English
한국어
日本語
中文 (中国)
Cây vòi voi là một cây cỏ mọc hoang khắp nơi trong nước ta. Nó cũng được sử dụng trong y học cổ truyền của nhiều nước. Tuy nhiên đây cũng là một loại cây có độc tố cao có thể mang đến những nguy hại đối với sức khoẻ. Hãy cùng Bedental tìm hiểu về cây cỏ trên, cũng như tác dụng và nguy cơ từ nó trong bài viết sau.
1. Giới thiệu đặc điểm cây vòi voi
Vòi voi cũng có nhiều tên gọi khác như dền voi, cẩu vĩ trùng, đại vĩ đao, dương độc hoạt. .. tên khoa học là Heliotropium indicum L., thuộc họ Vòi voi (Boraginaceae).
Trước khi tìm hiểu cây vòi voi chữa những bệnh gì, chúng ta cần tìm hiểu một số đặc điểm nhận biết cây thuốc này:
- Vòi voi thuộc loại cây cỏ có độ cao trung bình khoảng 25 – 40 cm;
- Thân cây cứng, thô và bao gồm nhiều nhánh nhỏ. Trên thân có nhiều gân chắc khoẻ và khá cứng;
- Lá cây vòi voi hình dạng thuôn dài, bề mặt khá thô ráp, nhăn nheo, 2 mặt lá đều có lông, mép có hình răng cưa không đều;
- Hoa màu trắng hoặc tím, sắp xếp đều nhau theo 2 hàng dài. Cái tên vòi voi xuất phát từ sự đa dạng của hoa bởi nó không có lá và mọc theo chùm có hình thù như đầu của con voi;
- Quả cây vòi voi bao gồm 4 hạch nhỏ, trên ngọn bám với nhau và khi chín sẽ tách ra.
>> Xem thêm: Cây xạ đen – vị thuốc Đông Y bài trừ ung thư hiệu quả
2. Phân bố và thu hái cây vòi voi
Vòi voi là loài cây cỏ có nguồn gốc từ khu vực ôn đới thuộc châu Mỹ. Đến nay cây vòi voi đã xuất hiện tại nhiều nước châu Á và mọc hoang dã nhiều ở Đông Nam Á như Việt Nam, Philipin, Indonesia. ..
Ở nước ta, cây vòi voi mọc hoang ở hầu hết các tỉnh miền Bắc trừ một số khu vực miền núi cao. Vòi voi có đặc điểm ưa sáng và mọc nhiều tại các khu vực có địa hình ẩm ven đường đi, trên rẫy, bụi cây hoặc đất trống. ..
Về chu kỳ sinh trưởng, cây phát triển từ hạt giống vào khoảng thời gian tháng 4 – 5, sau đó phát triển mạnh mẽ vào mùa hè và nở hoa cho kết quả nhiều và tàn vào khoảng giữa mùa thu.
Cây vòi voi có thể thu hái suốt năm, tuy nhiên việc thu hoạch giữa mùa hè và mùa thu sẽ thu những thảo dược có chứa nhiều dinh dưỡng nhất, sau đó tạo ra các dược liệu tốt. Về bộ phần dùng, cây vòi voi có thể sử dụng cả cây, có thể dùng sống hoặc phơi/sấy khô.
3. Tác dụng của cây vòi voi
Thực hư của cây vòi voi trị bệnh là như thế nào? Trước hết chúng ta cần biết xem bên trong cây có chứa bất kỳ chất hoá học hay chất độc nào hay không. Thành phần hoá học của cây vòi voi bao gồm một số chất hoá học như indicin, acetyl indicine, indicinine. .. Riêng phần lá và cánh hoa có chứa spermine, putrescin, homospermidine. ..
