Tổng quan về sâu răng ở trẻ em

Tổng quan về sâu răng ở trẻ em

Răng sữa mọc từ 5–7 tháng tuổi và hoàn chỉnh khoảng 24–30 tháng. Đây là giai đoạn quan trọng để hình thành thói quen vệ sinh, ăn uống, giúp bảo vệ khuôn miệng phát triển khỏe mạnh, tránh các vấn đề lâu dài về răng vĩnh viễn. Hãy cùng BeDental tìm hiểu về sâu răng ở trẻ em để có thể có phương pháp bảo vệ sức khỏe răng miệng đúng cách cho trẻ

Tình trạng sâu răng ở trẻ em hiện nay 

Theo Viện Răng Hàm Mặt Quốc gia, 80% trẻ từ 4–8 tuổi bị sâu răng và 91% không vệ sinh đúng cách. Ở Việt Nam, ở nhóm 2–5 tuổi, tỷ lệ sâu răng lên tới 82,9–89,1%, với gần 96,4% ca không được điều trị 

Nhóm 3–6 tuổi tại nhiều tỉnh thành như Thừa Thiên Huế, tỷ lệ sâu răng khoảng 77–78% . Những con số này cho thấy sâu răng ở trẻ em là vấn đề nghiêm trọng, đáng báo động.

Nguyên nhân gây sâu răng ở trẻ em

Xem thêm: Nhổ răng bao lâu thì lành?

1. Nguyên nhân gây sâu răng ở trẻ em: Chế độ ăn nhiều đường

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây sâu răng ở trẻ nhỏ là thói quen ăn uống chứa nhiều đường. Các thực phẩm như bánh kẹo, nước ngọt, nước trái cây đóng chai, sữa công thức,… đều chứa lượng đường lớn. Đường là nguồn thức ăn lý tưởng cho vi khuẩn Streptococcus mutans – tác nhân chính gây sâu răng. Khi vi khuẩn phân hủy đường, chúng tạo ra axit phá huỷ men răng – lớp bảo vệ ngoài cùng. Nếu tình trạng này kéo dài, lớp men bị bào mòn và hình thành các lỗ sâu.

2. Nguyên nhân gây sâu răng ở trẻ em: Vệ sinh răng miệng không đúng cách

Việc không đánh răng đều đặn hoặc đánh sai cách khiến mảng bám tích tụ ở răng sữa – đặc biệt ở các vị trí khó làm sạch như kẽ răng và mặt nhai. Theo thời gian, các mảng bám này bị khoáng hóa thành cao răng, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và tấn công men răng. Đây là lý do vì sao dù trẻ chưa ăn nhiều đồ ngọt nhưng vẫn có nguy cơ sâu răng nếu không vệ sinh kỹ lưỡng.

3. Nguyên nhân gây sâu răng ở trẻ em: Bú bình kéo dài và sai thời điểm

Trẻ nhỏ thường có thói quen bú bình vào ban đêm khi đã ngủ say. Lúc này, dòng nước bọt tiết ra giảm, khiến sữa hoặc nước trái cây đọng lại trong khoang miệng. Chính sự lưu lại lâu dài của chất lỏng có đường này trên răng tạo điều kiện cho vi khuẩn hoạt động mạnh, đặc biệt là ở vùng răng cửa hàm trên – nơi tiếp xúc trực tiếp với đầu núm ti. Hiện tượng này được gọi là sâu răng sớm ở trẻ bú bình (nursing bottle caries).

4. Nguyên nhân gây sâu răng ở trẻ em: Yếu tố di truyền

Ngoài các yếu tố bên ngoài, yếu tố di truyền cũng đóng vai trò nhất định. Trẻ có cha mẹ từng bị sâu răng nặng thường có men răng yếu, hoặc hệ vi sinh trong khoang miệng dễ bị mất cân bằng. Những đặc điểm này khiến răng của trẻ dễ bị tấn công bởi vi khuẩn dù có chế độ vệ sinh tương đối tốt.

Xem thêm: Hôi miệng do sâu răng là gì?

Dấu hiệu nhận biết sâu răng ở trẻ em

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu sâu răng giúp phụ huynh chủ động đưa trẻ đi khám và điều trị, tránh biến chứng nặng nề về sau:

• Xuất hiện các đốm trắng hoặc nâu trên bề mặt răng – dấu hiệu đầu tiên cho thấy men răng đã bắt đầu bị phá hủy.
• Hình thành lỗ sâu hoặc rãnh màu sẫm, có thể nhìn thấy rõ bằng mắt thường hoặc thông qua kiểm tra tại nha khoa.
• Trẻ hay kêu đau nhức. Đôi khi cơn đau xuất hiện bất chợt, kéo dài vài phút.
• Sưng đỏ nướu, thậm chí có thể chảy máu nhẹ khi đánh răng hoặc khi ăn nhai.
• Hơi thở có mùi hôi, là hậu quả của vi khuẩn phát triển trong lỗ sâu và tạo ra khí có mùi khó chịu.
• Trẻ quấy khóc, bỏ ăn, mất ngủ, do răng bị viêm hoặc có ổ áp xe. Tình trạng này kéo dài sẽ làm trẻ sụt cân, giảm sức đề kháng.

