Kiến Thức Nha Khoa
Bệnh quai bị là gì? Nguyên nhân và cách chữa trị
Quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính rất nguy hiểm đối với trẻ em. Hiện nay, cũng không có vắc xin nào chữa trị quai bị. Nếu không được phát hiện và chữa trị đúng cách, bệnh sẽ gây nên những biến chứng nghiêm trọng. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bệnh quai bị là gì? Dấu hiệu bị quai bị? Nguyên nhân bị quai bị?
Bệnh quai bị là gì?
Bệnh quai bị là gì? Bệnh quai bị, cũng được gọi là uốn vánh, là một bệnh lây qua đường hô hấp do virus Paramyxovirus gây ra. Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến các tuyến nước bọt, đặc biệt là tuyến nước bọt ngoài tai, làm gia tăng kích thước tuyến và gây đau đớn.
Bệnh quai bị phổ biến nhất ở trẻ em và người lớn, tuy nhiên cũng có liên quan đến nam giới. Bệnh lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp với những giọt bắn hoặc tiếp xúc với những đồ vật bị nhiễm bệnh của người bệnh.
Các triệu chứng của bệnh quai bị bao gồm sưng tuyến nước bọt, đau nhức và căng thẳng vùng tuyến, đau đầu, sốt, buồn nôn và khó tiêu. Ở nam giới, bệnh quai bị có thể gây viêm tinh hoàn và vô sinh nếu không được chữa trị sớm.
Để phòng tránh bệnh quai bị, bạn nên tiêm chủng vắc xin quai bị ở độ tuổi 12-15 tháng và tiêm liều thứ hai ở độ tuổi 4-6 tuổi. Ngoài ra, nên giữ gìn vệ sinh cá nhân, hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân và đeo khẩu trang khi cần thiết. Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc ai đó trong nhà có bệnh quai bị, nên tham khảo ý kiến của bác sỹ để được tư vấn và chữa trị.
Tác hại của bệnh quai bị
Bệnh quai bị thường không gây ra các tác hại nguy hiểm, tuy vậy, trong một vài trường hợp, bệnh quai bị có thể gây ra những biến chứng và tác hại nghiêm trọng như:
Viêm tinh hoàn: Ở nam, bệnh quai bị sẽ gây ra viêm tinh hoàn, một biến chứng nguy hiểm có thể gây ra sưng và đau vùng bìu, đau tinh hoàn và sốt cao. Trong một vài trường hợp, viêm tinh hoàn sẽ gây vô sinh ở nam giới.
Viêm buồng trứng: Bệnh quai bị cũng có thể gây viêm buồng trứng ở phụ nữ, trong đó các buồng trứng trở nên sưng đau và gây ra các triệu chứng như đau bụng và sốt.
Viêm não: Một biến chứng hiếm nhưng nguy hiểm của bệnh quai bị là viêm não, trong đó não bị sưng lên gây ra những triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, hôn mê, co giật và mất trí nhớ. Viêm não có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng như hôn mê và tử vong.
Khó nghe: Bệnh quai bị cũng có thể gây ra sưng tuyến nước bọt ngoài tai, làm mất khả năng nghe và gây ra những triệu chứng như ù tai và đau tai.
Tác hại đối với thai nhi: Nếu bà bầu có bệnh quai bị trong thời kỳ mang thai, sẽ gây ra những vấn đề đối với thai nhi như bệnh đau tim, động kinh và tử vong.
Vì vậy, nếu bạn nghi ngờ mình hoặc ai đó trong nhà có bệnh quai bị, nên tham khảo ý kiến của bác sỹ để được tư vấn và điều trị sớm, hạn chế các biến chứng và tác hại đáng tiếc.
Bệnh quai bị có nguy hiểm không
Bệnh quai bị không phải là một bệnh nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị sớm. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, bệnh quai bị có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.
Một trong những biến chứng nghiêm trọng của bệnh quai bị đối với nam giới là viêm tinh hoàn. Viêm tinh hoàn có thể gây sưng, đau và sốt cao. Trong một số trường hợp, viêm tinh hoàn có thể gây vô sinh ở nam giới.
