Tin tức
Mâm ngũ quả là gì ? cách làm mâm ngũ quả cho tết
Mâm ngũ quả ngày Tết là truyền thống của người Việt Nam. Tuỳ theo vùng miền, mâm ngũ quả có thể được biến tấu với những loại trái cây khác nhau. Vậy mâm ngũ quả vùng miền gồm loại trái cây gì và ý nghĩa của nó là như thế nào, cách bày ra sao?
Cứ mỗi năm vào dịp Tết đến thì thứ không thể thiếu khi bài trí tết trên bàn thờ đó chính là mâm ngũ quả. Mâm ngũ quả bày trên bàn thờ ngày Tết không chỉ khiến không khí Tết lan toả khắp nơi mà còn có ý nghĩa phong thuỷ vô cùng quan trọng.
1.Mâm ngũ quả là gì?
Mâm ngũ quả là thuật ngữ để gọi một mâm trái cây với khoảng năm loại hoa quả khác nhau hay được bày trong ngày Tết Nguyên Đán của người Việt. Mâm ngũ quả thường được trưng, đặt trên bàn thờ gia tiên hay trên bàn tiếp khách.
Ý nghĩa loại quả này thường để phản ánh mong muốn của gia chủ qua tên gọi và màu sắc cũng như việc sắp đặt chúng.
Ngày nay, khi bày mâm ngũ quả vào dịp Tết đã mang nhiều ý nghĩa để biếu không chứ không chỉ là ý nghĩa tâm linh theo phong tục ngày xưa.
=>> Tham khảo thêm : Cách chọn tuổi xông đất năm 2023 hợp mệnh, đem lại nhiều may mắn và tiền tài
2.Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết từng miền
Mâm ngũ quả thường được bày với 5 loại trái cây khác nhau và điều này cũng được đề cập đến trong kinh Vu Lan Bồn với hình ảnh biểu tượng trái cây 5 màu.
Và với người Việt ta thì con số 5 tượng trưng cho mong ước có ngũ phúc lâm môn:
- Phú: Giàu có, lắm của cải
- Quý: Phẩm chất sang trọng
- Thọ: Sống lâu khoẻ mạnh
- Khang: Có thêm sức khoẻ
- Ninh: Cuộc sống bình an
Cũng trong Phật Giáo, 5 màu sắc của mâm ngũ quả tượng trưng cho “ngũ thiện căn” là tín căn (niềm tin) , tấn căn (lòng kiên nhẫn) , niệm căn (ghi nhớ) , định căn (tâm không loạn) và huệ căn (sáng suốt) . Vì thế, các loại trái cây khi bày trên mâm ngũ quả dịp Tết cũng mang những ý nghĩa nhất định như:
- Quả bưởi, dưa hấu: Căng tròn, tươi mát, hứa hẹn năm mới đủ đầy và may mắn.
- Trái hồng, quýt: Màu đỏ tươi nổi bật, tượng trưng cho sự thịnh vượng và thành công.
- Trái lê: Ngọt ngào, ngụ ý là việc gì cũng hanh thông và suôn sẻ.
- Trái lựu: Lắm hạt với mong ước con cháu đông vui, vui nhà vui cửa.
- Trái đào: Thể hiện sự thăng tiến.
- Mai: Ngụ ý con gái cần có chồng, hạnh phúc.
- Trái táo (táo đỏ) : Mang ý nghĩa phú quý.
- Thanh long: Ngụ ý rồng mây gặp nhau.
- Quả trứng gà có hình trái đào tiên: Là của trời ban xuống.
- Dừa: Có âm giống như là “vừa” theo tiếng miền Nam, có nghĩa không thiếu.
- Sung: Thể hiện sự sung túc về nhiều mặt từ sức khoẻ, công việc, tình yêu, . ..
- Đu đủ: Mang đến sự sung túc và thịnh vượng.
- Xoài: Có âm tương tự như là “xài” nếu đọc theo kiểu miền Tây để mong cả năm sẽ không túng thiếu.