Ảnh hưởng và hậu quả của sâu răng ở trẻ em

Sâu răng không đơn thuần là một vấn đề thẩm mỹ mà có thể dẫn đến hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng cho trẻ:

• Đau nhức kéo dài, mất ngủ: Theo khảo sát tại Việt Nam, có đến 56,3% trẻ bị đau miệng, 40,7% trẻ gặp khó khăn trong ăn uống, và tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn khi trẻ trên 5 tuổi.
• Suy dinh dưỡng: Do không thể ăn uống bình thường, trẻ thường bỏ bữa hoặc ăn rất ít, dẫn đến thiếu dưỡng chất và chậm phát triển thể chất.
• Mất răng sữa sớm gây lệch khớp cắn, răng vĩnh viễn mọc lệch, ảnh hưởng chức năng nhai và phát âm.
• Ảnh hưởng tâm lý: Trẻ sâu răng có thể tự ti vì miệng có mùi hoặc răng bị đen, bị bạn bè trêu chọc dẫn đến mặc cảm, giảm giao tiếp.
• Biến chứng nghiêm trọng: Vi khuẩn có thể lan vào tủy răng, gây viêm tủy, áp xe răng. Nếu không điều trị kịp thời có thể lây lan vào máu, ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân như viêm nội tâm mạc, viêm phổi.

Phương pháp điều trị

Xem thêm: Sâu răng có niềng răng được không?

Trường hợp sâu răng nhẹ

Khi sâu răng mới chỉ ở giai đoạn ban đầu, chưa gây tổn thương sâu đến ngà hoặc tủy, bác sĩ có thể chỉ định một số biện pháp điều trị đơn giản nhằm bảo tồn tối đa mô răng tự nhiên:

• Dùng gel hoặc kem đánh răng chứa fluoride: Fluoride là chất có khả năng tái khoáng hóa men răng đã bị mòn, giúp làm cứng lại các vùng men bị axit tấn công. Việc sử dụng đúng nồng độ fluoride giúp đảo ngược tình trạng sâu răng nhẹ và ngăn ngừa sâu tiến triển nặng hơn.
• Trám răng bằng vật liệu Composite hoặc GIC (Glass Ionomer Cement): Đây là biện pháp thường dùng để lấp đầy các lỗ sâu nhỏ sau khi làm sạch vùng răng bị tổn thương. Composite có màu sắc tương đồng với răng thật, đảm bảo tính thẩm mỹ cao. GIC chứa fluoride nên có khả năng chống sâu răng tiếp tục tái phát.

Trường hợp sâu răng vào tủy

Khi vi khuẩn đã ăn sâu vào tủy răng, trẻ thường sẽ cảm thấy đau nhức dữ dội, đặc biệt vào ban đêm. Trong tình huống này, cần có sự can thiệp chuyên sâu từ nha sĩ:

• Điều trị tủy (lấy tủy răng): Bác sĩ sẽ loại bỏ phần tủy bị viêm nhiễm, làm sạch buồng tủy rồi trám bít lại bằng vật liệu chuyên dụng. Đây là phương pháp giúp giữ lại răng thật của trẻ thay vì phải nhổ bỏ.
• Phục hình lại răng bằng trám hoặc chụp mão: Sau khi điều trị tủy, thân răng thường yếu nên cần trám bít chắc chắn hoặc bọc mão bảo vệ để tránh nứt, vỡ.
• Nhổ răng: Trong những trường hợp nghiêm trọng như răng bị mục hoàn toàn, không thể hồi phục, bác sĩ buộc phải nhổ bỏ. Tuy nhiên, sau đó cần lên kế hoạch trồng răng giả hoặc tạo khoảng trống hợp lý để tránh ảnh hưởng đến răng vĩnh viễn khi mọc sau này.

Cách phòng ngừa

Xem thêm: Nhổ răng kiêng ăn gì? Mới nhổ răng nên ăn gì?