Ngoài ra, bệnh quai bị cũng có thể gây ra viêm buồng trứng ở phụ nữ, trong đó các buồng trứng trở nên sưng đau có thể gây ra những triệu chứng như đau bụng và sốt.
Một biến chứng hiếm nhưng nguy hiểm của bệnh quai bị là viêm não, trong đó não bị sưng lên gây ra những triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, hôn mê, co giật và rối loạn nhận thức. Viêm não có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như tàn tật và tử vong.
Do đó, nếu bạn nghi ngờ mình hoặc ai đó trong nhà mắc bệnh quai bị thì hãy tham khảo ý kiến của bác sỹ để được tư vấn và điều trị sớm.
1. Nguyên nhân gây bệnh quai bị
Quai bị là một bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng gây nên do virus quai bị (Mumps virus) , trong họ Paramyxoviridae. Virus này tồn tại rất lâu ở bên ngoài cơ thể: Khoảng thời gian 30 – 60 ngày ở nhiệt độ 15 – 200 độ C và bị phá huỷ hoàn toàn ở nhiệt độ trên 560 độ C hoặc dưới tác dụng của một số thuốc kháng khuẩn.
Bệnh này lây theo đường hô hấp và thời gian dễ lây nhất là 2 ngày trước khi có triệu chứng hay 6 ngày sau khi những triệu chứng biến mất. Bệnh lây từ người bệnh sang người khác do nước bọt hay chất dịch mũi họng có virus khi người bệnh hắt hơi, ho, nhổ, khạc đờm, …
2. Dấu hiệu quai bị
Các dấu hiệu quai bị bao gồm:
- Sốt cao đột ngột.
- Mất ngủ.
- Đau đầu.
- Sau khi sốt 1-3 ngày; tuyến nước bọt đau nhức và sưng lên, có thể là ở một hoặc cả hai bên, làm khuôn mặt người bệnh trở nên méo mó, khó nuốt, khó thở. Đây là dấu hiệu điển hình của bệnh quai bị.
- Buồn nôn, nôn.
- Đau khớp, tê mỏi chân tay.
- Mệt mỏi.
- Có thể sưng bìu và viêm dương vật.
- Tuyến nước bọt đau nhức, sưng to
3. Biến chứng của bệnh quai bị
Bệnh quai bị nếu không biết chữa trị đúng cách sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hại. Một số biến chứng của quai bị gồm:
- Viêm tinh hoàn và đáng sợ nhất vẫn là hoại tử tinh hoàn, dễ dẫn đến liệt dương. Tuy nhiên tỷ lệ teo tinh hoàn vì quai bị rất thấp, chiếm khoảng 0,5%.
- Viêm tử cung: Người bệnh sẽ có triệu chứng đau nhức bụng dưới, mất kinh nguyệt. Đặc biệt, phụ nữ mang thai nhiễm quai bị trong 3 tháng đầu dễ bị sảy thai hoặc thai chết lưu.
- Nhồi máu phổi: Nguyên nhân gây huyết khối từ tĩnh mạch tuyến tiền liệt.
- Viêm phế quản mãn tính.
- Viêm cơ tim.
- Viêm não và viêm màng não.
Người lớn mắc bệnh quai bị dễ diễn tiến nặng nề và để lại những di chứng nghiêm trọng hơn so với trẻ con. Mặc dù những biến chứng trên xảy ra với tỷ lệ rất thấp song chúng vô cùng nghiêm trọng, không chỉ liên quan tới việc sinh đẻ và có thể đe doạ cả tính mạng của bệnh nhân.
4. Biện pháp dự phòng và điều trị quai bị
4.1. Điều trị quai bị
Hiện nay, bệnh quai bị chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu chỉ là phương pháp theo dõi, chăm sóc sức khoẻ và phòng tránh các biến chứng của bệnh:
Khi có dấu hiệu đau nhức ở vùng mang tai thì cần đi thăm khám bác sỹ nhằm chẩn đoán đúng bệnh, bởi viêm tuyến nước bọt không phải do virus quai bị mà còn có thể do một số virus hoặc vi khuẩn khác gây ra.
Dùng một số thuốc hạ sốt và chống co giật để giảm bớt những triệu chứng.
