Cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót – Mẹo dân gian đơn giản nhưng có thật sự hiệu quả?

Tưa lưỡi cho trẻ sơ sinh là một trong những thói quen chăm sóc miệng đầu đời mà nhiều bà mẹ Việt Nam áp dụng. Trong số các phương pháp truyền thống, cách tưa lưỡi bằng rau ngót được xem là mẹo dân gian phổ biến giúp làm sạch tưa lưỡi, ngăn hôi miệng và bảo vệ nướu trẻ. Nhưng liệu phương pháp này có thật sự an toàn và mang lại hiệu quả như lời đồn?

Hãy cùng Nha khoa Bedental tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây, đồng thời khám phá thêm cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót đúng chuẩn để mẹ yên tâm áp dụng cho bé yêu.

Tưa lưỡi cho trẻ sơ sinh có tác dụng gì? Cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót

Trước khi tìm hiểu cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót, mẹ cần hiểu rõ vì sao phải tưa lưỡi cho bé sơ sinh.

Khi trẻ bú sữa mẹ hoặc sữa công thức, cặn sữa dễ bám lại trên niêm mạc lưỡi, tạo thành lớp mảng trắng gọi là tưa lưỡi. Nếu không được vệ sinh đúng cách, mảng tưa này trở thành môi trường lý tưởng cho nấm Candida albicans phát triển, gây viêm lưỡi, hôi miệng và giảm khả năng bú của trẻ.

Theo Báo cáo Y học Nhi khoa Việt Nam 2024, có đến 62% trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi từng gặp tình trạng tưa lưỡi ít nhất một lần, và 27% trong số đó bị tái phát do vệ sinh miệng chưa đúng cách.

Việc tưa lưỡi cho trẻ sơ sinh sạch đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe răng miệng của bé ngay từ những tháng đầu đời. Khi thực hiện đúng cách, thao tác này giúp loại bỏ cặn sữa và thức ăn thừa bám trên bề mặt lưỡi, vốn là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn và nấm Candida phát triển. Nhờ đó, khoang miệng của bé luôn sạch sẽ, giảm đáng kể nguy cơ nhiễm nấm miệng, viêm lưỡi hay hôi miệng – những tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh nếu không được vệ sinh đúng cách.

Bên cạnh đó, việc rơ lưỡi thường xuyên còn giúp kích thích nhẹ nhàng khoang miệng, khiến bé cảm thấy dễ chịu hơn khi bú. Khi lưỡi được làm sạch, vị giác hoạt động tốt hơn, giúp bé bú ngon miệng và hấp thu dinh dưỡng hiệu quả. Ngoài ra, hành động này cũng là bước khởi đầu quan trọng để hình thành thói quen vệ sinh răng miệng sớm cho bé khi bước vào giai đoạn mọc răng. Trẻ được cha mẹ hướng dẫn vệ sinh miệng đúng cách từ sớm thường có tỷ lệ sâu răng sữa và viêm nướu thấp hơn đáng kể so với nhóm trẻ không được can thiệp.

Xem thêm: CÓ NÊN BỌC SỨ RĂNG HÀM BỊ SÂU KHÔNG?

Nói cách khác, tưa lưỡi cho trẻ sơ sinh không chỉ là một thao tác vệ sinh đơn giản, mà còn là bước nền tảng giúp bảo vệ răng miệng, hỗ trợ tiêu hóa và nuôi dưỡng nụ cười khỏe mạnh cho bé sau này.

Chính vì thế, tưa lưỡi là bước vô cùng quan trọng trong chăm sóc răng miệng cho trẻ sơ sinh mà cha mẹ không nên bỏ qua.

Cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót

Trong dân gian, cách tưa lưỡi bằng rau ngót được lưu truyền như một mẹo đơn giản, an toàn vì sử dụng nguyên liệu thiên nhiên. Tuy nhiên, mẹ cần hiểu rõ cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót để đảm bảo hiệu quả và tránh gây tổn thương niêm mạc miệng của trẻ.

1. Vì sao chọn rau ngót để tưa lưỡi? Cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót

Rau ngót (tên khoa học Sauropus androgynus) chứa vitamin C, B1, B2, cùng các hợp chất có khả năng kháng khuẩn, kháng viêm tự nhiên. Một số nghiên cứu tại Viện Dược liệu Việt Nam (2023) chỉ ra rằng, chiết xuất rau ngót có thể ức chế vi khuẩn Streptococcus mutans – một trong những tác nhân chính gây mảng bám trong khoang miệng.

Nhờ đặc tính đó, rau ngót được nhiều người tin tưởng dùng làm nguyên liệu tưa lưỡi cho bé, giúp giảm nấm và tưa lưỡi nhẹ.

