English
한국어
日本語
中文 (中国)
Trong cơ thể con người, răng không chỉ là bộ phận hỗ trợ ăn nhai mà còn đóng vai trò thiết yếu trong phát âm, thẩm mỹ gương mặt và thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân. Tưởng chừng như một phần nhỏ trong khoang miệng, nhưng cấu trúc răng lại vô cùng phức tạp, bao gồm các lớp mô cứng và mô mềm, mỗi lớp đều có chức năng riêng biệt để đảm bảo răng thực hiện tốt vai trò của mình.
Nếu bạn từng thắc mắc răng là gì, hay cấu trúc răng là gì, thì bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ từ khái niệm cơ bản đến chuyên sâu: từ thành phần mô học bên trong răng, số lượng và các loại răng trong cung hàm, đến những chức năng ít ai ngờ tới của răng đối với toàn bộ cơ thể.
Răng là gì?
Răng (tiếng Anh: tooth hay teeth) là một bộ phận của hệ tiêu hóa sơ bộ, đóng vai trò quan trọng trong việc nhai nghiền thức ăn, hỗ trợ tiêu hóa, phát âm và góp phần thẩm mỹ khuôn miệng, gương mặt. Ở người trưởng thành, hàm răng vĩnh viễn thường có 32 chiếc răng, trừ trường hợp răng khôn không mọc hoặc mất răng vì bệnh lý. Đối với trẻ em, bộ răng sữa có 20 chiếc, trước khi rụng đi để nhường chỗ cho răng vĩnh viễn.
Cấu trúc răng là gì? Cấu trúc răng của người gồm những gì
Khi nói đến cấu trúc răng là gì, người ta thường nhìn theo hai hướng: cấu trúc hình thái bên ngoài và cấu trúc mô học bên trong. Mỗi chiếc răng được chia thành hai phần chính theo chiều dọc: thân răng và chân răng, và ở giữa có phần cổ răng – nơi tiếp giáp giữa thân và chân răng.
Thân răng
Thân răng là phần răng lộ ra bên ngoài lợi, dễ quan sát bằng mắt thường. Vai trò của thân răng là chính trong chức năng ăn nhai, cắn xé thức ăn. Men răng (enamel) phủ ngoài cùng thân răng là lớp cứng nhất cơ thể người, thành phần chứa rất nhiều khoáng chất như hydroxyapatite, canxi và flo; lớp này giúp bảo vệ răng khỏi tác động của vi khuẩn, axit thức ăn, chấn thương vật lý. Ngà răng nằm ngay dưới men, có cấu trúc chứa ống ngà, ít cứng hơn men nhưng có độ đàn hồi nhất định. Ngà răng có vai trò truyền cảm giác (nóng lạnh, áp lực) khi men bị hư hại. Buồng tủy nằm sâu trong thân răng chứa mạch máu và thần kinh – nếu vi khuẩn xâm nhập tới đây, sẽ gây viêm tủy, đau nhức nghiêm trọng.
Cổ răng
Cổ răng là vùng chuyển tiếp giữa thân răng và chân răng, được lợi (nướu) bao phủ phần lớn. Cổ răng không có lớp men dày như thân răng, thành phần men mỏng hoặc không có men ở vùng sát lợi nếu lợi bị tụt. Vì vậy, cổ răng thường nhạy cảm hơn khi có kích thích như chải mạnh, ăn đồ nóng lạnh. Trong cấu trúc bên trong cổ răng cũng có tủy (ống tủy nhỏ) nối tiếp từ thân răng xuống chân răng.
Xem thêm: Răng khôn mọc lệch: Nguy hiểm tiềm ẩn và 3+ cách xử lý đúng cách
Chân răng
Chân răng là phần răng ẩn dưới lợi, nằm trong xương ổ răng. Chân răng cố định răng vào ổ, giúp chịu lực nhai và giữ răng vững trong hàm. Trên chân răng có lớp cementum bao phủ, nơi bám của dây chằng nha chu (periodontal ligament), giúp răng có sự đàn hồi nhất định khi chịu lực. Mỗi răng có số chân răng khác nhau: răng cửa, răng nanh thường có 1 chân; răng hàm nhỏ có 1 hoặc 2 chân; răng hàm lớn có 2 hoặc 3 chân. Trong chân răng có ống tủy, nối tủy từ thân răng xuống chân răng để nuôi dưỡng răng. Nếu tủy bị viêm hoặc chết, cần điều trị nội nha hoặc nhổ răng nếu không thể phục hồi.
Men răng, ngà răng và tủy răng
- Men răng là lớp ngoài cùng rất cứng, chứa chủ yếu các chất vô cơ khoảng 95–96%, rất ít hữu cơ và nước; nó chịu trách nhiệm bảo vệ các lớp bên trong răng khỏi bị vi khuẩn và axit ăn mòn. Khi men bị mất hoặc mài mòn, ngà răng lộ, khiến răng bị nhạy cảm.
