Nguyên nhân ngủ nghiến răng
Nghiến răng khi ngủ là một rối loạn vận động trong giấc ngủ, xuất hiện ở cả người lớn lẫn trẻ em. Không chỉ gây tiếng ồn khó chịu cho người ngủ chung, tật nghiến răng còn tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến các bệnh lý nha khoa nghiêm trọng và thậm chí liên quan đến hội chứng ngưng thở khi ngủ. Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), khoảng 8–31% dân số từng trải qua tình trạng nghiến răng vào ban đêm.
Vậy Nguyên nhân ngủ nghiến răng là gì? – Giải pháp nào cho tình trạng này?
1. Nghiến răng khi ngủ là gì?
Nghiến răng là hoạt động lặp lại của cơ hàm, đặc trưng bởi sự siết chặt hoặc nghiến của răng, đôi khi kèm theo động tác đẩy hàm dưới. Hành động này có thể phát ra tiếng ken két hoặc diễn ra âm thầm mà người bệnh không nhận ra.
Điểm đáng chú ý là nghiến răng không phục vụ chức năng nhai, mà còn tạo áp lực lớn lên răng, nướu và khớp thái dương hàm, dễ dẫn đến chấn thương hoặc sai lệch khớp cắn.
- Nghiến răng ban đêm (sleep bruxism): thường xuất hiện theo dạng nghiến qua lại.
- Nghiến răng ban ngày (awake bruxism): chủ yếu là siết chặt răng khi căng thẳng hoặc tập trung cao độ.
2. Nguyên nhân ngủ nghiến răng
Nguyên nhân ngủ nghiến răng chính xác vẫn chưa được xác định, nhưng nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ với các yếu tố sau:
1. Nguyên nhân ngủ nghiến răng: Yếu Tố Tâm Lý – Xã Hội
Đây là nhóm nguyên nhân phổ biến nhất và được công nhận rộng rãi. Mối liên hệ giữa tình trạng tâm lý và nghiến răng là rất rõ ràng.
- Căng thẳng và Lo âu: Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) đã chỉ ra rằng 70% trường hợp nghiến răng có liên quan trực tiếp đến stress. Khi cơ thể trải qua căng thẳng, lo âu, hoặc tức giận, các cơ hàm có xu hướng siết chặt một cách vô thức trong khi ngủ như một phản ứng giải tỏa cảm xúc. Những người làm việc trong môi trường áp lực cao, sinh viên trong mùa thi, hoặc những người có thói quen kìm nén cảm xúc thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Tính cách: Nghiên cứu cũng cho thấy những người có tính cách dễ kích động, mạnh mẽ, hay cạnh tranh, và những người có xu hướng lo lắng nhiều có thể dễ bị nghiến răng hơn. Điều này là do các đặc điểm tính cách này có thể dẫn đến sự căng thẳng và siết chặt cơ bắp một cách vô thức.
- Tuổi tác: Nghiến răng là một hiện tượng khá phổ biến ở trẻ em, thường xuất hiện trong quá trình phát triển răng và xương hàm. Tuy nhiên, tình trạng này có xu hướng giảm dần và tự khỏi khi trẻ lớn lên.
2. Nguyên nhân ngủ nghiến răng: Yếu Tố Di Truyền

Nhiều bằng chứng khoa học cho thấy nghiến răng có thể có yếu tố di truyền. Khoảng 21% đến 50% những người mắc tật nghiến răng có ít nhất một thành viên trong gia đình (cha mẹ hoặc anh chị em ruột) cũng từng gặp phải tình trạng tương tự. Yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến cấu trúc khớp cắn hoặc chi phối các hoạt động thần kinh liên quan đến việc kiểm soát vận động của hàm.
3. Nguyên nhân ngủ nghiến răng: Tác Dụng Phụ Của Thuốc và Chất Kích Thích
Một số loại thuốc và chất kích thích có thể tác động đến hệ thần kinh trung ương, gây ra các phản ứng không mong muốn như nghiến răng.
- Thuốc: Các loại thuốc chống trầm cảm, đặc biệt là thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), và một số thuốc chủ vận dopamine dùng trong điều trị bệnh Parkinson có thể gây ra tác dụng phụ là nghiến răng.
- Chất kích thích: Việc sử dụng các chất kích thích như rượu, cà phê, thuốc lá, cocaine có thể làm tăng sự căng thẳng trong hệ thần kinh, gây gián đoạn giấc ngủ và tăng hoạt động của cơ hàm, dẫn đến nghiến răng.
4. Nguyên nhân ngủ nghiến răng: Yếu Tố Tại Chỗ (Răng Miệng)
Các vấn đề liên quan đến cấu trúc răng và khớp cắn có thể là nguyên nhân trực tiếp gây nghiến răng.