Mâm ngũ quả miền Bắc
Đối với người dân miền Bắc, một mâm ngũ quả đẹp và đúng chuẩn phải là một mâm ngũ quả có đủ các loại trái cây như: chuối xanh, bưởi, phật thủ, sung, hồng, quất cảnh, ớt, dứa, . .. với màu sắc sặc sỡ nhưng phải hài hoà, đảm bảo đúng theo Ngũ hành:
- Kim – màu trắng
- Mộc – màu xanh lá
- Thuỷ – màu đen
- Hoả – màu đỏ
- Thổ – màu vàng
Chuối trong mâm ngũ quả được xếp theo nải thì phải là chuối to để biểu tượng cho sự đoàn kết, sum vầy và ấm áp. Bưởi có màu vàng rực rỡ biểu tượng cho sự sung túc và may mắn.
Cũng có những gia đình thay thế bưởi bằng quả phật thủ (tác dụng giữ thần linh, Phật và gia tiên ở lại trong nhà lâu hơn để phù hộ cho gia chủ) .
Quả quất cảnh, quả hồng hay ớt đỏ được trang trí xung quanh mâm ngũ quả đều có màu đỏ, vàng rực rỡ và vô cùng bắt mắt là tượng trưng cho cuộc sống giàu sang, phú quý. Hoặc quả chuối có hương thơm đặc biệt để bày tỏ mong muốn cho một năm mới an lành và nhiều phúc lộc.
Người miền Bắc cũng bày mâm ngũ quả kiểu cổ truyền là đặt nải chuối xanh ở dưới cùng để đỡ lấy tất cả các loại quả còn lại, chính giữa đặt bưởi, phật thử hoặc là mãng cầu, những loại quả khác như đào, hồng, quýt, táo được đặt ở ngoài, ở chỗ nào thì cho xen thêm ớt, quất.
Mâm ngũ quả miền Trung
Dải đất miền Trung hay gặp phải thiên tai, bão lụt, hạn hán quanh năm nên đất đai cũng không được màu mỡ, ít cây trái. Vì vậy, mâm ngũ quả của người miền Trung rất đơn giản, không câu nệ hình thức, có gì cúng nấy, miễn sao thành tâm là đủ.
Các loại trái cây hay gặp trong mâm ngũ quả của người miền Trung là:
- Thanh Long
- Chuối
- Dưa hấu
- Mãng cầu
- Dứa
- Sung
- Cam
- Quýt
- …
=>> Tham khảo thêm : 15+ loại mứt tết không thể thiếu trong ngày tết
Mâm ngũ quả miền Nam
Người miền Nam bày mâm ngũ quả theo nguyện vọng “Cầu sung vừa đủ xài” mong năm mới tròn đầy và sung túc, ứng với 5 loại quả:
- Mãng cầu
- Sung
- Dừa
- Đu đủ
- Xoài
Bên cạnh đó, người miền Nam không thờ cúng các loại trái cây có cách phát âm và ý nghĩa không tốt đẹp như chuối (Chúi nhủi, làm ăn không phất lên nổi) , lê (lê lết, đổ vỡ, hay thất bại) , cam, quýt (Quýt làm cam chịu) , . ..
Cách bài trí mâm ngũ quả miền Nam thông dụng nhất là đặt đu đủ, dừa, xoài lên mâm trước vì có hình dáng lớn và tương đối nặng để nâng đỡ các loại trái khác rồi sau đó mới lần lượt xếp những loại quả còn lại lên.
3.Cách chưng mâm ngũ quả đẹp để gặp may mắn
Cách bày mâm ngũ quả 1
Nguyên liệu:
- 12 quả quýt
- 5 quả xoài
- 1 quả vú sữa
- 1 quả phật thủ
- 1 quả thanh long
- 1 quả lê
- 1 quả táo
- 8 quả ớt
- Quất (tùy ý muốn)
Cách thực hiện:
- Bước 1 Đầu tiên, ta sẽ đặt quýt vào trong ruột dĩa.