Tuy nhiên, về mặt hoá học, các alkaloid pyrolizidin trong cây vòi vòi được phát hiện có thể gây hại đến gan và thậm chí cả trẻ em. Một số chất có thể gây hại đến gan đáng kể và bên cạnh đó cũng gây ảnh hưởng lên phổi cùng một số bộ phận cơ thể. Đặc biệt, một số thành phần hoá học bên trong cây vòi voi có nguy cơ gây ung thư.
Tuy nhiên, khi đắp lên những vết thương hở, cao vòi voi có thể mang lại kết quả cao trong việc tái sinh tế bào, cải thiện tốc độ lành vết thương và chống lại hiện tượng viêm.
Về phương vị theo Y Học Cổ Truyền, cây vòi voi vị đắng nhẹ, không độc, mùi thơm, tính bình và mang lại một số tác dụng như dưỡng da, trị mụn nhọt, hạ nhiệt và chống viêm. Do các tác dụng trên nên nhiều người sử dụng cây vòi voi chữa viêm khớp cũng có kết quả khá khả quan.
Ngoài ra theo kinh nghiệm dân gian, người dân còn sử dụng cây vòi voi làm thuốc chữa chứng bong gân, viêm sưng khớp, đau lưng, mỏi cổ, viêm xoang, nổi mụn, sưng phù. .. Liều lượng mỗi ngày là khoảng 15 – 30g thuốc sắc.
4. Kinh nghiệm sử dụng cây vòi voi ở các nước
Ở Indonesia, nước sắc từ lá cây vòi voi có thể sử dụng trong trị bệnh nhiễm nấm Candida.
Tại các nước Đông Dương như Lào và Campuchia, người dân dùng cây vòi voi sắc lấy nước uống hoặc bôi ngoài trị các bệnh viêm sưng khớp, bong gân, thâm tím, chạm dập ngoài da Lá cây vòi voi trị viêm xoang, áp xe hoặcthấp khớp.
Ở Thái Lan, nước sắc từ các phần trên mặt đất của cây vòi voi mang lại tác dụng như một thuốc hạ sốt và lợi tiểu, riêng phần gốc có thể trị các bệnh lý về da.
Tại các nước Tây Phi, kinh nghiệm người dân sẽ dùng lá cây này làm thuốc bôi trị chàm, viêm da hay ghẻ.
Ở Ấn Độ, cây vòi voi được sử dụng với mục đích làm mát da, sát trùng và chữa lành vết thương hay nhọt loét ở chân răng. Nước sắc từ những lá non dùng làm thuốc chữa ho và trị sốt, nước sắc từ phần rễ có thể hạ sốt sốt và phần lá chữa bệnh nổi mề đay.
3. Các bài thuốc từ dược liệu vòi voi
3.1. Công dụng cây vòi voi chữa sưng amidan
Lấy lá vòi voi tươi nghiền lấy dịch rồi súc miệng 4 – 6 lần/ngày.
3.2. Vòi voi chữa thấp khớp, đau lưng, tê, sưng đau khớp, bán thân bất toại
Dùng 300 gam vòi voi khô, 20g rễ nhàu rừng, 150g củ bồ bồ, 100g cỏ mực rồi nghiền nhuyễn các loại thuốc sau đó viên lại như hạt tiêu, mỗi lần sử dụng 20 – 30 viên uống 2 – 3 lần/ngày.
>> Xem thêm: Những cây thuốc dùng để nhuộm đen răng – kỹ thuật nhuộm đen răng của người xưa
3.3. Công dụng cây vòi voi chữa viêm xoang
Dùng 5 – 6 nhánh dược liệu ngũ sắc tươi và 10 nhánh vòi voi đem rửa sạch, sau đó giã nhuyễn, lấy nước và bôi vào vùng xoang bị viêm.
Mặc dù không có bằng chứng y học rõ ràng về việc cây vòi voi có thể chữa viêm xoang, nhưng nó được tin là có một số lợi ích cho sức khoẻ.
Cây vòi voi có thể có tác dụng để cải thiện chất lượng không khí trong môi trường tự nhiên.