2. Chuẩn bị nguyên liệu

Mẹ nên chọn rau ngót sạch, tươi, không sâu lá, rửa kỹ nhiều lần và ngâm nước muối loãng khoảng 10 phút.
Sau đó, giã hoặc xay nhuyễn rau ngót, lọc lấy nước cốt bằng gạc sạch. Nước rau ngót dùng để tưa lưỡi phải được đun sôi và để nguội nhằm loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn.

3. Cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót đúng cách

Đây là bước quan trọng nhất trong toàn bộ quy trình cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót:

• Mẹ rửa tay sạch bằng xà phòng, sau đó quấn gạc y tế mềm quanh ngón tay trỏ.
  
• Nhúng gạc vào nước cốt rau ngót đã đun sôi để nguội.
  
• Nhẹ nhàng mở miệng bé và lau lưỡi từ trong ra ngoài, không chà mạnh, tránh gây trầy xước.
  
• Thực hiện 1–2 lần/ngày, tốt nhất là sau khi bé bú khoảng 30 phút.
  

Theo Báo cáo chăm sóc trẻ sơ sinh của WHO năm 2023, việc duy trì vệ sinh miệng bằng dung dịch thảo dược nhẹ như rau ngót hoặc nước muối sinh lý giúp giảm 38% nguy cơ nhiễm nấm miệng tái phát ở trẻ dưới 1 tuổi.

Lưu ý chung khi áp dụng cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót

Mặc dù cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót được nhiều mẹ truyền tai nhau vì tính “tự nhiên” và an toàn, nhưng theo các bác sĩ nha khoa nhi, nếu thực hiện không đúng cách, thao tác này có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho niêm mạc miệng của trẻ. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng mà mẹ cần đặc biệt ghi nhớ khi tưa lưỡi cho bé bằng bất kỳ nguyên liệu nào, đặc biệt là rau ngót tươi.

Tuyệt đối không áp dụng cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót sống chưa đun sôi.

Nước rau ngót tươi chứa nhiều vi khuẩn, đặc biệt là vi khuẩn E. coli hoặc Salmonella – những tác nhân có thể gây viêm miệng, tiêu chảy và kích ứng đường tiêu hóa ở trẻ nhỏ. Hệ tiêu hóa và miễn dịch của trẻ sơ sinh còn non yếu, do đó mọi nguyên liệu dùng để tưa lưỡi cần được đun sôi, để nguội và đảm bảo tiệt trùng trước khi tiếp xúc với khoang miệng bé. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế Việt Nam (2024), nước tưa lưỡi cho trẻ phải đạt nhiệt độ tiệt khuẩn tối thiểu 80°C trước khi sử dụng.

Không áp dụng cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót quá sâu hoặc chà mạnh.

Niêm mạc lưỡi của trẻ sơ sinh vô cùng mỏng manh, dễ bị trầy xước nếu mẹ dùng lực mạnh hoặc đưa tay quá sâu vào khoang miệng. Hậu quả có thể khiến bé chảy máu, đau rát, sợ ăn hoặc quấy khóc khi bú. Thay vào đó, mẹ chỉ nên lau nhẹ phần bề mặt lưỡi có mảng trắng theo chiều xoay tròn nhỏ, tránh chạm vào cổ họng vì dễ gây phản xạ nôn ói.

Xem thêm: Cùi răng sứ giả là gì? Làm cùi giả cho răng có đau không?

Các bác sĩ tại Hiệp hội Nha khoa Nhi quốc tế (IAPD) cũng khuyến cáo rằng, việc vệ sinh miệng cho trẻ cần được thực hiện bằng động tác nhẹ nhàng, không kéo dài quá 30–60 giây cho mỗi lần rơ.

Không lạm dụng tưa lưỡi quá nhiều lần trong ngày.
Một sai lầm thường gặp là nhiều mẹ nghĩ rằng tưa lưỡi càng nhiều, miệng bé càng sạch. Thực tế, rơ quá thường xuyên (từ 3–4 lần/ngày) có thể làm mất cân bằng vi sinh tự nhiên trong khoang miệng, khiến vi khuẩn có lợi bị tiêu diệt, từ đó tạo điều kiện cho nấm miệng (Candida albicans) phát triển mạnh hơn.

Các chuyên gia khuyến nghị, chỉ nên tưa lưỡi 1–2 lần/ngày, tốt nhất là sau khi bé bú buổi sáng và trước khi ngủ. Nếu mảng trắng vẫn bám dày dù đã vệ sinh đúng cách, mẹ nên đưa bé đến nha sĩ nhi để được kiểm tra nguyên nhân, tránh tự ý rơ liên tục tại nhà.