Uống đủ nước nhằm bổ sung nước và chất điện giải, tốt nhất là dùng Oresol.
Có thể chườm mát cho tuyến nước bọt bị viêm, ngứa.
Hạn chế những loại thực phẩm cứng, nhất là đồ ăn giàu dầu mỡ, cay nóng hoặc có tính acid. Chọn những thực phẩm lỏng, dễ tiêu và dễ ăn như canh, cháo.
Chỉ dùng thuốc kháng sinh khi có biến chứng cần được điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
Người bệnh cần nghỉ ngơi thoải mái và không được làm việc với một số đối tượng có nguy cơ nhiễm trùng cao như trẻ em, thanh niên Nếu bệnh nhân nam có biểu hiện viêm tinh hoàn hay bệnh nhân nữ mắc viêm buồng trứng, phải đến bệnh viện ngay để bác sĩ theo dõi sát, tránh lặp lại các biến chứng đáng tiếc.
Xem thêm : 1 số biện pháp phòng ngừa quai bị
4.2. Biện pháp dự phòng quai bị
Vệ sinh miệng sạch sẽ, súc họng với nước ấm hay các chất diệt khuẩn khác.
Giữ không gian sống khô ráo, sạch sẽ, thường xuyên lau chùi bề mặt đồ chơi và vật dụng của trẻ em.
Tránh để trẻ em tiếp xúc với người bệnh. Cho trẻ em mang khẩu trang khi đến nơi đông người, có khả năng lây nhiễm bệnh cao hơn bệnh viện.
Biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất tiêm vắc xin sởi quai bị rubella hoặc vắc-xin thuỷ đậu. Vắc xin sởi đang được sử dụng hiện nay là vắc xin vi khuẩn sống, tuy nhiên đã qua xử lý hạ độc lực nên không có khả năng lây bệnh.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và nhiều cơ quan y khoa ở những quốc gia này cũng khuyến cáo bổ sung vắc xin quai bị vào trong chương trình tiêm chủng nhằm phòng ngừa dịch bệnh.
Hiện nay, vắc xin quai bị đã được kết hợp với vắc xin sởi hoặc rubella thành cùng 1 chế phẩm (MMR) nhằm giảm số mũi chích và đơn giản hoá quy trình tiêm phòng bệnh.
Không chỉ trẻ em, mà ngay ở người lớn nhất là phụ nữ có dự định mang bầu cũng nên tiêm chủng phòng bệnh quai bị.
Người lớn: tiêm một liều duy nhất 0.5 ml trên cánh tay.
Trẻ em: Mũi thứ nhất tiêm khi trẻ được 12 -18 tháng tuổi và mũi thứ 2 chích khi trẻ khoảng từ 3-5 tuổi hoặc ngay lúc trẻ bắt đầu ăn, 2 mũi này phải thực hiện sau nhau tối thiểu 1 tháng. Có thể tiêm vắc xin quai bị với trẻ em vào bất cứ lứa tuổi nào nên cha mẹ không lo ngại nếu đã để vuột qua những mốc thời gian trên.
Phụ nữ chưa có bầu cần xét nghiệm trước khi tiêm ngừa vắc xin quai bị. Trong vòng 1 tháng sau khi tiêm chủng bạn cần hạn chế mang thai. Đối với phụ nữ đang có bầu hoặc đang cho con bú cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tiêm ngừa vắc xin quai bị-sởi-rubella.
Dưới đây là bài viết mà Bedental chia sẻ, bạn có thắc mắc gì cần giải đáp hoặc tư vấn về tình trạng hiện tại có thể liên lạc với đội ngũ bác sĩ để được giải đáp chi tiết tận tình nhất . Bạn có thể tham khảo thêm
Nhưng lưu ý khi bị bệnh quai bị
Nếu bạn mắc bệnh quai bị, có một vài lưu ý dưới đây giúp giảm thiểu các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng:
Nghỉ ngơi và giữ ấm: Bạn nên nghỉ ngơi và mặc ấm giúp giảm đau và hạ sốt. Nếu bạn là nam giới, nên đeo quần lót hỗ trợ giúp giảm đau hiệu quả.