Theo một nghiên cứu của NASA, cây vòi voi có khả năng lọc các chất ô nhiễm từ không khí, bao gồm benzen, formaldehyde và amoniac. Việc thanh lọc không khí tốt cũng có thể giảm những chất gây kích ứng và viêm tắc xoang. Ngoài ra, cây vòi voi có tác dụng duy trì độ ẩm cho không khí trong lành.
Điều này có thể làm giảm một số triệu chứng khác của viêm xoang, vì không khí khô sẽ làm tổn hại niêm mạc xoang do đó làm gia tăng mức độ đau đớn và khó chịu.
Tuy nhiên, việc dùng cây vòi voi như một phương pháp điều trị duy nhất cho viêm xoang không được khuyến khích. Nếu bạn có tiền sử viêm xoang, nên tham khảo ý kiến các bác sỹ chuyên khoa tai mũi họng để được chẩn đoán và chữa trị kịp thời. Viêm xoang là một vấn đề y tế nghiêm trọng và phải được phát hiện và chữa trị đúng cách.
3.4. Vòi voi chữa bệnh xoang
Bài 1: Ngâm dược liệu vòi voi trong lọ chứa đầy rượu (dùng bình tinh) đến khi rượu ngả màu vàng, sau đó dùng bông thấm vào rượu thuốc và bôi lên mặt.
Bài 2: đem vòi voi giã nhuyễn sau đó trộn với muối và bôi lên vết thương, thực hiện đều đặn mỗi ngày.
3.5. Chữa viêm da cơ địa
Bài 1: Vòi voi sau khi thu về đem ngâm với nước muối nhạt khoảng 15 phút sau đó vắt ráo nước, thái sợi và cho vào máy giã hoặc nghiền nhuyễn. Dùng cây vòi voi đã giã nhuyễn chà xát lên vùng da bị bệnh khoảng 30 phút, sau đó rửa sạch da với nước ấm, thực hiện mỗi ngày 1 lần khoảng 2 – 3 tuần.
Bài 2: Cắt cây vòi voi làm những khúc ngắn sau đó rửa sạch và ngâm trong nước muối loãng khoảng 15 phút rồi để khô. Sao cây vòi voi trên bếp lửa cộng với một chút nước cho đến khi màu sắc của dược liệu chuyển vàng. Tiếp theo cho dung dịch trên vào miếng khăn sạch và đắp lên vùng da bị bệnh viêm da cơ địa, khi thuốc nguội lại cho lên bếp lửa đốt tiếp và đắp nữa. Thực hiện bài thuốc trên 2 lần/ngày trong 3 tuần liên tục sẽ có kết quả.
3.6 Chữa mụn nhọt, mụn cóc, mẩn ngứa
Cây vòi voi có công dụng cung cấp các vitamin A, vitamin C, vitamin D và một số khoáng chất làm cho tế bào da chết đi, loại bỏ làn da mụn nhọt, mụn cóc và ngăn ngừa nứt da, mẩn ngứa.
Cây vòi voi cũng cung cấp vitamin E và các loại vitamin cần thiết cho da, giúp da mềm mại và mịn màng tự nhiên.
Điều trị mụn nhọt ngoài dùng những vị thuốc từ diệp hạ châu, kinh giới, kim ngân hoa sẽ giúp sát khuẩn gan và đào thải chất độc ra ngoài cơ thể. Còn sử dụng thuốc bôi từ cây vòi voi giúp sát trùng ngoài da.
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị dược liệu: một vài nhánh vòi voi tươi và rượu trắng.
- Ngâm dược liệu trong rượu cho đến khi dung dịch ngả qua màu vàng.
- Dùng bông thấm hỗn hợp và bôi lên vùng da bị mụn nhọt, mẩn ngứa và mụn cóc.
3.7 Lá cây vòi voi giúp chống viêm và giảm sưng tấy
Chiết xuất mịn với thành phần của lá cây vòi voi giúp chống viêm và giảm sưng tấy, giảm phù ở mắt và phù chân.