- Sai lệch khớp cắn: Khi khớp cắn bị sai lệch do mất răng, răng mọc lệch (nhất là răng khôn), hoặc các phục hình răng (trám, bọc sứ) không chuẩn xác, cơ thể sẽ có xu hướng vô thức nghiến chặt để cố gắng đưa hàm về một vị trí thoải mái hơn.
- Cấu trúc răng không đều: Răng không đều, có cạnh sắc, hoặc bị mòn cũng có thể gây kích thích và dẫn đến phản xạ nghiến răng.
5. Nguyên nhân ngủ nghiến răng: Yếu Tố Toàn Thân (Sức Khỏe)
Một số bệnh lý toàn thân cũng có thể là nguyên nhân hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng nghiến răng.
- Các vấn đề tiêu hóa và dị ứng: Dị ứng, nhiễm ký sinh trùng đường ruột hoặc các rối loạn tiêu hóa thường thấy ở trẻ em có thể gây ra sự khó chịu, dẫn đến phản ứng vô thức là nghiến răng khi ngủ.
- Thiếu hụt vi chất: Sự thiếu hụt các vi chất quan trọng như vitamin D, canxi, magiê có thể ảnh hưởng đến chức năng thần kinh và cơ bắp, gây ra các cơn co thắt cơ không kiểm soát, bao gồm cả cơ hàm.
- Bệnh thần kinh: Các bệnh lý về thần kinh như Parkinson, bại não, động kinh có thể làm rối loạn khả năng kiểm soát vận động, dẫn đến nghiến răng.
6. Nguyên nhân ngủ nghiến răng: Yếu Tố Nghề Nghiệp và Bản Năng

Một số lý thuyết cho rằng nguyên nhân ngủ nghiến răng cũng có thể liên quan đến các yếu tố bên ngoài.
- Nghề nghiệp: Những người làm các nghề đòi hỏi sự tập trung cao độ và cắn chặt răng để tạo lực (ví dụ: vận động viên cử tạ, nghệ sĩ xiếc, công nhân khuân vác) có thể hình thành thói quen này, và nó tiếp tục diễn ra trong giấc ngủ.
- Bản năng: Một số nhà khoa học cho rằng nghiến răng có thể là một phản xạ bản năng còn sót lại ở loài người, tương tự như các loài động vật có vú khác, để mài sắc răng và chuẩn bị cho việc ăn nhai.
Tóm lại, nghiến răng khi ngủ là một tình trạng phức tạp, thường xuất phát từ sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau. Việc xác định đúng nguyên nhân ngủ nghiến răng sẽ giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.
Tác hại của việc nghiến răng khi ngủ
Nghiến răng khi ngủ nếu chỉ xảy ra ở mức độ nhẹ, không thường xuyên, thì thường không gây nhiều ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe răng miệng. Tuy nhiên, khi tình trạng này kéo dài và đi kèm lực nghiến mạnh, các tác động tiêu cực sẽ dần trở nên nghiêm trọng, gây ảnh hưởng lâu dài đến cả chức năng và thẩm mỹ của răng, cũng như sức khỏe toàn thân.
- Mòn men răng và tăng độ nhạy cảm răng: Men răng là lớp bảo vệ cứng chắc nhất trên bề mặt răng, nhưng một khi bị mài mòn do nghiến răng lặp đi lặp lại, răng sẽ trở nên nhạy cảm hơn với các kích thích như nóng, lạnh, chua hoặc ngọt. Người bị mòn men răng thường cảm thấy ê buốt khi ăn uống, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.
- Gãy hoặc sứt mẻ răng: Lực nghiến mạnh, đặc biệt tập trung vào các răng cửa và răng hàm, có thể dẫn đến tình trạng gãy, sứt mẻ, hoặc nứt răng. Khi cấu trúc răng bị tổn thương, nguy cơ sâu răng và viêm tủy cũng tăng cao, khiến quá trình điều trị phức tạp và tốn kém hơn.
- Rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ): Khớp thái dương hàm là bộ phận kết nối xương hàm dưới với hộp sọ, cho phép hàm hoạt động linh hoạt. Nghiến răng kéo dài có thể làm khớp bị quá tải, dẫn đến tình trạng đau nhức, phát ra tiếng kêu “lục cục” khi há hoặc ngậm miệng, thậm chí hạn chế khả năng vận động hàm.
- Đau cơ hàm và đau đầu mãn tính: Khi các cơ nhai phải hoạt động liên tục suốt đêm, chúng sẽ bị căng cứng, gây đau nhức vào buổi sáng. Ở những trường hợp nặng, tình trạng này có thể lan ra các vùng cơ lân cận như cơ cổ, cơ vai, và gây đau đầu mãn tính, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày.
