English
한국어
日本語
中文 (中国)
Dính thắng lưỡi (hay còn gọi là ngắn thắng lưỡi) là tình trạng bẩm sinh khi sợi mô mỏng nối phần dưới lưỡi với đáy miệng (thắng lưỡi) quá ngắn, dày hoặc bám sát đầu lưỡi, gây hạn chế khả năng vận động của lưỡi. Dù không phải là bệnh lý nguy hiểm, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, dính thắng lưỡi có thể ảnh hưởng đến khả năng bú, nói và phát triển răng miệng ở trẻ.
1. Dính thắng lưỡi là gì?
Dính thắng lưỡi (hay còn gọi là “thắng lưỡi ngắn”, “ankyloglossia”) là một tình trạng bẩm sinh khi dải mô niêm mạc dưới lưỡi – gọi là thắng lưỡi – quá ngắn hoặc dày, làm hạn chế khả năng cử động của lưỡi. Dây thắng kéo ngắn khiến lưỡi không thể tự do di chuyển lên trên, ra trước hoặc sang hai bên như bình thường.
Tình trạng này ảnh hưởng đến chức năng của lưỡi, đặc biệt là các hoạt động như bú mẹ, phát âm, nuốt và vệ sinh răng miệng.
2. Các cấp độ dính thắng lưỡi
Cấp độ 1: Dính thắng lưỡi nhẹ (Chiều dài dây thắng từ 12 – 16 mm)
- Đặc điểm dây thắng: Dây thắng dưới lưỡi vẫn tương đối dài và đàn hồi tốt, chỉ bị rút ngắn nhẹ so với bình thường.
- Khả năng vận động lưỡi: Lưỡi có thể di chuyển linh hoạt, đủ khả năng thực hiện các động tác thè lưỡi ra ngoài môi, chạm lên vòm miệng và thậm chí di chuyển sang hai bên.
- Triệu chứng lâm sàng: Gần như không gây ra các vấn đề về bú mẹ, nói hoặc ăn uống; trẻ hoặc người bệnh hầu như không cảm thấy khó chịu hay hạn chế vận động lưỡi đáng kể.
- Ý nghĩa: Đây là dạng nhẹ nhất, thường không cần can thiệp phẫu thuật mà chỉ cần theo dõi và hỗ trợ phát âm nếu cần.
Cấp độ 2: Dính thắng lưỡi trung bình (Chiều dài dây thắng từ 8 – 11 mm)
- Đặc điểm dây thắng: Dây thắng bắt đầu ngắn hơn, trở nên đặc hơn và co rút hơn so với độ dài bình thường.
- Khả năng vận động lưỡi: Lưỡi vẫn có thể thè ra ngoài môi nhưng bị hạn chế về khoảng cách, phần cuối lưỡi khó chạm tới vòm miệng hoặc cử động sang bên hạn chế.
- Triệu chứng lâm sàng:
- Trẻ sơ sinh có thể gặp khó khăn nhẹ khi bú mẹ, bú lâu hoặc không hiệu quả hoàn toàn.
- Trẻ lớn bắt đầu có dấu hiệu phát âm không tròn chữ, khó nói các âm cần lưỡi linh hoạt như “l”, “r”, “s”, “th”.
- Ăn uống có thể khó khăn đôi chút, đôi khi làm thức ăn mắc lại ở khoang miệng.
- Ý nghĩa: Ở cấp độ này, việc can thiệp phẫu thuật hoặc tập luyện chuyển động lưỡi rất cần thiết để không làm ảnh hưởng lâu dài tới kỹ năng ngôn ngữ và dinh dưỡng.
Cấp độ 3: Dính thắng lưỡi nặng (Chiều dài dây thắng từ 3 – 7 mm)
- Đặc điểm dây thắng: Dây thắng rất ngắn và dày, hầu như kéo chặt phần dưới của lưỡi sát với nền miệng, làm giảm rõ rệt chiều dài tự do của lưỡi.
- Khả năng vận động lưỡi: Dính thắng lưỡi độ 3 gần như không thể thè ra ngoài môi hoặc chỉ thè được rất ít. Khả năng nâng lưỡi lên vòm miệng, hoặc quét sang hai bên gần như bị mất hoàn toàn.
- Triệu chứng lâm sàng:
- Trẻ sơ sinh có thể bú rất kém, bú không đủ sữa dẫn đến suy dinh dưỡng hoặc giảm cân nhanh. Mẹ thường bị đau núm vú, viêm ti mẹ do bú không đúng kỹ thuật.
- Trẻ lớn gặp khó khăn rõ rệt khi phát âm: nói ngọng, nói khó nghe, giọng nói bị hạn chế về âm sắc.
- Ăn uống gặp khó khăn vận động lưỡi nên có thể dẫn đến nuốt nghẹn hoặc ăn không ngon miệng.
- Vệ sinh răng miệng không đạt hiệu quả vì lưỡi không thể quét sạch thức ăn thừa, tăng nguy cơ sâu răng, viêm nướu.
