Trẻ Mọc Răng Bị Viêm Lợi: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu Và Cách Chăm Sóc Hiệu Quả

Giai đoạn mọc răng là cột mốc phát triển quan trọng của trẻ nhỏ, cũng là thời điểm phát sinh nhiều vấn đề về răng miệng, và trẻ mọc răng bị viêm lợi là tình trạng phổ biến nhất. Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), có đến hơn 70% trẻ dưới 2 tuổi gặp phải tình trạng viêm nướu nhẹ trong quá trình mọc răng sữa. Nếu cha mẹ không chăm sóc đúng cách, tình trạng này có thể tiến triển nặng, gây đau nhức, chán ăn, thậm chí ảnh hưởng đến sự phát triển răng vĩnh viễn sau này.

Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách xử lý đúng khi trẻ bị viêm lợi trong thời kỳ mọc răng, cùng những khuyến nghị chăm sóc khoa học từ chuyên gia nha khoa BeDental.

Nguyên Nhân Gây Viêm Lợi Khi Trẻ Mọc Răng

Viêm lợi ở trẻ mọc răng là phản ứng viêm tự nhiên tại vùng nướu do quá trình răng sữa nhú lên. Tuy nhiên, nếu kết hợp với yếu tố vệ sinh kém hoặc nhiễm khuẩn, tình trạng có thể nghiêm trọng hơn. Một số nguyên nhân phổ biến gồm:

1. Phản ứng tự nhiên của cơ thể

Khi chiếc răng đẩy xuyên qua niêm mạc nướu, mô nướu bị rách và kích ứng. Đây là phản ứng sinh lý bình thường nhưng lại khiến vùng nướu trở nên sưng đỏ, đau nhức và nhạy cảm hơn. Theo thống kê từ Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ, khoảng 60–80% trẻ nhỏ gặp hiện tượng sưng nướu, chảy dãi và khó chịu trong giai đoạn mọc răng.

2. Vệ sinh răng miệng kém

Trẻ trong giai đoạn mọc răng thường có thói quen ngậm tay, cắn đồ chơi hoặc gặm bất cứ vật gì trong tầm với. Nếu các vật này không được vệ sinh kỹ, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào nướu đang tổn thương, gây nhiễm khuẩn và viêm lợi. Đây được xem là nguyên nhân hàng đầu khiến tình trạng viêm nướu trở nên nặng hơn.

3. Thức ăn thừa và vi khuẩn tích tụ

Khi bắt đầu ăn dặm, thức ăn dễ bám quanh nướu sưng, đặc biệt ở các kẽ răng hoặc rìa nướu chưa mọc hoàn chỉnh. Nếu không được làm sạch, vi khuẩn sẽ phát triển mạnh, hình thành mảng bám và làm nướu sưng đỏ, dễ chảy máu hơn bình thường.

Xem thêm: Sâu Răng Trẻ Em: Nguyên Nhân & Cách Điều Trị

Dấu Hiệu Nhận Biết Trẻ Bị Viêm Lợi

Cha mẹ có thể nhận biết viêm lợi khi trẻ mọc răng thông qua các biểu hiện dưới đây:

1. Nướu sưng đỏ rõ rệt

Vùng nướu nơi răng chuẩn bị mọc có thể căng phồng, đỏ tươi hoặc chuyển sang tím sẫm, khác hẳn màu hồng nhạt tự nhiên. Khi chạm vào, trẻ thường có phản ứng khó chịu do đau nhức.

2. Nướu dễ chảy máu

Khi trẻ cắn hoặc gặm đồ vật, nướu rất dễ bị trầy xước và chảy máu. Đây là dấu hiệu cho thấy mô nướu đang bị viêm và nhạy cảm hơn bình thường.

3. Trẻ đau, quấy khóc và biếng ăn

Do cảm giác đau lan ra cả vùng má hoặc tai, trẻ thường quấy khóc, bỏ bú hoặc ăn ít hơn. Một số trẻ còn có biểu hiện ngủ không yên, khó chịu kéo dài.

4. Sốt nhẹ và tiết nhiều nước bọt

Trong giai đoạn mọc răng, trẻ có thể sốt nhẹ dưới 38,5°C. Nếu nhiệt độ cao hơn, kèm theo mệt mỏi, cần loại trừ các bệnh lý khác như viêm họng hoặc nhiễm khuẩn toàn thân.

5. Có dấu hiệu nhiễm trùng nặng

Trường hợp viêm lợi tiến triển nặng, nướu có thể xuất hiện mụn mủ, đốm trắng hoặc vết loét nhỏ, hơi thở có mùi hôi khó chịu. Khi đó, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ nha khoa để được xử lý kịp thời.