Hoạt tính chống viêm của hợp chất chiết xuất từ lá cây vòi voi trong dung môi methanol (100 mg/kg), đã được thí nghiệm chống lại bệnh phù chân cấp. Chứng minh cho kết quả một hoạt động chống viêm lớn giảm 49,05% phù chân. [1]
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị dược liệu: cây vòi voi tươi.
- Giã nhuyễn dược liệu, vắt lấy nước cốt.
- Thoa nước cốt lên vùng da bị sưng viêm.
4. Lưu ý khi sử dụng dược liệu từ cây vòi voi
- Một số loài vòi voi có chứa alcaloid có nhân pyrolizidin (hoạt chất gây hại cho gan) có tác dụng gây độc và phá huỷ tế bào gan với những biểu hiện tiêu chảy, đau dạ dày, xuất huyết tiêu hoá làm gia tăng nguy cơ ung thư.
- Độc tính này phát tác âm thầm và dai dẳng, thường khó nhận biết nên nếu không tìm hiểu kỹ thì bệnh nhân không được dùng hoặc cần phải đặc biệt thận trọng khi sử dụng, nhất là những bài thuốc phải dùng ngoài;
- Không tự ý dùng thuốc khi không theo chỉ định tư bác sĩ có chuyên môn Y Học Cổ Truyền bài bản. Trường hợp tự ý dùng cây vòi voi có thể làm gia tăng khả năng gặp phải phản ứng không mong muốn;
- Phụ nữ có thai, cho con bú và trẻ em không nên dùng dược liệu vòi voi;
- Người lớn tuổi, người có tỳ vị hư yếu, tiêu chảy mãn tính, suy nhược cơ thể cần hạn chế dùng dược liệu vòi voi;
- Tuyệt đối không được uống nước từ cây vòi voi bởi nếu sử dụng quá liều lượng và không đúng cách có thể gây hại cho cơ thể, đặc biệt là gan. Khi có biểu hiện tiêu chảy, đau dạ dày do quá trình sử dụng vòi vòi cần phải ngừng sử dụng ngay;
- Phương pháp chữa bệnh với cây vòi voi sẽ mang lại hiệu quả chậm hơn khi dùng thuốc Tây, do vậy người bệnh cần kiên trì thực hiện;
- Trước và sau khi thực hiện những bài thuốc chữa bệnh với vòi voi ngoài da người bệnh cần rửa da sạch sẽ với nước sạch.
Cây vòi voi là dược liệu có nhiều công dụng với cơ thể người bệnh. Trong y học cổ truyền, dược liệu trên được sử dụng làm nhiều bài thuốc điều trị các bệnh Bong gân, sưng gối; Đau mỏi lưng gối, được Tuy nhiên, trong loài vòi voi có chứa alcaloid có nhân pyrolizidin có tác dụng gây độc và phá huỷ tế bào gan. Vì thế, người bệnh cần hỏi ý kiến bác sỹ điều trị trước khi sử dụng để điều trị bệnh.
Tư vấn chuyên môn bài viết:
BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA
BEDENTAL – HỆ THỐNG NHA KHOA TIÊU CHUẨN HÀNG ĐẦU
CHI NHÁNH HÀ NỘI
CS1: 7B Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090
CS2: Tòa nhà CC2, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Mai, Hà Nội (Bên trong Truehope) - 0934.61.9090
CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)
CS1: 53 -55 -57 Phó Đức Chính, Nguyễn Thái Bình, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080
CS2 :Số 25, đường số 7 khu đô thị Cityland Gò Vấp (Ngõ 672A Phan Văn Trị), Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam - 093 181 0680
CHI NHÁNH THÀNH PHỐ VINH - NGHỆ AN
CS1: 39A Đ. Lê Hồng Phong, Hưng Bình, Thành phố Vinh, Nghệ An - 0934.61.9090
GIỜ HOẠT ĐỘNG:
09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần
Website: https://bedental.vn/