Chỉ tưa lưỡi khi bé hoàn toàn khỏe mạnh.
Nếu trẻ đang sốt, viêm họng, loét miệng hoặc nghi ngờ bị nấm miệng, tuyệt đối không thực hiện tưa lưỡi. Việc này có thể khiến vùng tổn thương lan rộng, gây đau rát và nhiễm khuẩn nặng hơn. Thay vào đó, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa răng – hàm – mặt nhi để được chẩn đoán và hướng dẫn chăm sóc phù hợp.

Đưa trẻ khám nha khoa định kỳ ngay từ sớm.
Theo Khuyến nghị chính thức của Hiệp hội Nha khoa Nhi quốc tế (IAPD, 2024), cha mẹ nên đưa trẻ đi khám nha khoa từ khi bé được 6 tháng tuổi hoặc ngay khi mọc chiếc răng sữa đầu tiên. Việc này giúp bác sĩ kiểm tra sức khỏe răng miệng, hướng dẫn mẹ cách làm sạch lưỡi và nướu an toàn, đồng thời phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường như nấm miệng, viêm nướu hay sâu răng sữa.

Thống kê của IAPD năm 2024 cũng cho thấy, trẻ được khám nha khoa sớm có nguy cơ bị nấm miệng thấp hơn 45% so với nhóm chỉ được vệ sinh miệng tại nhà.

Tóm lại, tưa lưỡi cho trẻ bằng rau ngót hay bất kỳ nguyên liệu thiên nhiên nào chỉ là biện pháp hỗ trợ tạm thời, không thay thế được việc chăm sóc răng miệng khoa học dưới hướng dẫn nha sĩ. Mẹ nên kết hợp vệ sinh miệng nhẹ nhàng, đảm bảo dụng cụ sạch và duy trì thói quen khám nha khoa định kỳ để bảo vệ nụ cười đầu đời khỏe mạnh cho bé.

Xem thêm: Tái Tạo Cùi Răng Giả Là Gì ? Khi Nào Cần Tái Tạo Cùi Để Bọc Răng Sứ?

Hướng dẫn vệ sinh răng miệng cho bé từ 2 tuổi trở lên

Khi bé bước sang giai đoạn từ 2 tuổi trở lên, răng sữa đã mọc gần như đầy đủ, vì vậy việc tưa lưỡi bằng rau ngót không còn là biện pháp chính trong chăm sóc miệng hằng ngày. Thay vào đó, cha mẹ nên chuyển sang vệ sinh răng miệng toàn diện để đảm bảo nướu, răng và lưỡi của trẻ luôn sạch sẽ, hạn chế tối đa vi khuẩn gây bệnh.

Ở độ tuổi này, mẹ nên tập cho bé thói quen chải răng, làm sạch lưỡi và nướu nhẹ nhàng mỗi ngày. Hãy sử dụng bàn chải lông siêu mềm, có đầu nhỏ vừa vặn với khoang miệng của trẻ để tránh tổn thương nướu. Kem đánh răng nên chọn loại ít fluor (dưới 500 ppm) và chỉ lấy một lượng nhỏ bằng hạt gạo, đủ để làm sạch mà không gây nguy cơ nuốt phải fluor.

Cha mẹ cần hướng dẫn và giám sát bé chải răng hai lần mỗi ngày, đặc biệt là vào buổi tối trước khi đi ngủ, vì đây là thời điểm mảng bám và vi khuẩn dễ tích tụ nhất. Khi bé đã quen với thao tác chải răng, mẹ có thể dạy bé cách làm sạch lưỡi bằng cách dùng bàn chải mềm chải nhẹ từ trong ra ngoài để loại bỏ vi khuẩn và cặn sữa bám trên bề mặt lưỡi. Nếu bé chưa hợp tác hoặc sợ hãi, mẹ có thể sử dụng dụng cụ làm sạch lưỡi bằng silicon mềm dành riêng cho trẻ nhỏ, vừa an toàn vừa tạo cảm giác dễ chịu cho bé khi vệ sinh.

Theo Báo cáo Nha khoa Trẻ em của Viện Pasteur TP.HCM năm 2023, trẻ được hướng dẫn vệ sinh răng miệng sớm từ 2 tuổi có tỷ lệ sâu răng sữa thấp hơn 54% so với nhóm trẻ được can thiệp muộn sau 4 tuổi. Điều đó cho thấy việc tập cho bé thói quen vệ sinh miệng sớm đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành nền tảng sức khỏe răng miệng bền vững lâu dài.

Tưa lưỡi bằng gì cho sạch nhất – So sánh cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót và nước muối sinh lý

Một trong những thắc mắc phổ biến của các bậc phụ huynh là tưa lưỡi bằng gì cho sạch nhất và an toàn nhất cho trẻ nhỏ. Theo các chuyên gia nha khoa của Bedental, trong đa số trường hợp, nước muối sinh lý 0.9% được xem là lựa chọn hiệu quả và lành tính hơn so với rau ngót.

