20 Loại Khí Cụ Chỉnh Nha Phổ Biến Nhất Dùng Trong Nha Khoa

Trong lĩnh vực chỉnh nha, khí cụ chỉnh nha là yếu tố không thể thiếu, đóng vai trò quyết định trong việc giúp răng dịch chuyển về vị trí đúng chuẩn trên cung hàm. Dù bạn lựa chọn niềng răng mắc cài hay niềng răng trong suốt, các khí cụ này đều được bác sĩ nha khoa sử dụng kết hợp để tạo lực kéo phù hợp, giúp khắc phục tình trạng răng lệch lạc, hô, móm, khấp khểnh.

Dưới đây là tổng hợp 20 loại khí cụ chỉnh nha phổ biến nhất được sử dụng trong nha khoa hiện nay. Hãy cùng tìm hiểu với BeDental nhé

I. Khí Cụ Chỉnh Nha Là Gì?

Khí cụ chỉnh nha (Orthodontic Appliance) là các dụng cụ chuyên dụng giúp tạo và duy trì lực kéo cần thiết để di chuyển răng. Chúng được chia thành hai nhóm chính:

Khí cụ cố định: Gắn trực tiếp lên răng, không thể tháo rời trong quá trình chỉnh nha (như mắc cài, dây cung, band, minivis…).

Khí cụ tháo lắp: Có thể tháo ra khi ăn uống hoặc vệ sinh răng miệng (như hàm duy trì, khí cụ nong hàm, khay niềng trong suốt…).

Mục tiêu chính của các khí cụ này là đưa răng về đúng vị trí, đảm bảo khớp cắn chuẩn và tính thẩm mỹ tối đa sau khi hoàn thành quá trình điều trị.

II. Các Loại Khí Cụ Chỉnh Nha Phổ Biến Hiện Nay

1. Bracket (Mắc Cài)

Mắc cài là thành phần quan trọng nhất trong hệ thống niềng răng mắc cài. Dụng cụ này được gắn cố định trên bề mặt răng, có nhiệm vụ giữ dây cung và truyền lực kéo để dịch chuyển răng.

Có hai loại mắc cài chính:

Loại mắc cài	Đặc điểm	Ưu điểm	Nhược điểm
Mắc cài thường	Dùng thun buộc cố định dây cung	Chi phí thấp, dễ thay thế	Cần tái khám thường xuyên để siết dây
Mắc cài tự buộc	Có nắp trượt tự động thay thế thun	Giữ lực ổn định, giảm đau, thời gian niềng ngắn hơn 20–30%	Giá cao hơn

Theo Tạp chí American Orthodontics, mắc cài tự buộc giúp rút ngắn thời gian chỉnh nha trung bình 4–6 tháng so với mắc cài truyền thống.

2. Archwires (Dây Cung)

Dây cung là thanh kim loại mảnh nối giữa các mắc cài, tạo lực kéo giúp di chuyển răng.

Các loại dây cung phổ biến:

• Dây cung Niken – Titan: Đàn hồi tốt, phù hợp giai đoạn đầu.
• Dây cung Thép không gỉ: Cứng hơn, dùng ở giai đoạn định hình.
• Dây cung Titan – Beta: Bền, cho lực ổn định, giảm đau.

Theo khảo sát của Hiệp hội Nha khoa Quốc tế, 95% ca chỉnh nha hiện nay sử dụng dây cung Niken – Titan trong giai đoạn đầu tiên.

3. Band (Thun chỉnh nha)

Band là vòng kim loại nhỏ được gắn quanh răng hàm để tạo điểm neo giữ cho mắc cài và dây cung. Dụng cụ này giúp ổn định lực kéo và hạn chế tuột mắc cài.

Thông thường, band được dùng ở răng số 6 hoặc 7 và có móc nhỏ bên ngoài để kết nối thun, lò xo hoặc minivis.

4. Hook (Móc chỉnh nha)

Hook là móc nhỏ gắn trên mắc cài hoặc band, giúp kết nối thun liên hàm giữa hai hàm. Có nhiều loại hook: thẳng, cong, 1 móc hoặc 3 móc.

Vai trò của hook là giúp điều chỉnh khớp cắn và vị trí răng hai hàm cân đối.

5. Minivis (Vít chỉnh nha)

Minivis là vít titanium siêu nhỏ có đường kính chỉ 1,5–2mm, được cắm vào xương hàm để làm điểm neo vững chắc.