- Ảnh hưởng đến thẩm mỹ khuôn mặt: Khi răng bị mòn quá nhiều, chiều cao thân răng giảm, dẫn đến thay đổi sự nâng đỡ của phần dưới khuôn mặt. Điều này có thể khiến khuôn mặt trông ngắn hơn, kém hài hòa, thậm chí tạo cảm giác già nua sớm hơn so với tuổi thật.
Theo số liệu từ Viện Nghiên cứu Nha khoa Quốc gia Hoa Kỳ (NIDCR), những người bị nghiến răng ở mức độ nặng có nguy cơ tổn thương răng cao gấp 2,7 lần so với người bình thường. Con số này cho thấy tầm quan trọng của việc phát hiện và điều trị sớm tình trạng nghiến răng, tránh để hậu quả tích tụ theo thời gian.
4. Cách khắc phục chứng nghiến răng khi ngủ

Mục tiêu điều trị là giảm triệu chứng, bảo vệ răng và hạn chế nghiến răng tái diễn.
4.1. Kiểm soát stress và cải thiện giấc ngủ
Căng thẳng tinh thần là yếu tố hàng đầu gây tình trạng nghiến răng khi ngủ cũng như các dạng rối loạn khác. Một số cách có thể giúp bạn kiểm soát stress bao gồm: tập thể dục, thư giãn tinh thần, đi ngủ đúng giờ và đủ thời gian, massage cơ mặt, hạn chế dùng chất kích thích, thay đổi môi trường ngủ dễ chịu thoáng mát,…
4.2. Điều trị bằng thuốc
- Thuốc giãn cơ, giảm đau (chỉ dùng ngắn hạn).
- Thuốc chống lo âu hoặc chống trầm cảm khi nguyên nhân liên quan tâm lý.
- Tiêm Botox (botulinum toxin) trong trường hợp nghiến răng nặng không đáp ứng các biện pháp khác.
4.4. Can thiệp nha khoa
Bác sĩ sẽ lấy khuôn răng và chế tạo máng chống nghiến, bảo vệ răng tránh mài mòn do nghiến răng khi ngủ.
5. BeDental – Giải pháp toàn diện cho người nghiến răng khi ngủ
Nếu bạn đang gặp vấn đề nghiến răng khi ngủ, Nha khoa BeDental sẽ giúp bạn:
- Thăm khám và chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây nghiến răng.
- Thiết kế máng chống nghiến cá nhân hóa đảm bảo vừa khít, thoải mái khi đeo.
- Điều chỉnh khớp cắn và phục hồi răng mòn.
- Kết hợp tư vấn giảm stress và cải thiện giấc ngủ.
- Trang thiết bị nha khoa hiện đại, đảm bảo vô trùng tuyệt đối.
Nghiến răng khi ngủ không chỉ gây phiền toái mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe răng miệng. Việc điều trị cần kết hợp giữa kiểm soát nguyên nhân, bảo vệ răng và cải thiện thói quen sinh hoạt. Thăm khám sớm tại nha khoa uy tín như BeDental sẽ giúp bạn bảo vệ hàm răng và tránh được những biến chứng lâu dài.
Tư vấn chuyên môn bài viết:
BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA
Tại BeDental, khách hàng có thể an tâm điều trị với dịch vụ bảo lãnh viện phí nha khoa nhanh chóng và tiện lợi. BeDental hiện liên kết với nhiều công ty bảo hiểm uy tín, hỗ trợ thanh toán trực tiếp chi phí các dịch vụ nha khoa như nhổ răng, trám răng, điều trị tủy, phục hình răng sứ... Quy trình linh hoạt, minh bạch giúp tiết kiệm thời gian và tối ưu chi phí. Hãy liên hệ BeDental để được tư vấn chi tiết và tận hưởng trải nghiệm chăm sóc răng miệng chuyên nghiệp, không lo gánh nặng tài chính.
🔹 Các đơn vị nha khoa chấp nhận bảo lãnh bao gồm : Hùng Vương Insurance, Bảo Long Insurance, BSH (Bảo hiểm BSH), FWD Insurance Cathay Life Fubon Insurance, Tokio Marine Insurance Group VNI (Bảo hiểm Hàng không), HD Insurance MSIG AAA Insurance PTI (Bảo hiểm Bưu điện), BIDV MetLife, PJICO, Techcom, Insurance, AIA, Dai-ichi Life MIC GIC DBV Insurance VBI (Bảo hiểm VietinBank)
🔹 Các công ty bảo hiểm BeDental có thể xuất hóa đơn: Manulife Dai-ichi Life Prudential AIA Hanwha Life PVI VCLI (Bảo hiểm nhân thọ Vietcombank - Cardif) BIC (Bảo hiểm BIDV), Bảo Việt Insurance và PVI