Chăm sóc vệ sinh răng miệng hằng ngày

• Đánh răng ít nhất 2 lần mỗi ngày vào buổi sáng sau khi ngủ dậy và buổi tối trước khi đi ngủ. Sử dụng kem đánh răng có chứa fluoride với nồng độ phù hợp theo từng độ tuổi để giúp men răng cứng chắc và ngăn ngừa vi khuẩn phát triển.
• Sử dụng bàn chải lông mềm, có kích thước phù hợp với khoang miệng của trẻ. Khi chải răng, nên đặt bàn chải nghiêng 45 độ với viền nướu, xoay nhẹ nhàng để làm sạch cả mặt trước, mặt nhai và mặt trong của răng.
• Duy trì nồng độ fluoride trong kem đánh răng từ 1000 – 1450 ppm (phần triệu), tuân thủ theo khuyến cáo của nha sĩ và nhà sản xuất sản phẩm.
• Bắt đầu vệ sinh răng miệng từ sớm, ngay cả khi bé mới chỉ mọc chiếc răng đầu tiên. Có thể dùng gạc mềm sạch thấm nước muối sinh lý để lau nướu, lưỡi và răng sau mỗi lần bú hoặc ăn.
• Đưa trẻ đi khám răng định kỳ 6 tháng/lần tại các cơ sở nha khoa uy tín để phát hiện sớm sâu răng, viêm nướu hoặc các vấn đề về mọc răng.

  

Thiết lập chế độ ăn uống hợp lý

• Giảm lượng đường trong khẩu phần ăn hằng ngày của trẻ, nhất là các thực phẩm như bánh kẹo, nước ngọt, nước trái cây đóng chai,… Không nên cho trẻ sử dụng các sản phẩm này thường xuyên, đặc biệt vào buổi tối trước khi đi ngủ.
• Không để trẻ bú bình khi đã ngủ, đặc biệt là sữa công thức, nước trái cây hoặc nước ngọt. Nếu cần thiết, chỉ nên cho trẻ bú nước lọc và vệ sinh miệng ngay sau khi bú.
• Khuyến khích trẻ uống nước lọc thường xuyên để rửa trôi các mảng bám và trung hòa axit do vi khuẩn tạo ra.
• Bổ sung thực phẩm giúp tăng cường men răng như sữa chua không đường, phô mai, rau củ xanh và trái cây tươi giàu vitamin C.

Phòng ngừa biến chứng lâu dài

• Ngưng bú bình kéo dài sau 12 tháng tuổi, và tốt nhất nên dứt bú hoàn toàn trước khi trẻ 18 tháng để hạn chế nguy cơ sâu răng sớm. Có thể chuyển sang dùng cốc hoặc thìa để bé tập ăn uống chủ động.
• Lấy cao răng định kỳ để loại bỏ mảng bám cứng đầu mà bàn chải không làm sạch được. Cạo vôi giúp phòng ngừa viêm nướu và loại bỏ môi trường sống của vi khuẩn gây sâu răng.
• Súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch kháng khuẩn nhẹ dành riêng cho trẻ em (theo hướng dẫn của nha sĩ). Cách này giúp giảm vi khuẩn và giữ khoang miệng sạch sẽ.

Xem thêm: Nhổ răng khôn có ảnh hưởng gì không?

Địa chỉ phòng tránh, điều trị sâu răng ở trẻ em uy tín tại Hà Nội và Tp.HCM

BeDental là địa chỉ dẫn đầu trong điều trị sâu răng ở trẻ em:

• Công nghệ khám hiện đại: X-quang kỹ thuật số Cone Beam, camera nội soi.
• Vật liệu an toàn: Composite Mỹ, GIC Nhật, fluoride phù hợp trẻ em.
• Tỷ lệ điều trị thành công trên 95%, hàng trăm trẻ được chăm sóc tận tâm.
• Không gian phòng khám trẻ em sinh động, thân thiện.
• Chính sách: tư vấn miễn phí – bảo hành dịch vụ – hỗ trợ trả góp linh hoạt.

Sâu răng là bệnh phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu cha mẹ có kiến thức khoa học và thực hiện đúng cách.

Nên điều trị càng sớm càng tốt, kết hợp vệ sinh hàng ngày, chế độ ăn uống lành mạnh, chăm sóc định kỳ để bảo vệ răng sữa và nụ cười của con.

BeDental luôn sẵn sàng hỗ trợ phụ huynh nhờ đội ngũ chuyên gia, công nghệ hiện đại và phương pháp điều trị tối ưu.

Xem thêm: Nha khoa giá rẻ ở Hà Nội có tốt hay không?

Tư vấn chuyên môn bài viết:

BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA

Bác sĩ chỉnh nha tổng hợp

Ngôn ngữ giao tiếp: Tiếng Việt, Tiếng Anh, Tiếng Nga

Đặt Lịch Hẹn Xem Hồ Sơ