Cách Xử Lý Và Chăm Sóc Khi Trẻ Mọc Răng Bị Viêm Lợi

Để giảm đau và hạn chế viêm nhiễm, cha mẹ cần thực hiện chăm sóc răng miệng cho trẻ đúng cách theo hướng dẫn sau:

1. Vệ sinh khoang miệng hằng ngày

• Dùng gạc vô trùng hoặc khăn mềm sạch, quấn quanh ngón tay, thấm nước ấm hoặc nước muối sinh lý để lau nhẹ vùng nướu và lưỡi của trẻ 2–3 lần/ngày.
• Đảm bảo đồ chơi, núm vú giả, bình sữa được rửa sạch bằng nước nóng hoặc dung dịch sát khuẩn an toàn.
• Sau mỗi bữa ăn, nên lau miệng nhẹ để tránh thức ăn thừa đọng lại.

2. Giảm đau cho trẻ

• Cho trẻ ngậm vòng teether làm mát (đặt trong ngăn mát tủ lạnh, không để đông đá) giúp làm tê nướu tự nhiên.
• Mát-xa nhẹ nhàng vùng nướu bằng ngón tay sạch để kích thích tuần hoàn máu, giảm sưng đau.

3. Điều chỉnh chế độ ăn

• Ưu tiên thức ăn mềm, nguội hoặc lạnh nhẹ như cháo loãng, sữa chua, sinh tố để giúp trẻ dễ ăn hơn.
• Tránh thức ăn cay, nóng hoặc cứng có thể làm tổn thương nướu đang viêm.

4. Dùng thuốc đúng cách (theo chỉ định bác sĩ)

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định gel bôi nướu giảm đau có chứa Lidocaine hoặc Benzocaine. Tuy nhiên, cha mẹ không nên tự ý sử dụng thuốc giảm đau hoặc kháng viêm toàn thân nếu chưa có hướng dẫn từ bác sĩ nhi khoa.

Xem thêm: Trẻ 10 tháng chưa mọc răng có sao không? Nguyên nhân và cách xử lý đúng cách

Khi Nào Cần Đưa Trẻ Đến Bác Sĩ?

Mặc dù sưng nướu nhẹ là bình thường khi mọc răng, cha mẹ cần đưa trẻ đến nha khoa hoặc cơ sở y tế ngay lập tức nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nghiêm trọng nào sau đây, vì chúng có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nặng hoặc các bệnh lý khác:

Dấu hiệu nhiễm trùng tại chỗ: Nướu sưng to, căng phồng, có màu đỏ thẫm hoặc xuất hiện mủ trắng, vết loét rõ rệt trên nướu. Đây là bằng chứng của nhiễm trùng cần được can thiệp y tế để tránh lan rộng.

Sốt cao không thuyên giảm: Trẻ bị sốt cao trên 38.5 độ và tình trạng sốt không thuyên giảm sau 1–2 ngày dùng thuốc hạ sốt hoặc các biện pháp chăm sóc thông thường. Sốt cao kéo dài có thể là dấu hiệu của bệnh nhiễm trùng toàn thân, không chỉ giới hạn ở nướu.

Ảnh hưởng nghiêm trọng đến dinh dưỡng: Bé có dấu hiệu bỏ bú, biếng ăn kéo dài và có dấu hiệu sụt cân rõ rệt. Việc này nếu kéo dài sẽ dẫn đến suy dinh dưỡng và ảnh hưởng đến sự phát triển tổng thể của trẻ.

Viêm lan rộng: Vùng viêm nhiễm, sưng tấy không chỉ khu trú ở nướu mà lan rộng ra các khu vực lân cận như má, lưỡi, hoặc xương hàm.

Theo Hiệp hội Nha khoa Nhi Hoa Kỳ (AAPD), việc thăm khám răng miệng định kỳ từ khi trẻ mọc chiếc răng đầu tiên hoặc trước 1 tuổi giúp giảm tới 40% nguy cơ mắc các bệnh lý nha khoa ở trẻ nhỏ, bao gồm cả viêm lợi và sâu răng sữa.

Phòng Ngừa Viêm Lợi Khi Trẻ Mọc Răng

Phòng ngừa viêm lợi (viêm nướu) là biện pháp tốt nhất để giúp trẻ trải qua giai đoạn mọc răng một cách thoải mái nhất:

Duy trì vệ sinh răng miệng hằng ngày: Ngay cả khi răng chưa mọc hoàn toàn, cha mẹ nên dùng gạc mềm hoặc bàn chải silicon chuyên dụng để lau nhẹ nhàng và làm sạch nướu 2 lần/ngày. Khi răng đã mọc, bắt đầu chải răng bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng có chứa fluoride (với lượng bằng hạt gạo).