Theo nghiên cứu của ADA, 90% trường hợp hô, móm nặng đều cần sử dụng minivis để rút ngắn thời gian chỉnh nha. Dụng cụ này giúp răng di chuyển chính xác hơn mà không làm xê dịch các răng khác.

Xem thêm: Đánh lún răng bằng dây cung: Kỹ thuật chỉnh nha giúp hạ thấp răng đúng vị trí

6. Lò Xo (Spring)

Lò xo trong chỉnh nha có nhiệm vụ mở hoặc đóng khoảng trống giữa các răng.

Phân loại:

• Lò xo đẩy: Tạo khoảng trống giữa các răng chen chúc.
• Lò xo kéo: Đóng khoảng trống sau khi nhổ răng.
• Lò xo duy trì: Giữ khoảng trống ổn định.

Lò xo được làm từ thép không gỉ, có độ đàn hồi cao và bền bỉ.

7. Thun Chuỗi (Memory Chain)

Là dải cao su gồm nhiều vòng nối liền nhau, gắn trực tiếp lên mắc cài để đóng khoảng trống giữa các răng.

Thun chuỗi có độ đàn hồi tốt, được làm từ vật liệu y khoa an toàn, thân thiện với cơ thể.

8. Khí Cụ Nong Hàm (Expander)

Khí cụ này giúp tăng chiều rộng cung hàm, tạo thêm khoảng trống cho răng di chuyển.

Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ, nong hàm thường được chỉ định cho trẻ 6–12 tuổi, giúp giảm 60% nguy cơ phải nhổ răng vĩnh viễn khi chỉnh nha sau này.

9. Thun Liên Hàm (Rubber Bands)

Thun liên hàm được dùng để điều chỉnh khớp cắn giữa hai hàm. Một đầu gắn vào mắc cài hàm trên, đầu còn lại gắn ở hàm dưới.

Chất liệu cao su y tế đảm bảo an toàn tuyệt đối, giúp răng di chuyển tự nhiên mà không gây đau nhức nhiều.

10. Thun Tách Kẽ (Separator)

Thun tách kẽ giúp tạo khoảng trống giữa hai răng hàm trước khi đặt band. Dụng cụ này thường dùng trước khi gắn mắc cài khoảng 1 tuần.

Trong thời gian sử dụng, nên tránh ăn thức ăn quá cứng để không làm tuột thun.

11. Sáp Nha Khoa (Dental Wax)

Sáp nha khoa là chất sáp mềm trong suốt, dùng để bôi lên mắc cài hoặc dây cung khi bị cọ xát vào môi, nướu.

Theo các chuyên gia, 90% người niềng răng mắc cài cần dùng sáp nha khoa trong 2–4 tuần đầu để giảm đau và trầy xước niêm mạc.

12. Hàm Duy Trì (Retainer)

Sau khi tháo niềng, răng có xu hướng dịch chuyển trở lại vị trí cũ. Vì vậy, hàm duy trì được sử dụng để giữ răng ổn định.

Có hai loại:

• Hàm duy trì cố định: Dán dây kim loại mảnh phía sau răng.
• Hàm duy trì tháo lắp: Bằng nhựa trong suốt, dễ vệ sinh.

Thời gian đeo hàm duy trì trung bình từ 12 đến 24 tháng để đảm bảo kết quả bền vững.

13. Kìm Chỉnh Nha (Orthodontic Pliers)

Đây là bộ dụng cụ dành riêng cho bác sĩ, gồm nhiều loại khác nhau:

• Kìm bấm hook TC
• Kìm bẻ đuôi dây Niti
• Kìm tháo mắc cài
• Kìm Weingart

Mỗi loại có nhiệm vụ riêng trong quá trình gắn, tháo hoặc chỉnh sửa khí cụ.

III. Khí Cụ Dùng Trong Niềng Răng Trong Suốt

Phương pháp niềng răng trong suốt (Invisalign hoặc tương tự) chỉ cần hai khí cụ chính nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả cao và tính thẩm mỹ vượt trội.

14. Khay Niềng Trong Suốt

Khay được thiết kế riêng cho từng người bằng vật liệu nhựa y khoa, trong suốt, giúp dịch chuyển răng nhẹ nhàng mà không cần mắc cài.