- Ý nghĩa: Đây là cấp độ nghiêm trọng, cần được phẫu thuật cắt thắng lưỡi càng sớm càng tốt kết hợp với các bài tập hồi phục chức năng lưỡi.
Cấp độ 4: Dính thắng lưỡi hoàn toàn (Chiều dài dây thắng dưới 3 mm)
- Đặc điểm dây thắng: Dây thắng gần như bám liền hoàn toàn vào đầu lưỡi, khiến lưỡi bị cố định chặt sát sàn miệng, không thể nâng lên hoặc thè ra ngoài.
- Khả năng vận động lưỡi: Gần như mất hoàn toàn khả năng vận động tự do của lưỡi, lưỡi bị “dính chặt” và ảnh hưởng trực tiếp đến tất cả các chức năng bình thường của lưỡi.
- Triệu chứng lâm sàng:
- Trẻ sơ sinh không thể bú mẹ dù nỗ lực, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về dinh dưỡng và phát triển.
- Trẻ lớn có thể hoàn toàn mất khả năng phát âm rõ ràng, dẫn đến khiếm khuyết ngôn ngữ nặng.
- Hạn chế ăn uống nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.
- Có thể gây biến dạng răng và hàm do áp lực từ dây thắng dày và căng kéo.
- Ý nghĩa: Đây là trường hợp tổn thương nghiêm trọng và bắt buộc phải can thiệp phẫu thuật ngay và hỗ trợ phục hồi chức năng nhanh chóng để tránh các biến chứng lâu dài.
3. Tác hại của dính thắng lưỡi nếu không điều trị
Tật dính thắng lưỡi nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng cho trẻ em và cả người lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, sinh hoạt và phát triển lâu dài như sau:
- Ảnh hưởng nghiêm trọng tới quá trình bú mẹ, gây suy dinh dưỡng và giảm cân ở trẻ sơ sinh.
- Gây khó khăn trong phát âm, ảnh hưởng đến giao tiếp và học tập của trẻ.
- Tăng nguy cơ các vấn đề răng miệng như sâu răng, viêm nướu do lưỡi không thể làm sạch khoang miệng hiệu quả.
- Ở người lớn, dính thắng lưỡi làm giảm chất lượng cuộc sống, gây khó chịu khi ăn uống và nói chuyện.
4. Phương pháp điều trị dính thắng lưỡi
Phương pháp điều trị dính thắng lưỡi hiện nay chủ yếu là phẫu thuật cắt thắng lưỡi, được chỉ định khi dây thắng lưỡi quá ngắn gây hạn chế vận động, ảnh hưởng đến bú, phát âm hoặc sinh hoạt hàng ngày.
Cắt thắng lưỡi bằng kéo cắt (phẫu thuật truyền thống)
- Cách thực hiện: Bác sĩ dùng kéo y khoa sắc bén cắt dây thắng lưỡi trực tiếp tại vùng niêm mạc dưới lưỡi.
- Ưu điểm:
- Thủ thuật đơn giản, nhanh, thường chỉ mất vài phút.
- Gần như không gây chảy máu hoặc đau kéo dài.
- Kỹ thuật phù hợp với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ do vùng mổ nhỏ, dây thắng mỏng.
- Nhược điểm:
- Ít được sử dụng trong thời đại công nghệ hiện nay do hạn chế về kiểm soát chảy máu, vết mổ có thể là vết thương hở, dễ dính lại.
- Không có khả năng cầm máu chủ động, đôi khi gây đau hoặc chảy máu nhẹ.
- Đối tượng phù hợp: Trẻ sơ sinh hoặc trẻ rất nhỏ với dính thắng lưỡi ở mức độ nhẹ hoặc trung bình, phối hợp tốt khi làm thủ thuật đơn giản dưới gây tê tại chỗ.
Cắt thắng lưỡi bằng dao laser hoặc dao điện
- Cách thực hiện: Sử dụng tia laser hoặc dòng điện với nhiệt độ cao để cắt dây thắng lưỡi đồng thời đốt mạch máu giúp giảm chảy máu.
- Ưu điểm:
- Thời gian phẫu thuật nhanh (khoảng 5–10 phút).
- Vết cắt nhỏ, gọn, ít chảy máu hơn phương pháp kéo cắt truyền thống.
- Bệnh nhân có thể ăn uống và sinh hoạt bình thường ngay sau phẫu thuật.
- Nhược điểm:
- Dao điện hoặc laser thế hệ đầu (dao đơn cực tiếp đất) có thể gây bỏng mô mềm xung quanh do năng lượng cao, dẫn đến đau, sưng tại vùng mổ.
- Nguy cơ nhiễm trùng và tái dính nếu không chăm sóc sau mổ kỹ càng.
- Thường không được khuyến khích sử dụng cho trẻ sơ sinh do đau và kỹ thuật kiểm soát khó khăn hơn.