- Bước 2 Sau đó trên thành dĩa sẽ đặt xen kẽ 1 quả xoài với 1 quả quýt.
- Bước 3 Tiếp đó, đặt thanh long ở giữa (phía trên quýt) , xung quanh là vú sữa, phật thủ, táo cùng 1 quả quýt và lê để giúp thanh long đứng vững.
- Bước 4 Cuối cũng, đặt ớt vào giữa xoài và quýt ở thành dĩa còn quất thì để vào các khoảng trống sao cho đẹp là xong.
Cách bày mâm ngũ quả 2:
Nguyên liệu:
- 14 quả quýt
- 1 quả dưa hấu
- 1 quả lê
- 1 quả phật thủ
- 1 quả táo
- 4 quả xoài
- 1 quả vú sữa
- 10 quả ớt
- Quất (tủy ý muốn)
Cách thực hiện:
- Bước 1 Đầu tiên, đặt dưa hấu vào giữa dĩa, rồi đặt thêm quýt ở thành dĩa.
- Bước 2 Để giữ vững dưa hấu, ta sẽ đặt bên cạnh trái phật thủ và quả lê ở phía trước và sau sẽ là xoài và quýt.
- Bước 3 Sau đó, xếp thêm vào bên cạnh dưa hấu một quả táo và một quả vú sữa ở phía trên cùng.
- Bước 4 Cuối cùng, để ớt xung quanh dĩa giữa những trái quýt và quất ở khoảng trống mong muốn sao cho hài hoà.
Cách bày mâm ngũ quả 3
Nguyên liệu:
- 1 nải chuối
- 1 quả mãng cầu
- 2 quả táo
- 1 quả lê
- 10 quả quýt
- 2 quả vú sữa
- 1 quả phật thủ
- 1 quả thanh long
- 2 quả xoài
- Ớt, quất (tùy ý muốn)
Cách thực hiện:
- Bước 1 Đầu tiên, đặt vào giữa dĩa nải chuối.
- Bước 2 Sau đó, xung quanh phía dưới nải chuối ta sẽ thêm vào 1 quả xoài, 2 quả vú sữa và 2 quả táo đối xứng hai bên ở mặt trước.
- Bước 3 Bên cạnh nải chuối, ta thêm vào mỗi bên 2 quả quýt xếp chồng lên nhau. vs
- Bước 4 Ở mặt sau, đặt trái thanh long lên giữa nải chuối, xung quanh là quả xoài, quả phật thủ và quả lê, đồng thời bày trí thêm quả quýt phía dưới để giữ chắc.
- Bước 5 Cuối cùng, đặt phía sau là trái mãng cầu, xung quanh thành dĩa là các loại ớt và quất sao cho đẹp.
4.Một số lưu ý cần tránh khi bày mâm ngũ quả ngày Tết
Hiểu sai về ý nghĩa mâm ngũ quả, ý nghĩa từng quả
Mâm ngũ quả mang ý nghĩa theo thuyết Ngũ hành đến từ phương đông. Bởi vậy khi trang trí mâm ngũ quả bạn cũng bắt buộc làm theo nhằm tránh những sai sót như chọn một số loại trái cây không có ý nghĩa hay không đủ 5 màu của ngũ hành.
Bạn có thể tham khảo một vài loại trái cây ứng với Ngũ hành:
- Kim – màu trắng: Dưa lê trắng, lê trắng,…
- Mộc – màu xanh lá: Dưa hấu, chuối xanh, xoài xanh, đu đủ xanh, mãng cầu, trái na, trái sung, trái dừa,…
- Thủy – màu đen: Nho đen,những trái cây có màu sậm tối.
- Hỏa – màu đỏ: Táo đỏ, trái hồng, thanh long,…
- Thổ – màu vàng: Cam vàng, quýt vàng, dưa hấu vàng, dưa lê vàng, xoài chín, phật thủ,…
Rửa quả cho sạch để bày
Có nhiều người suy nghĩ rằng khi bày mâm ngũ quả thì các loại trái cây cần bóng bẩy, đẹp mắt nhưng điều này sẽ khiến cho trái cây bị héo nhanh chóng và không chưng được lâu.