- Ngà răng nằm bên dưới men răng, là lớp chính tạo hình cho chiều cao và độ dày của răng. Ngà có tính thấm cao, chứa nhiều ống ngà dẫn lên tủy, giúp truyền tín hiệu nóng, lạnh, đau. Nếu men bị tổn thương, ngà bị lộ là nguyên nhân chính khiến răng ê buốt.
- Tủy răng là thành phần sống bên trong răng, chứa thần kinh và mạch máu. Tủy đảm nhiệm vai trò nuôi dưỡng răng và cảm giác. Khi sâu răng hay chấn thương làm tủy bị viêm hoặc lộ ra ngoài, bệnh nhân sẽ có cảm giác đau rất rõ ràng. Nếu không điều trị, viêm tủy có thể lan sang các cấu trúc bên ngoài, gây áp xe hoặc mất răng.
Phân loại răng và số lượng răng người trưởng thành
Để hiểu rõ răng là gì trong tổng thể hệ hàm, cần biết có bao nhiêu loại răng và chức năng của từng loại. Người trưởng thành bình thường có 32 chiếc răng, bao gồm:
- 8 răng cửa (4 hàm trên, 4 hàm dưới) dùng để cắn thức ăn
- 4 răng nanh để xé thức ăn
- 8 răng tiền hàm (răng cối nhỏ) để nghiền thức ăn ban đầu
- 12 răng hàm lớn (bao gồm cả răng khôn) đảm nhận vai trò nghiền mạnh trong quá trình ăn nhai
Một số người không mọc đủ răng khôn hoặc mọc lệch khiến số răng thực có thể ít hơn 32 cái. Các răng cũng được đánh số theo hệ thống quốc tế FDI để xác định vị trí dễ dàng khi điều trị nha khoa.
Xem thêm: Răng khôn là răng số mấy? Tìm hiểu chính xác vị trí và số lượng răng khôn
Chức năng của răng
Đối với nhiều người, răng chỉ đơn thuần là công cụ để ăn uống. Tuy nhiên, trên thực tế, các chức năng của răng rất đa dạng và ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều hoạt động sinh lý và xã hội của con người. Dưới đây là những chức năng tiêu biểu và quan trọng nhất của răng:
1. Nhai và nghiền thức ăn
Chức năng cơ bản và rõ ràng nhất của răng là hỗ trợ quá trình tiêu hóa sơ cấp bằng cách nhai và nghiền nát thức ăn. Nhờ hoạt động này, thức ăn được chia nhỏ, tăng diện tích tiếp xúc với enzyme tiêu hóa trong nước bọt và dịch tiêu hóa sau đó. Nếu thiếu răng, mất răng hoặc cấu trúc răng bị tổn thương (răng sâu, mòn men, nứt vỡ), hiệu quả nhai sẽ suy giảm, gây gánh nặng cho dạ dày và ruột, dẫn đến các vấn đề tiêu hóa lâu dài.
2. Hỗ trợ phát âm chính xác
Không phải ai cũng biết rằng răng là bộ phận cực kỳ quan trọng trong việc phát âm. Khi bạn phát âm các âm như “s”, “t”, “th”, “ch”, “d”, “l”, răng cửa và răng nanh đóng vai trò như điểm tựa cho đầu lưỡi, giúp định hướng âm thanh đi ra đúng cách. Những người mất răng cửa trên hoặc dưới thường gặp khó khăn trong việc phát âm rõ ràng, ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp. Đặc biệt ở trẻ em, răng sữa cũng giữ vai trò định hình khả năng phát âm và ngôn ngữ ban đầu.
3. Duy trì cấu trúc vùng mặt
Răng không chỉ gắn liền với chức năng ăn nhai mà còn là “khung xương” giúp duy trì hình dáng và sự căng đầy của khuôn mặt. Khi bị mất răng mà không phục hình kịp thời, xương hàm sẽ tiêu dần theo thời gian (do không còn áp lực từ hoạt động nhai), khiến vùng má bị hóp lại, môi lõm vào trong, cằm bị đẩy ra trước – tạo nên diện mạo “già nua” hơn tuổi thật. Hiện tượng này xảy ra rõ rệt nhất ở người lớn tuổi bị mất nhiều răng hoặc không có răng giả thay thế.
