòng, kết hợp với cử động há miệng, mở miệng từ từ để giúp giãn cơ và giảm cứng khớp.
• Thực hiện đều đặn mỗi ngày sẽ giúp cải thiện lưu thông máu, giảm đau và cải thiện vận động khớp hàm.

Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn

• Các loại thuốc như paracetamol (acetaminophen) hoặc ibuprofen có thể được dùng để giảm đau và viêm.
• Cần uống theo đúng liều lượng và chỉ dẫn trên bao bì, không tự ý sử dụng kéo dài hoặc tăng liều khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Nếu viêm quai hàm kéo dài hoặc nghiêm trọng hơn, nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để được kê toa thuốc phù hợp.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

• Tránh ăn các loại thực phẩm cứng, dai, dẻo như kẹo cao su, kẹo, bánh quy, đồ nướng cứng, thịt dai để giảm áp lực lên khớp và cơ hàm.
• Ưu tiên ăn thức ăn mềm, dễ nhai như cháo, súp, cơm mềm, các loại trái cây và rau củ nấu chín.
• Cắt nhỏ thức ăn thành miếng vừa phải giúp giảm gánh nặng cho hàm khi nhai, giúp quá trình hồi phục được thuận lợi hơn.

Thay đổi thói quen sinh hoạt và tư thế

• Tránh nghiến răng, thói quen nhai 1 bên hàm hoặc há miệng quá rộng trong sinh hoạt thường ngày. Nếu có thói quen nghiến răng vào ban đêm, nên tham khảo tư vấn bác sĩ để sử dụng máng nhai bảo vệ khớp hàm.
• Không gác tay dưới hàm khi ngủ vì tư thế này gây tăng áp lực lên cơ và khớp hàm. Thay vào đó, nằm ngửa hoặc nằm nghiêng nhẹ, giữ đầu và cổ ở tư thế thẳng giúp giảm áp lực vùng quai hàm.
• Giảm căng thẳng, stress bằng các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga có thể giúp làm giảm áp lực lên cơ mặt và hàm.

Mong rằng với bài viết trên đây bạn đọc đã có kiến thức cơ bản nhất về đau quai hàm. Nếu còn bất kỳ thắc mắc và băn khoăn nào hãy liên hệ ngay hôm nay với BeDental để được nhận tư vấn từ chính các nha sĩ hàng đầu của nha khoa thông qua hotline 24/7 nhé.

Xem thêm: Sâu Giữa 2 Răng Hàm Và Phương Pháp Xử Lý Hiệu Quả

Tư vấn chuyên môn bài viết:

BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA

Bác sĩ chỉnh nha tổng hợp

Ngôn ngữ giao tiếp: Tiếng Việt, Tiếng Anh, Tiếng Nga

Đặt Lịch Hẹn Xem Hồ Sơ