Rau ngót có đặc tính kháng khuẩn tự nhiên nhẹ, giúp làm dịu niêm mạc và loại bỏ phần mảng trắng trên lưỡi khi bé bị tưa nhẹ. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, rau ngót cần được rửa sạch, đun sôi và để nguội hoàn toàn trước khi sử dụng, tránh nguy cơ nhiễm khuẩn.

Trong khi đó, nước muối sinh lý 0.9% là dung dịch được bác sĩ nha khoa khuyên dùng thường xuyên để vệ sinh khoang miệng trẻ nhỏ. Loại dung dịch này giúp cân bằng pH trong miệng, làm sạch vi khuẩn gây hại và giảm viêm nhẹ, đồng thời không gây kích ứng như một số nguyên liệu tự nhiên.

Tuy nhiên, mẹ vẫn có thể luân phiên sử dụng cả hai phương pháp – rau ngót và nước muối sinh lý – để tối ưu hiệu quả làm sạch, miễn là đảm bảo vệ sinh dụng cụ và an toàn trong quá trình thực hiện. Sự kết hợp linh hoạt này giúp khoang miệng của bé luôn sạch, thông thoáng và giảm nguy cơ tái phát tưa lưỡi.

Khi nào nên đưa bé đến nha khoa Bedental để kiểm tra miệng?

Trong một số trường hợp, việc tưa lưỡi và vệ sinh miệng tại nhà không còn đủ hiệu quả, cha mẹ nên đưa bé đến Nha khoa Bedental để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám nếu nhận thấy các dấu hiệu bất thường như:

• Lưỡi của bé xuất hiện mảng trắng dày, không bong ra dù đã rơ nhiều lần.
  
• Bé quấy khóc, bỏ bú hoặc kêu đau khi há miệng.
  
• Hơi thở có mùi hôi, trong miệng xuất hiện vết loét hoặc sưng nướu.
  

Tại Nha khoa Bedental, đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Răng Hàm Mặt nhi sẽ tiến hành thăm khám kỹ lưỡng tình trạng miệng của bé, làm sạch tưa bằng dụng cụ chuyên biệt và hướng dẫn cha mẹ phương pháp tưa lưỡi, chăm sóc răng miệng khoa học và an toàn nhất tại nhà. Bên cạnh đó, bé sẽ được kiểm tra tổng quát sức khỏe răng sữa, phát hiện sớm nguy cơ nấm miệng hoặc viêm lợi để can thiệp kịp thời.

Tổng kết – Cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót có nên áp dụng lâu dài?

Nhìn chung, cách đánh tưa lưỡi bằng rau ngót là một mẹo dân gian hữu ích và có thể áp dụng trong giai đoạn bé bị tưa nhẹ, miễn là mẹ thực hiện đúng cách, đúng liều lượng và đảm bảo vệ sinh tuyệt đối. Tuy nhiên, đây không phải là phương pháp điều trị y khoa chính thống, nên chỉ nên áp dụng trong thời gian ngắn, khi bé hoàn toàn khỏe mạnh và không có dấu hiệu nhiễm nấm miệng nặng.

Để đạt hiệu quả tốt nhất, Nha khoa Bedental khuyến nghị cha mẹ nên tưa lưỡi bằng rau ngót tối đa 1–2 lần/ngày, kết hợp súc miệng hoặc rơ bằng nước muối sinh lý để tăng khả năng diệt khuẩn và làm sạch nhẹ nhàng. Ngoài ra, việc đưa bé khám nha khoa định kỳ mỗi 6 tháng là bước không thể thiếu để đảm bảo sức khỏe răng miệng toàn diện, đồng thời giúp bác sĩ theo dõi quá trình phát triển răng sữa và hướng dẫn cách chăm sóc phù hợp với từng độ tuổi.

Xem thêm: Bọc răng sứ hay trồng răng implant?

Việc chăm sóc khoang miệng đúng cách ngay từ những ngày đầu đời không chỉ giúp bé tránh tưa lưỡi, hơi thở thơm mát mà còn là nền tảng vững chắc cho nụ cười khỏe mạnh suốt đời. Với sự đồng hành của các bác sĩ Bedental, cha mẹ có thể hoàn toàn yên tâm rằng mỗi bước chăm sóc răng miệng của con đều được thực hiện khoa học, an toàn và hiệu quả.

Tư vấn chuyên môn bài viết:

BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA

Bác sĩ chỉnh nha tổng hợp

Ngôn ngữ giao tiếp: Tiếng Việt, Tiếng Anh, Tiếng Nga

Đặt Lịch Hẹn Xem Hồ Sơ