Uống nước thường xuyên: Bạn cần uống nước lọc và các loại thức uống khác giúp giảm nguy cơ viêm màng nhiễm khuẩn và giúp hồi phục sức khoẻ nhanh.
Ăn vừa phải và đủ dinh dưỡng: Bạn cần ăn vừa phải và đủ dinh dưỡng để hỗ trợ cơ thể đối phó với bệnh tốt hơn nữa. Tránh ăn những đồ gia vị quá nóng hoặc cay.
Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt: Bạn nên sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt như paracetamol để giảm đau và hạ sốt. Tuy nhiên, tránh sử dụng những loại thuốc khác như aspirin, vì chúng có thể tạo ra những biến chứng.
Tránh tiếp xúc với người khác: Bạn cần tránh tiếp xúc với người khác trong lúc đang mắc bệnh quai bị nhằm ngăn chặn sự lây nhiễm của virus.
Điều trị các biến chứng: Nếu bạn có những triệu chứng biến chứng của bệnh quai bị bao gồm viêm tinh hoàn hoặc viêm buồng trứng thì nên đến bệnh viện để được chữa trị sớm.
Tiêm vắc xin: Tiêm vắc xin quai bị là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất giúp tránh mắc bệnh quai bị. Vắc xin quai bị được khuyến cáo đối với trẻ em và người trưởng thành chưa từng mắc bệnh hoặc không từng tiêm vắc xin.
1 số phương pháp phòng tránh quai bị
Nếu bạn mắc bệnh quai bị, có một vài lưu ý dưới đây giúp giảm thiểu các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng:
Nghỉ ngơi và giữ ấm: Bạn nên nghỉ ngơi và mặc ấm giúp giảm đau và hạ sốt. Nếu bạn là nam giới, nên đeo quần lót hỗ trợ giúp giảm đau hiệu quả.
Uống nước thường xuyên: Bạn cần uống nước lọc và các loại thức uống khác giúp giảm nguy cơ viêm màng nhiễm khuẩn và giúp hồi phục sức khoẻ nhanh.
Ăn vừa phải và đủ dinh dưỡng: Bạn cần ăn vừa phải và đủ dinh dưỡng để hỗ trợ cơ thể đối phó với bệnh tốt hơn nữa. Tránh ăn những đồ gia vị quá nóng hoặc cay.
Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt: Bạn nên sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt như paracetamol để giảm đau và hạ sốt. Tuy nhiên, tránh sử dụng những loại thuốc khác như aspirin, vì chúng có thể tạo ra những biến chứng.
Tránh tiếp xúc với người khác: Bạn cần tránh tiếp xúc với người khác trong lúc đang mắc bệnh quai bị nhằm ngăn chặn sự lây nhiễm của virus.
Điều trị các biến chứng: Nếu bạn có những triệu chứng biến chứng của bệnh quai bị bao gồm viêm tinh hoàn hoặc viêm buồng trứng thì nên đến bệnh viện để được chữa trị sớm.
Tiêm vắc xin: Tiêm vắc xin quai bị là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất giúp tránh mắc bệnh quai bị. Vắc xin quai bị được khuyến cáo đối với trẻ em và người trưởng thành chưa từng mắc bệnh hoặc không từng tiêm vắc xin
Tư vấn chuyên môn bài viết:
TS.BÁC SĨ NGUYỄN HỮU QUANG
BEDENTAL – HỆ THỐNG NHA KHOA TIÊU CHUẨN HÀNG ĐẦU
CHI NHÁNH HÀ NỘI
CS1: 7B Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090
CS2: Tòa nhà CC2, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Mai, Hà Nội (Bên trong Truehope) - 0934.61.9090
CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)
CS1: 53 -55 -57 Phó Đức Chính, Nguyễn Thái Bình, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080
CS2 :Số 25, đường số 7 khu đô thị Cityland Gò Vấp (Ngõ 672A Phan Văn Trị), Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam - 093 181 0680
CHI NHÁNH THÀNH PHỐ VINH - NGHỆ AN
CS1: 39A Đ. Lê Hồng Phong, Hưng Bình, Thành phố Vinh, Nghệ An - 0934.61.9090
GIỜ HOẠT ĐỘNG:
09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần
Website: https://bedental.vn/