4. Thẩm mỹ và tự tin trong giao tiếp
Một nụ cười rạng rỡ luôn bắt nguồn từ một hàm răng đều, trắng và khỏe mạnh. Từ lâu, hình ảnh một hàm răng đẹp đã trở thành yếu tố quan trọng trong chuẩn mực thẩm mỹ hiện đại. Nhiều người cảm thấy mất tự tin khi có răng lệch, hô, vẩu, móm hay răng bị xỉn màu, sâu đen, rụng sớm. Chính vì vậy, điều trị chỉnh nha, tẩy trắng răng và bọc sứ thẩm mỹ ngày càng được quan tâm như là một cách nâng cao chất lượng cuộc sống và hình ảnh cá nhân trong giao tiếp hằng ngày.
5. Ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể
Ngày càng nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng sức khỏe răng miệng có mối liên hệ chặt chẽ với sức khỏe toàn thân. Nhiễm trùng quanh răng hoặc viêm nha chu không chỉ gây đau răng hay hôi miệng mà còn có thể lan truyền vi khuẩn vào máu, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường, viêm khớp hoặc biến chứng thai kỳ. Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Journal of Periodontology (2022) cho thấy những người bị viêm nướu có nguy cơ cao hơn 2–3 lần mắc bệnh tim mạch so với người có sức khỏe răng miệng tốt.
Tại sao cần hiểu rõ cấu trúc răng
Việc hiểu rõ cấu trúc răng không chỉ phục vụ cho các sinh viên y khoa hay bác sĩ nha, mà còn là kiến thức thiết yếu giúp mọi người chăm sóc răng miệng hiệu quả và chủ động hơn.
1. Phòng ngừa sớm các vấn đề răng miệng
Khi bạn biết rõ từng lớp mô như men răng, ngà răng, buồng tủy, dây chằng nha chu,… bạn sẽ dễ dàng nhận ra triệu chứng bất thường như ê buốt do mòn men, đau nhức do viêm tủy hay chảy máu lợi do viêm nha chu. Phát hiện sớm sẽ giúp điều trị dễ dàng hơn, tiết kiệm thời gian và chi phí.
Ví dụ, nếu bạn hiểu rằng ngà răng là lớp nhạy cảm nằm dưới men, bạn sẽ cẩn trọng hơn khi dùng bàn chải quá cứng hay đánh răng sai cách gây tụt lợi, lộ ngà. Nếu bạn biết buồng tủy có mạch máu và dây thần kinh, bạn sẽ hiểu vì sao răng sâu lan đến tủy thường gây đau dữ dội và phải điều trị tủy càng sớm càng tốt.
2. Chọn phương pháp điều trị phù hợp và an toàn
Khi làm răng thẩm mỹ như tẩy trắng, bọc sứ, trám răng, nếu hiểu rõ cấu trúc răng, bạn sẽ có nền tảng để hỏi kỹ bác sĩ và đưa ra quyết định đúng đắn. Ví dụ, khi bọc răng sứ toàn hàm, bác sĩ cần mài men răng bên ngoài – nếu men quá mỏng, nguy cơ ê buốt sẽ rất cao. Hiểu điều này giúp bạn thảo luận giải pháp bảo tồn răng gốc nhiều hơn như dán sứ veneer hoặc niềng răng thay vì mài răng hàng loạt.
3. Cải thiện thói quen chăm sóc răng
Người hiểu răng là gì và cấu trúc răng sẽ biết rằng: chải răng đúng cách, dùng chỉ nha khoa, súc miệng sát khuẩn, khám định kỳ mỗi 6 tháng, tránh thực phẩm chứa acid hoặc đường quá nhiều – là những điều cần thiết không chỉ để tránh sâu răng mà còn bảo vệ toàn bộ cấu trúc răng bên trong. Nhiều người bị sâu răng không do vệ sinh kém mà do chăm sóc sai cách: đánh răng ngay sau khi uống nước cam, chải quá mạnh gây tụt lợi,… đều có thể tổn thương cấu trúc răng.
Giới thiệu BeDental – nơi chăm sóc hàm răng chuẩn mực
Tại BeDental, chúng tôi tin rằng kiến thức về răng là gì và cấu trúc răng là nền tảng để chăm sóc răng miệng hiệu quả. BeDental sở hữu đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, có kinh nghiệm nhiều năm trong chăm sóc răng thẩm mỹ và phục hồi răng sâu, viêm tủy. Trang thiết bị chẩn đoán hiện đại như máy chụp X-quang kỹ thuật số, máy Scan 3D giúp phân tích men răng, ngà răng, đường cổ răng và chân răng một cách chính xác.
Khách hàng khi đến BeDental sẽ được kiểm tra cấu trúc răng tổng thể, đánh giá nguy cơ sâu, yếu men, viêm lợi hoặc tủy răng nếu có. Quy trình điều trị rõ ràng, chi phí minh bạch và chăm sóc hậu mãi tận tâm là cam kết hàng đầu của BeDental.