Theo ADA, hơn 80% người trưởng thành chọn Invisalign vì khay niềng này dễ tháo lắp, thẩm mỹ cao và giảm đau đáng kể.

15. Attachment (Nút Tạo Lực)

Là các nút nhỏ bằng Composite được dán lên răng để hỗ trợ tạo lực cho khay trong suốt, giúp răng di chuyển đúng hướng.

Chúng có màu tương tự răng thật, đảm bảo tính thẩm mỹ trong suốt quá trình điều trị.

Xem thêm: 2 công nghệ trồng răng mới nhất: Giải pháp phục hình hiện đại, nhanh chóng và an toàn

IV. Khí Cụ Dành Riêng Cho Trẻ Em

Ở trẻ nhỏ, xương hàm và răng vẫn đang phát triển nên bác sĩ thường dùng các khí cụ đặc biệt để định hướng tăng trưởng thay vì kéo răng mạnh như người lớn.

16. Twin Block

Khí cụ tháo lắp linh hoạt gồm 2 phần nhựa tương ứng hai hàm.

Công dụng giúp Kéo hàm dưới ra trước, điều trị khớp cắn ngược hoặc hàm dưới lùi.

17. Facemask

Facemask là khí cụ đội đầu, giúp kéo hàm trên ra trước ở trẻ có khớp cắn ngược. Thường được dùng cho trẻ 6–10 tuổi, khi xương hàm vẫn còn phát triển.

18. Quad Helix

Là khí cụ thép hình chữ U, có 4 vòng xoắn ốc giúp nong rộng cung hàm. Theo các chuyên gia chỉnh nha, Quad Helix giúp tăng chiều rộng cung hàm 3–5mm chỉ sau 4 tháng điều trị.

19. Myobrace

Là khí cụ chỉnh nha không mắc cài dành cho trẻ nhỏ, giúp điều chỉnh thói quen xấu như đẩy lưỡi, mút tay, thở miệng. Được chia thành 4 loại: Myobrace for Juniors, Kids, Teens và Adults.

20. Khí Cụ 2×4

Khí cụ 2×4 gồm 2 mắc cài trên và 4 mắc cài dưới, dùng để sắp xếp lại răng mọc lệch nhẹ ở trẻ em, giúp định hình khớp cắn sớm và ngăn sai lệch phát triển nặng hơn.

Xem thêm: Trồng răng sứ và 3 điều cần biết

V. BeDental – Địa Chỉ Chỉnh Nha Uy Tín Hàng Đầu Việt Nam

Nếu bạn đang tìm kiếm địa chỉ niềng răng an toàn, hiệu quả và được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, BeDental là lựa chọn hàng đầu.

BeDental sở hữu:

• Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa chỉnh nha hơn 10 năm kinh nghiệm, tốt nghiệp trong và ngoài nước.
• Công nghệ niềng răng hiện đại 4.0 – rút ngắn 30% thời gian điều trị.
• Hệ thống kiểm soát lực kéo AI giúp theo dõi tiến trình dịch chuyển răng chính xác từng milimet.
• Cam kết kết quả ổn định lâu dài, đảm bảo khớp cắn đúng chuẩn sau khi tháo niềng.

Theo thống kê nội bộ năm 2024, hơn 12.000 khách hàng đã niềng răng thành công tại BeDental, trong đó 98% đạt khớp cắn chuẩn chỉ sau 18–24 tháng.

Việc hiểu rõ các loại khí cụ chỉnh nha giúp bạn nắm được quá trình niềng răng diễn ra như thế nào và vì sao bác sĩ cần nhiều dụng cụ hỗ trợ đến vậy. Mỗi loại khí cụ đều có vai trò riêng trong việc đưa răng về vị trí lý tưởng, đảm bảo thẩm mỹ và chức năng ăn nhai.

Nếu bạn đang cân nhắc niềng răng thẩm mỹ hoặc chỉnh nha chuyên sâu, hãy đến BeDental để được thăm khám và tư vấn miễn phí. Với đội ngũ chuyên môn cao và công nghệ tiên tiến, BeDental cam kết mang lại nụ cười đều đẹp, tự nhiên và bền vững theo thời gian.

Xem thêm: Trồng răng hàm số 6 giá bao nhiêu? Giải pháp nào tối ưu khi mất răng ăn nhai chính?