- Đối tượng phù hợp: Trẻ lớn có thể phối hợp gây tê tại chỗ và người lớn có dính thắng lưỡi mức độ trung bình đến nặng.
Xem thêm: Có nên cho trẻ em dùng kem đánh răng của người lớn?
Cắt thắng lưỡi bằng dao Plasma Plus (dao Plasma lạnh)
- Cách thực hiện: Sử dụng dao Plasma hiện đại, vận hành ở mức năng lượng thấp giúp cắt chính xác và đông máu cùng lúc mà không làm bỏng mô mềm lân cận.
- Ưu điểm:
- Giảm đau tối đa trong và sau phẫu thuật, không chảy máu hoặc rất ít chảy máu.
- Không gây sưng, ít tổn thương mô, thời gian hồi phục rất nhanh.
- Phẫu thuật nhanh gọn, khoảng dưới 10 phút, có thể gây mê nhẹ hoặc tiền mê tùy tuổi bệnh nhi, giúp trẻ không sợ hay đau.
- Giảm nguy cơ biến chứng và khả năng tái dính thấp hơn so với phương pháp truyền thống và dao điện.
- Nhược điểm:
- Chi phí có thể cao hơn so với các phương pháp truyền thống.
- Yêu cầu trang thiết bị hiện đại và bác sĩ chuyên môn cao để đảm bảo hiệu quả.
- Đối tượng phù hợp:
- Trẻ sơ sinh đến trẻ lớn, cả những trường hợp dính thắng mức độ nặng cần phẫu thuật an toàn, ít đau và nhanh hồi phục.
- Người lớn và bệnh nhân có nhu cầu phẫu thuật thẩm mỹ, an toàn cao.
- Đặc biệt được nhiều bệnh viện nhi khoa tiên tiến như Thu Cúc TCI áp dụng rộng rãi.
| Phương pháp | Ưu điểm | Nhược điểm | Đối tượng áp dụng |
| Kéo cắt truyền thống | Đơn giản, nhanh, chi phí thấp | Không kiểm soát chảy máu tốt, dễ dính lại | Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ vùng nhẹ |
| Dao laser/dao điện | Cắt nhanh, ít chảy máu, vết thương nhỏ | Có thể gây bỏng mô, đau, sưng, nguy cơ tái dính cao | Trẻ lớn, người lớn |
| Dao Plasma Plus (lạnh) | Không đau, không chảy máu, không sưng, hồi phục nhanh, an toàn cao | Chi phí cao, cần thiết bị hiện đại | Tất cả các độ tuổi, đặc biệt trẻ nhỏ và người lớn cần phẫu thuật hiệu quả |
Mong rằng với bài viết trên đây bạn đọc đã có một số kiến thức nhất định về dính thắng lưỡi. Nếu còn bất kỳ thắc mắc và băn khoăn nào hãy liên hệ ngay hôm nay với BeDental để được nhận tư vấn từ chính các nha sĩ hàng đầu của nha khoa thông qua hotline 24/7 nhé.
Xem thêm: Vecni Flour là gì? Cách sử dụng? Dùng cho trẻ em bao nhiêu tuổi
Tư vấn chuyên môn bài viết:
BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA
Bác sĩ chỉnh nha tổng hợp
Ngôn ngữ giao tiếp: Tiếng Việt, Tiếng Anh, Tiếng Nga
Tại BeDental, khách hàng có thể an tâm điều trị với dịch vụ bảo lãnh viện phí nha khoa nhanh chóng và tiện lợi. BeDental hiện liên kết với nhiều công ty bảo hiểm uy tín, hỗ trợ thanh toán trực tiếp chi phí các dịch vụ nha khoa như nhổ răng, trám răng, điều trị tủy, phục hình răng sứ... Quy trình linh hoạt, minh bạch giúp tiết kiệm thời gian và tối ưu chi phí. Hãy liên hệ BeDental để được tư vấn chi tiết và tận hưởng trải nghiệm chăm sóc răng miệng chuyên nghiệp, không lo gánh nặng tài chính.
🔹 Các đơn vị nha khoa chấp nhận bảo lãnh bao gồm : Hùng Vương Insurance, Bảo Long Insurance, BSH (Bảo hiểm BSH), FWD Insurance Cathay Life Fubon Insurance, Tokio Marine Insurance Group VNI (Bảo hiểm Hàng không), HD Insurance MSIG AAA Insurance PTI (Bảo hiểm Bưu điện), BIDV MetLife, PJICO, Techcom, Insurance, AIA, Dai-ichi Life MIC GIC DBV Insurance VBI (Bảo hiểm VietinBank)
🔹 Các công ty bảo hiểm BeDental có thể xuất hóa đơn: Manulife Dai-ichi Life Prudential AIA Hanwha Life PVI VCLI (Bảo hiểm nhân thọ Vietcombank - Cardif) BIC (Bảo hiểm BIDV), Bảo Việt Insurance và PVI