Kiểm soát vật dụng bé gặm: Không để trẻ gặm các vật cứng, sắc nhọn hoặc không sạch (bao gồm cả đồ chơi rơi dưới đất). Đảm bảo mọi vật dụng trẻ đưa vào miệng đều đã được khử trùng an toàn để ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập vào nướu đang tổn thương.

Cung cấp chế độ ăn giàu dinh dưỡng: Bổ sung chế độ ăn giàu Vitamin C (giúp tăng cường sức khỏe và độ đàn hồi của nướu) và Canxi (giúp xương hàm và răng phát triển khỏe mạnh).

Thăm khám nha sĩ định kỳ: Đưa trẻ đi thăm khám nha sĩ 6 tháng/lần ngay từ khi trẻ mọc chiếc răng đầu tiên. Việc này không chỉ giúp kiểm tra tình trạng mọc răng, mà còn để bác sĩ hướng dẫn chăm sóc phù hợp và phát hiện sớm các vấn đề nha chu tiềm ẩn.

Xem thêm: Trám Răng Cho Bé Có Được Không? BeDental giải đáp

BeDental – Nha Khoa Đồng Hành Cùng Sức Khỏe Răng Miệng Của Bé

Tại Nha khoa BeDental, đội ngũ bác sĩ được đào tạo chuyên sâu về răng miệng trẻ nhỏ sẽ giúp cha mẹ:

• Khám và chẩn đoán chính xác tình trạng viêm lợi, mọc răng bất thường.
• Tư vấn chế độ chăm sóc răng miệng an toàn, nhẹ nhàng cho trẻ.
• Sử dụng dụng cụ, vật liệu và dung dịch vệ sinh đạt chuẩn y khoa, phù hợp với trẻ nhỏ.

Câu chuyện khách hàng tại BeDental 

• Bé An (24 tháng tuổi): Viêm Lợi Tái Phát và Nguy Cơ Nhiễm Khuẩn

Bé An bị viêm lợi nặng do mọc răng nanh, kèm theo nguy cơ nhiễm khuẩn nhẹ và vệ sinh kém. Để đạt hiệu quả triệt để và tránh việc tái phát, Bedental không chỉ làm sạch và sát khuẩn, mà còn ứng dụng công nghệ Laser Diode công suất thấp để giảm viêm, giảm đau và kích thích lành thương mà không cần dùng thuốc uống. 

Phương pháp điều trị công nghệ cao này đã giúp giải quyết triệt để ổ viêm cục bộ và tiết kiệm chi phí so với phác đồ điều trị bằng kháng sinh dài ngày. Đồng thời, nha khoa tập trung tái tạo thói quen vệ sinh cho bé, đảm bảo bé An khỏi hoàn toàn sau 1 tuần và có biện pháp phòng ngừa tái phát bền vững.

• Bé Khoa (30 tháng tuổi): Viêm Lợi Lan Rộng và Đau Nhức Dữ Dội

Bé Khoa, 30 tháng tuổi, nhập viện trong tình trạng viêm lợi lan rộng cả hàm dưới và đau nhức đến mức từ chối mọi thức ăn và sụt cân. Mặc dù chỉ mọc một chiếc răng hàm, tình trạng viêm đã ảnh hưởng đến toàn bộ nướu. 

Bedental nhận định đây là trường hợp viêm lợi do mọc răng kích ứng mạnh, cần can thiệp nhanh để giảm đau và phục hồi ăn uống. Thay vì kê đơn thuốc giảm đau, bác sĩ đã áp dụng quy trình tối ưu chi phí bằng cách tiến hành làm sạch mảng bám và thực hiện điện di thuốc kháng viêm và giảm đau cục bộ tại khu vực viêm rộng. 

Liệu pháp kết hợp này đã giúp giảm đau tức thì và giảm sưng tấy đáng kể (sau 48h). Bác sĩ cũng hướng dẫn chế độ ăn lỏng và mát, giúp bé Khoa ăn uống trở lại ngay lập tức và phục hồi hoàn toàn sau 5 ngày.

Có thể thấy, BeDental luôn đặt sức khỏe và sự an toàn của trẻ lên hàng đầu, đồng thời mang đến trải nghiệm thăm khám thân thiện, không gây sợ hãi cho bé.

Tóm lại, viêm lợi khi trẻ mọc răng là hiện tượng phổ biến, nhưng nếu được chăm sóc đúng cách, tình trạng sẽ nhanh chóng thuyên giảm. Cha mẹ cần theo dõi kỹ các dấu hiệu bất thường và chủ động đưa trẻ đi khám sớm để tránh biến chứng. BeDental – địa chỉ nha khoa uy tín luôn sẵn sàng đồng hành cùng cha mẹ trong hành trình chăm sóc nụ cười khỏe đẹp cho con.

Xem thêm: Bé sốt mọc răng: Dấu hiệu bình thường hay cảnh báo bất thường?