Vậy các bạn chỉ cần lấy giấy ẩm lau sạch sẽ vỏ ngoài của trái cây, sau đó bôi một lớp dầu ăn thật mỏng lên để có được vỏ bóng rất đẹp
Sai lầm khi chưng quá 5 quả
Các loại hoa quả, trái cây ngày nay đa dạng hơn trước nhiều tuy nhiên không vì thế mà đặt hết lên mâm ngũ quả, có nhiều người thích chưng nhiều loại quả hơn. Tuy nhiên, bạn cần chú ý mâm ngũ quả sẽ chỉ có trái cây mà không được đặt thêm hoa hay bất kỳ thứ nào khác nữa.
Chọn nhầm loại quả
Nải chuối khi đem trưng phải tròn, thân quả phân bổ đều nhau và hướng lên trên như bàn tay xoè ra nâng đỡ và số quả phải là lẻ để đón lộc về cho cả gia đình. Khi lựa quả yêu cầu quả tròn, tay dài khoẻ, đều nhau và da quả phải bóng màu vàng cam hay xanh nhạt, có mùi hương phảng phất của chanh tươi.
5.Cách chọn các loại quả bày trong ngày tết
Muốn có một mâm ngũ quả đẹp, màu sắc tươi mới và bảo quản được lâu thì người tiêu dùng nên cẩn trọng hơn trong khâu lựa chọn bởi mỗi dịp Tết về lượng hàng hoá lại nhiều nên đòi hỏi phải có sự tỉnh táo trong khâu mua hàng nhất là trái cây bày mâm ngũ quả, cụ thể:
- Chọn quả mới chín tới để luôn có màu đẹp và bảo quản được lâu.
- Chọn quả nặng tay, không bị vỡ hoặc xước còn cuống và lá.
- Không nên rửa quả sẽ khiến quả dễ bị thối hoặc hư hỏng nếu có chỗ đọng nước.
6. Sự giống và khác nhau của mâm ngũ quả 3 miền
Điểm giống nhau:
Bày biện mâm ngũ quả là nét văn hoá đặc sắc của mỗi dịp Tết đến, xuân về của người Việt Nam. Thế là dù miền nào thì nó vẫn có chung mục đích là bày tỏ lòng biết ơn và đạo lý truyền thống cao đẹp của con cháu với ông bà, cha mẹ.
Điểm khác nhau:
| Miền Bắc | Miền Trung | Miền Nam |
| Mâm ngũ quả phải đủ sắc màu và đảm bảo đúng Ngũ hành
|
Trái cây phải đơn giản, gần gũi đời sống, không quá câu nệ hình thức
Khi bày mâm ngũ quả theo quan niệm ‘ Cầu sung vừa đủ xài ‘. |
Tránh những loại trái phát ra âm mang ý nghĩa không tốt đẹp |
Bạn có thể tham khảo thêm về dịch vụ của Nha Khoa Bedental: niềng răng trả góp
Tư vấn chuyên môn bài viết:
TS.BÁC SĨ NGUYỄN HỮU QUANG
BEDENTAL – HỆ THỐNG NHA KHOA TIÊU CHUẨN HÀNG ĐẦU
CHI NHÁNH HÀ NỘI
CS1: 7B Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090
CS2: Tòa nhà CC2, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Mai, Hà Nội (Bên trong Truehope) - 0934.61.9090
CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)
CS1: 53 -55 -57 Phó Đức Chính, Nguyễn Thái Bình, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080
CS2 :Số 25, đường số 7 khu đô thị Cityland Gò Vấp (Ngõ 672A Phan Văn Trị), Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam - 093 181 0680
CHI NHÁNH THÀNH PHỐ VINH - NGHỆ AN
CS1: 39A Đ. Lê Hồng Phong, Hưng Bình, Thành phố Vinh, Nghệ An - 0934.61.9090
GIỜ HOẠT ĐỘNG:
09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần
Website: https://bedental.vn/
